Odluka Ustavnog suda BiH kojom je neustavnim proglašen član 3b Zakona o praznicima RS, a kojim se precizira da je 9. januar – Dan Republike Srpske, naišla je na odgovor koji u Sarajevu nisu očekivali. Okupljene oko jedinstvenog stava da je “dara prevršila mjeru” partije iz Republike Srpske ukazale su na činjenicu da Ustavni sud ne može da donosi neustavne odluke. I ranije je bilo vidljivo da je ova institucija svojim odlukama postepeno ruinirala osnovne postulate Srpske i da je bilo samo pitanje vremena kada će jednom od njih natjerati lidere srpskih partija da se uzdignu iznad međusobnih animoziteta i optužbi.
Ukoliko u roku od 120 dana ne bude izglasan novi Zakon o Ustavnom sudu BiH, u kojem bi se najvažnija izmjena odnosila na strukturu sudija – jer ne bi više bilo stranaca – uslijedio bi referendum na kojem bi građani Srpske odlučivali o tome da li prihvataju odluku da se Dan Republike ne obilježava 9. januara. Referendum se, tako, osnažen jedinstvenom podrškom svih relevantnih partija Srpske, ponovo u političkom diskursu u BiH pojavio kao sredstvo zaštite političkih prava Srba. U evropskim zemljama primjenjivan u nizu znatno manje važnih pitanja kao neposredan izraz političke volje građana, referendum je Srbima u BiH uskraćivan, a u Sarajevu, uz poslovičnu zamjenu teza, tumačen kao antidejtonski čin.
Apelant Bakir Izetbegović, generator “ustavne krize”, iako nije želio, promovisao je model buduće političke borbe ujedinjene srpske politike: izmjena zakona u Parlamentu BiH ili slijedi referendum u Srpskoj, bilo da se radi o izjašnjavanju o Danu Republike bilo o toliko kritikovanom radu Tužilaštva i Suda BiH. Bakir Izetbegović, poznat po teoriji da sa “Srbima treba polako, korak po korak”, ovog puta je ispoljio brzopletost. Povodom odluke Ustavnog suda Izetbegović je poručio Srbima da su to “previše emotivno primili”, što je ista rečenica koju je uputio Erdogan Rusima povodom obaranja ruskog aviona u Siriji. To upućuje na širi geopolitički okvir i ukazuje na turskog predsjednika Tajipa Erdogana kao Izetbegovićevog političkog mentora. Erdoganove ambicije su postale poznate – obnoviti moć Osmanske imperije, a neoosmanizam u fokusu ima Bliski istok i Balkan, na Bliskom istoku Siriju u centru pažnje, a na Balkanu Bosnu.
Politička bitka za Dan Republike je odsudna bitka za Republiku Srpsku i borba za ravnopravnost Srba u okviru zajedničke države. Uzmicanja ne bi trebalo da bude uprkos prijetnjama koje sigurno neće izostati. Po prepoznatljivoj matrici, izjave “zabrinutih” ambasada i zvaničnika počele su da pljušte, a tek će ih biti. A terorizam, ta globalna opasnost, postoji li ona i dalje ili je u BiH mnogo važnije kada će Srbi svoj praznik slaviti?
Nadamo se da će ostvarena kompaktnost političkih partija Srpske potrajati i da se na njoj neće pojaviti pukotine, koje će oni, kojima Srpska nije na srcu, znati da iskoriste, kao što su to redovno činili. Politički lideri Srpske pokazali su da ih ništa kao opasnost ne može zbližiti i okupiti. U jedno definitivno ne treba sumnjati – Dan Republike 9. januara 2016. godine u Srpskoj će biti proslavljen kao nikad do sada.
