Dok Federalni dio proslavlja nezavisnost, u Republici Srpskoj je uobičajen radni dan.
Proslavljanje 1. marta u zajedničkim insitutcijama predstavlja njihovu zloupotrebu, jer na nivou BiH nema zakona koji propisuje da je danas praznik za sve konstitutivne narode, poručuju iz Srpske.
Tradicija da jedni praznuju, a drugi rade u BiH se ne prekida ni za 1. mart. Možda nema izmjena Izbornog zakona i možda Srbi nisu svuda konstitutivni u Federaciji, ali makar na današnji dan zaboravi se sve i izabere najveća bh. zastava da se vijori iznad Mostara, u kojem se takođe nije glasalo već deceniju.
Institucije BiH održavaju nezakonitu tradiciju slaveći nešto sa čim nije saglasan, prema Ustavu jednako konstitutivan, srpski narod i zbog toga, tradicionalno, stižu osude iz Republike Srpske.
“Insistiranje na ovom datumu kao danu nezavisnosti doživljavamo kao jednu u nizu provokacija, u prvom redu bošnjačke političke elite, koja ne pristaje na bilo kakav dogovor o datumima, koji bi bili prihvatljivi za sve, i što je najgore koja insistira da se slavi datum koji je, kasnije će se pokazati, praktično bio okidač za užasan građanski rat koji nam se dogodio”, kaže predsjednik Srpske Milorad Dodik.
Predsjednik Srpske kaže da 1. mart neće i ne može biti praznik, jer je to dan u kojem je cijeli jedan narod preglasan, u kojem su napadnuti srpski nacionalni simboli i podsjeća, to je dan kada je ubijen srpski svat i to samo zato što je Srbin.
1. marta 1992. ubijen je Nikola Gardović, a ranjen pravoslavni sveštenik Radenko Mirović. Za to vrijeme ubice su spalile srpsku zastavu, a za zločin nikada nisu odgovarale. Taj datum simbol je podjela i preglasavanja, podsjeća i predsjednik Narodne skupštine Srpske.
“Republika Srpska i srpski narod slave 9. januar – dan proglašenja Republike Srpske, a praznujemo i datum potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma kojim je okončan tragični ratni sukob. Nijedan naš zakon ne poznaje 1. mart, a zakon o praznicima nikada nije donesen u Parlamentarnoj skupštini BiH, tako da za nas dan državnosti BiH ne postoji”, kazao je predsjednik Skupštine Nedeljko Čubrilović.
U Federaciji biraju da 1. mart nije dan ubistva i preglasavanja, nego dan nezavisnosti, koji pravdaju rezultatima nelegalno sprovedenog referenduma o nezavisnosti BiH, na koji većina Srba nije izašla i na kojem su preglasani od druga dva naroda – Bošnjaka i Hrvata.
Dok se bez Srba slavi u zajedničkim institucijama, Republika Srpska se za proslavu svojih praznika pokušava kazniti, takođe kroz zajednički Ustavni sud.
“Јasan je stav što se tiče predstavnika iz Srpske i naroda ovdje, pošto to je jedinstven stav. A što se tiče Dana Republike to je isproblematizovano i ispolitizovano na način koji je neprimjeren ako želite da živite zajedno i mislim da je za svaku osudu”, istakla je premijerka Željka Cvijanović.
Osim u Republici Srpskoj, prema 1. martu ravnodušni su i nekim dijelovima Federacije, gdje su u većini Hrvati, međutim njihov član Predsjedništva za to ne mari. Tema neusaglašenih praznika komentarisana je i u Skupštini.
“To je lažni praznik. To je praznik sačuvanja RBIH, nakon referenduma koji je održan 1.3.1992, ali te RBIH, od koje je odustalo bošnjačko i hrvatsko rukovodstvo u Vašingtonu. Vašingtonskim sporazumom 1994. Tako da oni slave nešto što ne postoji”, istakao je Dragan Čavić (NDP).
Miroslav Brčkalo (PDP) kaže da je za njega taj dan više pomen nego praznik, jer se taj dan ide u crkvu da se zapali svijeća za Gardovića, svata koji je taj dan ubijen, a poslije toga su se desile barikade, to je dan koji simbolizuje rat, stradanja svih na ovom području.
Nisu samo zajedničke institucije u slavljeničkom raspoloženju. I Fudbalski savez BiH i svih kostitutivnih naroda čestitao je Dan nezavisnosti, zaboravljajući valjda da je sačinjen i od Saveza iz Republike Srpske.
Opštem slavlju pridružila se i kompanija Gugl, koja je danas očigledno zaboravila da “progugla” i sazna da je taj navodni praznik više nego sporan u BiH, krvavo obojen ubistvom.
