Orden je, paralelno sa promenom državnog uređenja, kroz vekove menjao svoj naziv, izgled i simboliku počev od Ruske imperije, preko Sovjetskog Saveza i današnje Ruske Federacije
Orden je, paralelno sa promenom državnog uređenja, kroz vekove menjao svoj naziv, izgled i simboliku počev od Ruske imperije, preko Sovjetskog Saveza i današnje Ruske Federacije. Ono što je jedino ostalo netaknuto je ime jednog od najvećih ličnosti u ruskoj istoriji koje nosi, kneza i sveca Ruske pravoslavne crkve – Aleksandra Nevskog, sina velikog kneza Jaroslava Vsevolodoviča, koga je crkva kanonizovala zbog hrišćanskih i čudotvornih vrlina.
Foto: Tanjug/AP
Carski Red Svetog Blaženog Kneza Aleksandra Nevskog smatra se za jednu od najviših nagrada Ruske carske imperije od 1725. do 1917. godine koji je utemeljen od strane carice Katarine I, a osmislio ga je Petar I kao nagradu za vojne zasluge.
Jedna od verzija ordena iz Carske Rusije 1820. godine: Red Svetog Blaženog Kneza Aleksandra Nevskog Foto: Wikipedia
Orden je prvobitno bio sastavljen od četvorokrakog krsta i karakterističnim dvoglavim zlatnim orlovima smeštenim između krakova krsta, u čijoj sredini se nalazi slika svetog Aleksandra Nevskog na belom konju.
Još jedna verzija ordena iz Carske Rusije Foto: Wikipedia
Orden Svetog Aleksandra Nevskog prestao je da postoji i da se dodeljuje nakon Oktobarske revolucije, a među odlikovanim ličnostima iz naše istorije nalaze se grof Sava Vladislavić Raguzinski (Srbin, osnivač ruske obaveštajne službe), baron Petar Duka (srpski general u austrijskoj vojsci s početka 19. veka), knjaz Nikola Petrović Njegoš, Karađorđe, kraljevi Milan Obrenović i Aleksandar Prvi Karađorđević, a poslednji Srbin koji je dobio ovu prestižnu nagradu je radikal Nikola Pašić.
Nikola Pašić. Foto: Wikipedia/DIREKTOR
Do novog uspostavljanja nagrade ponovo je došlo 29. jula 1942. godine, kada je u SSSR-u orden Aleksandra Nevskog sledovao istaknutim komandantima Crvene armije koji su pokazali izuzetna dostignuća u organizovanju i vođenju borbenih dejstava , te doveli do uspeha.
Orden Aleksandra Nevskog za vreme SSSR-a Foto: Wikipedia
Značka Reda Aleksandra Nevskog napravljena je od srebra. Ispupčena je, prekrivena rubinsko-crvenim emajlom, petokrakom crvenom zvezdom koja ima pozlaćene krajeve. U sredini zvezde nalaze se okrugli štit s reljefnom slikom Aleksandra Nevskog i natpisom”Aleksandar Nevski” na obodu u konveksnim slovima. Štit je omeđen lovorovim pozlaćenim vencem, a donji krakovi prekriveni su srpom i čekićem, a prisutni su i mač, koplje, luk i strela.
Posle raspada Sovjetskog Saveza 1992. godine red gubi mesto u sistemu državnih nagrada, da biponovo stupio na snagu 2010. godine kada je u skladu sa novim statutom Red Aleksandra Nevskog postao opšta građanska nagrada.
Orden Aleksandra Nevskog u Ruskoj Federaciji Foto: Wikipedia
Orden se dodeljuje za posebne lične zasluge Ruskoj Federaciji, a može se dodeliti istaknutim stranim političkim i javnim ličnostima. Orden se nosi na levoj strani grudi, a u pitanju je pozlaćeni četvorokraki ravni krst prekriven rubinskom emajlom sa završenim raširenim rubovima.
Krajevi krsta na rubovima imaju uski konveksni pojas. Između krajeva krsta nalaze se slike dvoglavog orla – koja dominira i na državnom grbu Ruske Federacije. U sredini krsta nalazi se okrugli medaljon na kom se nalazi Aleksandar Nevski na konju. Moto reda “Za rad i otadžbinu” je ispisan na poleđini.
Putin i Lukašenko Foto: Tanjug / AP
Savremeni orden Aleksandra Nevskog prema objavljenim ukazima dobilo je 237 ličnosti, među kojima se pored predsednika Srbije Aleksandra Vučića nalaze predsednici Turkmenistana Gurbanguli Berdimuhamedov, Tatarstana Rustam Minihanov, Tadžikistana Emomali Rahmon, Belorusije Aleksandar Lukašenko itd.
Inače, Vučić je prvi srpski političar koji sto godina posle Pašića dobija ovo prestižno odlikovanje.
