U sistemima centralnog grijanja zamjena tradicionalnih energenata obnovljivim izvorima energije najbrže je isplativa investicija jer se uloženi novac vraća i za dvije godine, a troškovi grijanja se trajno smanjuju i za 50 odsto.
Proizvođač solarnih panela i mini-toplana na biomasu iz Prijedora Besim Grozdanić rekao je da uštede zavise od vrste energenta koji je prethodno korišten u rasponu od 50 odsto za lož ulje, naftu i gas, 40 odsto za drvo i 25 odsto za pelet.
“To su konkretne uštede, ali ono što još niko u BiH nije vrednovao, iskoristio i naplatio jeste ekološki aspekt, za razliku od zemalja EU, koje sa 50 odsto subvencionišu sve korisnike grijanja koji sa tradicionalnih energenata pređu na obnovljive”, rekao je Grozdanić Srni.
On je pojasnio da dvostepeni pirolitički kotlovi ne emituju ugljen-dioksid, budući da se u prvoj fazi vrši sagorijevanje i proizvodi gas koji kod lošijih ložišta stvara zagađenje i gubitak energije, a u drugoj fazi se vrši dogorijevanje tih gasova odnosno sekundarno sagorijevanje, tako da je zagađenje eliminisano, a energetska efikasnost povećana.
“Ilustracije radi, jedno domaćinstvo koje se grije na drvo tradicionalnim sagorijevanjem iskoristi svega 40 odsto tog drveta, pa i uloženog novca, a 60 odsto izgubi kroz dimnjak, ali i zagadi okolinu, te učestvuje u klimatskim promjenama”, naveo je Grozdanić.
Prema njegovim riječima, mini-toplane mogu se ugraditi u pojedinačna domaćinstva, u objekte koji imaju vlastite kotlovnice na tradicionalne vrste energenata i u naselja površine do 70.000 metara kvadratnih.
“Mi smo konkurentni gradskim toplanama cijenom grijanja koja ja za bar 10 odsto niža od njihove, a činjenica je da se gradske toplane, poput prijedorske i banjalučke, već godinama subvencionišu iz lokalnih budžeta, što znači da taj trošak snose i oni koji nemaju centralno grijanje i što pokazuje neodrživost takvih sistema”, rekao je Grozdanić.
On je poručio da se u proizvodnju biomase mogu uključiti svi potencijalni kooperanti koji imaju neiskorišteno zemljište, ističući da za određene vrste biljaka koje brzo rastu nisu potrebni posebni uslovi, a njihovim uzgojem mogu se sačuvati šume.
“Mi smo 2013. započeli eksperimentalni uzgoj miskantusa gigantusa na dva dunuma zemlje u Prijedoru. Biljka se zasadi jednom i siječe se narednih 20 godina, ima energetsku vrijednost devet gigadžula i prinos od 20 tona po hektaru. Širi se bokorenjem i sami smo se uvjerili da se nijedan korov s njom ne može nositi pošto je za nepune tri godine eliminisala prethodno dominantnu ambroziju”, naglasio je Grozdanić.
Potreba za biomasom u Prijedoru aktuelizovana je ove godine budući da bi od decembra centralno grijanje na mazut trebalo da zamijeni biomasa. Za rekonstrukciju “Toplane” koja je u toku, Evropska banka za obnovu i razvoj /EBRD/ odobrila je kredit od sedam miliona evra, a Švedska međunarodna agencija za razvoj /Sida/ donirala dva miliona evra.
Skupština grada Prijedora ranije je usvojila dokument kojim je predviđeno da zemljište na eksploatisanim kopovima Rudnika željezne rude “LJubija” bude zasađeno biljnim kulturama koje brzo rastu, a namijenjene su za proizvodnju biomase kao alternativnog energenta za potrebe “Toplane”.
Grad Prijedor potpisnik je sporazuma gradonačelnika o obavezi smanjenja emisije ugljen-dioksida za 20 odsto i povećanju proizvodnje energije iz obnovljivih izvora za 20 odsto do 2020. godine.
