U Hramu Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima služena je sveta arhijerejska liturgija povodom praznika Svetih novomučenika prebilovačkih i donjohercegovačkih.
Ovaj dan obilježava se u znak sjećanja na stradanje oko 4.000 Srba iz tog kraja, koje su ustaše mučile i žive bacale u hercegovačke jame. Potomci stradalih i brojni vjernici odali su počast mučenicima koji su dva puta ubijeni, 1941. i 1992. godine, kada su snage HVO-a minirale kriptu sa posmrtnim ostacima stardalih.
Strašni avgust 1941. i krvavi ustaški pir nije preživjelo 850 Prebilovčana, među kojima je bilo 600 žena i djece. U zloglasnu jamu Golubinku bačeni su i preci Milovana Nadaždina. Iz rodnih Prebilovaca morao je pobjeći 1992. godine, ali se svakog 6. avgusta vrati i pomoli svetim novomučenicima.
– Preživjeli su moj otac i stric, a iz jedne kuće poginulo je njih 18. Poslije sedamdeset godina još nas nema dvadeset, koliko je bilo samo u tom domaćinstvu – kaže Milovan.
Uz potomke stardalih u Prebilovcima su danas bile na stotine vjernika i hodočasnika iz Hercegovine, čitave Republike Srpske, Srbije i svijeta. Zavjetnim putovanjem, ističu, žele da se poklone stradalnicima u svetom mjestu.
– Krenulo je nas devet iz Nevesinja, niko se nije žalio na umor, bili smo sretni što smo u prilici da pohodimo ovo veličačnstveno mjesto koje je simbol srpskog stardanja kroz vijekove – kaže Milica Šipovac, hodočasnica iz Nevesinja.
Prebilovci i druga stratišta srpskog naroda moraju biti osnov kulture sjećanja, ističu u SND “Prebilovci”, u čijoj organizaciji su i ove godine stigli hodočasnici iz Beograda, Novog Sada i Banjaluke.
– Prebilovci su najstardalnije selo u Evropi u Drugom svjetskom ratu. Trebalo bi da nam budu simbol i oslonac za uspostavljanje kulture sjećanja – kaže Milenko Јahura, predsjednik SND “Prevbilovci”.
Svetu arhijerejsku liturgiju služio je umirovljeni episkop Atanasije, koji je podsjetio da su prebilovački mučenici dva puta ubijeni i da nas njihovo strašno stardanje mora učiti ljubavi, molitvi i žrtvi, kako bi bili dostojni svoje tradicije.
– Pozivam ljude na povratak, da budu uz crkvu, jer uz obnovu kuća mora ići i duhovna obnova. Moramo iz temelja da se obnavljamo, da budemo dostojni zvanja potomaka prebilovačkih mučenika i da svejdočimo ovdje ne smrti, nego radost života – kaže paroh čapljinski, Marko Gojačić.
Iako su Prebilovci 1941. stradali i izgubili 85 odsto stanovništva, mahom žena, djece i staraca i 1992. godine ponovo popaljeni, a mještani protjerani, ovo sveto mjesto danas živi. To potvrđuju povratnici, i činjenica da se u prebilovačkom hramu održavaju i vjenčanja i krštenja.
Hram u Prebilovcima izgrađen je donatorskim sredstvima, a osveštan je prošle godine.
