Srpska pravoslavna Crkva danas obilježava Vidovdan – praznik posvećen Svetom velikomučeniku knezu Lazaru, mučenicima kosovskim, ali i i svima onima koji su od Kosova do danas stradali za srpski narod i vjeru pravoslavnu.

Značaj ovog praznika za srpski narod proističe iz istorijskih događaja vezanih za ovaj datum. Od svih je najznačajniji Kosovski boj i pogibija kneza Lazara pa se tog dana, pored svetog Amosa, slavi i crkveni praznik Svetog velikomučenika kneza Lazara i služi parastos srpskim ratnicima poginulim na Kosovu Polju, kada je srpska vojska izginula 1389. godine braneći srpski narod i hrišćansku Evropu od turske najezde.

Kneza Lazara Srbi ne pamte samo po hrabrosti, već i po zadužbinarstvu, jer je izgradio brojne manastire i crkve. Na ikoni knez Lazar je predstavljen u carskoj odori, u lijevoj ruci drži svoju odsječenu glavu, kao simbol mučeničke smrti, a u desnoj krst.

Srpska pravoslavna crkva 28. juna čini spomen proroku Amosu i svetom knezu Lazaru i mučeniocima kosovskim, kao i svima onima koji su poginuli za vjeru pravoslavnu, dok sveti Vid – po kome je očigledno i nastao izraz Vidovdan – ne postoji u pravoslavnom kalendaru. Pod tim imenom se, zapravo, krije staro slovensko božanstvo Svetovid, takozvani svevideći bog u čijoj je moći objelodanjenje svih stvari.

Srpska pravoslavna crkva je Vidovdan kao praznik prvi put uvela tek krajem 19. vijeka, 1892. godine, stavljajući ga iza imena svetog Amosa i kneza Lazara. Već i taj podatak svedoči koliko se u srpskoj narodnoj svijesti prepliću istorijska faktografija i pradavna narodna vjerovanja, povezujući dva velika mita – slovenski i kosovski, u jednu cjelinu.

U srpskoj narodnoj tradiciji Vidovdan je dan kada se, kaže vjerovanje, sve vidi. Tako se i na Kosovu vidjelo “ko je vjera, a ko je nevjera”. Predanje, dalje, kaže da u gluvo doba noći sve vode na Kosovu poteku na čas crvene kao krv, jer su mnogi ratnici poginuli tog dana, a da su krvlju kosovskih junaka obojeni i kosovski božuri. Zato se, po narodnoj tradiciji, na Vidovdan ne pjeva, ne igra i ne veseli.

RTRS