Američki institut za stabilizaciju /IST/ iz Vašingtona objavio je opširnu analizu u kojoj ističe neodrživost sistema u BiH od tri naroda i dva entiteta, a kao rješenje koje bi dugoročno donijelo stabilnost predlaže uspostavljanje tri nacionalna entiteta.
U analizi se ističe da je BiH, koja je nekada služila kao primjer međunarodne intervencije i rekonstrukcije, danas neuspjela zemlja u srcu Evrope, koja je u procesu raspada i u konstantnom političkom previranju posljednjih 10 godina.
Američki institut napominje da, zbog neprekidne političke i ekonomske disfunkcije, bezbjednosne prijetnje pojačane radikalnim islamom, manjkom evropskog i američkog interesa, te uticajem Rusije i Turske, budućnost BiH izgleda sumorno, prenosi “Večernji list”, izdanje za BiH.
Kao katalizatora trenutne krize, Američki institut vidi u Izbornom zakonu BiH, i navodi da samo novi transatlantski diplomatski pristup SAD-a, koji će zamjeniti zastarjeli Dejtonski sporazum s novom ustavnom osnovom može suzbiti političku fragmentaciju zemlje i regije.
“Neposredni katalizator trenutne krize u BiH fokusira se na opšte izbore sljedeće godine. Ustavni sud BiH proglasio je neustavnim kontroverzni Izborni zakon u Federaciji BiH, koji podrazumijeva da većinski bošnjački narod u FBiH može birati hrvatske predstavnike u Domu naroda, oduzimajući im time njihovo biračko pravo”, ističe se u američkoj analizi.
U analizi se podsjeća da je Evropski parlament naveo značaj nedavne odluke Ustavnog suda utemeljene na načelu konstitutivnog statusa i ravnopravnosti sva tri naroda da biraju svoje političke predstavnike u Dom naroda, u rezoluciji o BiH usvojenoj u februaru.
Institut navodi da bošnjački politički predstavnici u Sarajevu odbijaju da sprovedu odluke Ustavnog suda, te da time dovode u pitanje integritet izbornog procesa i upozorava da ako do kraja godine ne budu usvojene izmjene zakona neće biti ustavnog osnova za održavanje izbora i formiranja Vlade FBiH.
Amrički institut navodi da bi nakon toga uslijedio i kolaps na nivou BiH, koji bi vodio do cijepanja zemlje, dok bi Republika Srpska, koja godinama zagovara otcjepljenje, bila jedina funkcionalna vlada u BiH, kojoj ne bi preostalo ništa drugo nego da se otcijepi, što bi, kako se dodaje, moglo podstaći i Hrvate da urade isto.
Rješenje bi bilo, navodi se u analizi, da Trampova administracija sa evropskim saveznicima prisili Sarajevo da se pridržava odluke Ustavnog suda BiH o izmjeni Izbornog zakona, a predlaže se i ukidanje međunarodnog protektorata i uklanjanje stranih sudija iz Ustavnog suda BiH.
