Bogomolje u Crnoj Gori nikada nisu bile državne

Nijedna pravoslavna i rimokatolička crkva, kao ni džamija, nisu bile u vlasništvu države u Kraljevini Crnoj Gori do 1918. godine, piše u dokumentu o popisu državne imovine Mitropolije crnogorsko-primorske iz 1919. godine, koji posjeduje publicista Јovan Markuš.

Markuš, istraživač istorije srpske crkve i bivši gradonačelnik Cetinja, rekao je za Večernje novosti da korice ovog dragocjenog dokumenta u ovom trenutku “čuva kao oči u glavi” i ne želi da ih podijeli ni sa kim jer se plaši da bi “druga strana” mogla da ga zloupotrijebi.

On je dodao da je državi pripadala samo jedna kapelica za privremeno počivalište u bolnici “Danilo Prvi” na Cetinju.

U dokumentu, koji je Markuš dao na uvid Večernjim novostima, navodi se da je osnivačka povelja Cetinjskog manastira, koju je 1485. godine izdao gospodar Ivan Crnojević, a 1895. godine potvrdio crnogorski knjaz Nikola Petrović, bila poštovana i u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, odnosno Јugoslaviji.

O tome, kaže Markuš, govore sve tapije iz 1930. godine, u kojima se potvrđuje da se ne vodi nikakav spor oko parcela Cetinjskog manastira, niti da na njih pravo svojine polaže ni država, ni opština.

On je naveo da, osim tapija i posjedovnih listova, mnogobrojni ugovori između institucija države i uprave Cetinjskog manastira o zakupu dijela manastirskog zemljišta govore da se u kraljevinama SHS i Јugoslaviji poštovalo pravo svojine Cetinjskog manastira.

Markuš navodi da je imovina u Crnoj Gori 1868. godine podijeljena na crkvenu i ličnu imovinu kralja Nikole.

– Crkva zna svoju imovinu, a današnja vlast u Crnoj Gori treba da pokaže spisak državne imovine koju je Crna Gora imala 1918. godine – rekao je Markuš.

U državnu imovinu je, osim zemljišnih dobara i malobrojnih javnih objekata, još samo prešlo, kaže on, istorijsko oružje iz riznice, kao i vojni arhiv.

On je rekao da je nesporno da prvi pomen o mitropolitu crnogorskom i primorskom Romanu postoji sačuvan u zapisu Molitvenika iz 1504. godine, rukopisne knjige koja se danas nalazi u Beču, odnosno u Austrijskoj nacionalnoj biblioteci pod brojem 79, u kojem se pominje “Roman vladika crnogorski i primorski”.

Vlada Crne Gore saopštila je u petak, 21. juna, da je Venecijanska komisija dala pozitivno mišljenje na Prijedlog zakona o slobodi vjeroispovijesti, konstatujući da predloženi tekst donosi značajne pozitivne promjene.

Koordinator Pravnog savjeta Mitropolije crnogorsko-primorske Velibor Džomić izjavio je tim povodom da nije tačno da je Venecijanska komisija usvojila pozitivno mišljenje na Prijedlog zakona o slobodi vjeroispovijesti Crne Gore ističući da je riječ o najobičnijem spinu.

– Na osnovu mojih saznanja, nema nikakvog jednostranog oduzimanja crkava, džamija, rimokatoličkih samostana, župnih ureda i druge nepokretne imovine koja je u svojini crkava i vjerskih zajednica. Dakle, ne samo Srpske pravoslavne crkve, nego i Rimokatoličke crkve i Islamske zajednice – naveo je Džomić.

SRNA/RTRS