Novi rat u regionu bio je nedavno opravdanje predsjednika Evropske komisije Žan-Kloda Јunkera da što prije integriše preostale balkanske države u porodicu Evropske unije. Da li je ovakva ocjena iznesena paušalno-tek ćemo saznati, ali je činjenica da su se u posljednje vrijeme i Srbija i Hrvatska i Crna Gora utrkivale u obnavljanju naoružanja.
Balkan je odavno bure baruta i ne treba tu mnogo da plane, upozorio je u emisiji “Svijet sa Sputnjikom” predsjednik Dokumentaciono-informacionog centra “Veritas” Savo Štrbac.
Dodaje da je proživio rat devedesetih kao da i dan-danas popisuje žrtve na srpskoj strani i konstatuje da se, nažalost, naoružavaju svi bivši učesnici ratova iz devedesetih godina prošlog vijeka.
“Ako svi imaju oružje i oruđe, onda samo neko treba prvi da pritisne crveno dugme i da mir nestane. U svijetu postoje proizvođači ratova, američka vlada je još davno osnovala nevladinu organizaciju MPRI, koja okuplja penzionisane visoke oficire, uglavnom generale. Oni su izvođači prljavih poslova, ratova po cijelom svijetu, ali nikada javno nećemo čuti da su oni dio vlasti”, kaže Štrbac.
Stručnjak za bezbjednost Dževad Galijašević primjećuje da je član Predsjedništva BiH Bakir Izetbegović djelovanje namjenske industrije, proizvodnju raketnih bacača i dalekometnih haubica stavio u kontekst nekog budućeg rata.
“Bezbjednosno-odbrambeni sistem BiH je definisan Aneksom 1a, u kome NATO stvara takozvano bezbjednosno i odbrambeno okruženje, a putem OHR kontroliše čak i izbor gotovo polovine Savjeta ministara. Izetbegović prijeti zapravo Republici Srpskoj sa šest fabrika namjenske industrije, od kojih pet kontroliše Stranka demokratske akcije, s jedne strane, i obavještajna služba SAD”, kaže Galijašević.
On ipak smatra da u srpskom, hrvatskom i bošnjačkom narodu ne postoji potencijal za izazivanje rata, ali da su prisutne slabosti u političkom sistemu. Takvu situaciju u BiH koriste SAD i NATO kako bi imali potpunu kontrolu.
Galijašević dodaje da je krajnji cilj smanjivanje državotvornog kapaciteta Republike Srpske i udaljavanje Republike Srpske od Rusije, kao i hitno uvođenje BiH u NATO.
“Zašto je Republici Srpskoj problem, povezao bih sa govorom ugledne ruske zvaničnice u Parlamentarnoj skupštini BiH. Јasno i dobronamjerno, gospođa Valentina Matvijenko rekla je da je ponižavajuće da u vaše ime zemljom upravljaju tri ambasadora ili dva činovnika, i da se Moskva zbog toga zalaže da Dejtonski sporazum bude osnov odnosa i da nikome ne trebaju tutori”, dodaje Galijašević.
On konstatuje da NATO-u prilično uspješno ide na Balkanu-Hrvatska, Slovenija i odnedavno Crna Gora su njegove članice, a u toku je slamanje Makedonije.
“Ne lomi se BiH, nego se u Sarajevu lomi Republika Srpska i srpski narod. Oni jedini još pružaju određen otpor potpunoj kolonizaciji zemlje. Ako NATO primjeni određene mjere ili silu ili falsifikuje izbornu aktivnost, sve iz arsenala onih dosad već viđenih postupaka, načina djelovanja, načina rušenja vlada, onda ćemo imati potpuno uklanjanje tog takozvanog ’mekog balkanskog trbuha‘”, smatra stručnjak za bezbjednost iz BiH Dževad Galijašević.
Ništa manje napetosti ne dolazi ni iz Prištine. Tamo je lider pokreta Samoopredeljenje Aljbin Kurti izjavio da oni imaju novi pakleni plan za obračun sa Srbijom.
Pozvali su, kaže Kurti, Bošnjake, Albance, Crnogorce, Makedonce i Hrvate da formiraju “balkanski savez” protiv Srbije, koja će, po njihovom mišljenju, da ostane problem Balkana ne samo u ovom vijeku već i u narednim.
Politički analitičar Dušan Јanjić kaže da se ovakve izjave daju zbog unutrašnjih razmirica, ali da mora da se konstatuje de je u porastu takozvani ekstremni šovinistički populizam.
“Na tome se, zapravo, i napravila jedna elita koja vlada tako što podigne tenzije koje se poslije, navodno, smiruju. Kosovo je specifično jer se, za razliku od Hrvatske, BiH i Crne Gore, suočava sa neizgrađenom državom i unutrašnjom nestabilnošću”, kaže Јanjić.
Dodaje da je od Arapskog proljeća naoružavanje postalo jedan od najunosnijih poslova i da ne postoji uticajna osoba na Kosovu koja nije potvrdila da je naoružavanje njihovih specijalnih jedinica u toku.
Savo Štrbac smatra da u ovakvim geopolitičkim prilikama nikome nije u interesu stabilan Balkan. Ipak, on ne očekuje bilo kakav sukob većih razmjera jer, kako kaže, nije prošao dovoljan broj godina.
Sa njim je saglasan i Dušan Јanjić, koji navodi da se to najbolje vidi na primjeru Kosovske Mitrovice, gdje sukobe ne žele ni Srbi ni Albanci. Međutim, Јanjić naglašava da uvijek postoje određene interesne grupe kojima odgovara nestabilnost, a koje su vrlo moćne i nerijetko kriminalne, koruptivne i političke.
“Rat je u savremenom svijetu promijenio oblik. On sada dobija privremeno lokalizovane sukobe i terorizam. Upravo te pošasti-terorizma-treba najviše da se plašimo, a smatram da nje nisu dovoljno svesni lideri regiona”, ocjenjuje Јanjić.
