Veliki srpski pisac Mehmed Meša Selimović umro je 11. jula 1982. godine – njegov roman “Derviš i smrt” smatra se jednim od najboljih djela ikada napisanih na srpskom jeziku.
Meša Selimović bio je član Srpske akademije nauka i umjetnosti i jedan od najvećih srpskih književnika 20. vijeka.
Kako je sam otkrio, potomak je srpske porodice Vujovića.
Njegovi bliži preci su iz Bileće, a porijeklom su iz Vranjske na granici Hercegovine i Crne Gore, od drobnjačkog bratstva Vujovića.
Rođen je u Tuzli. Po izlasku iz ustaškog logora 1943. otišao je u partizane, a poslije rata bio je direktor drame Narodnog pozorišta u Sarajevu, umjetnički direktor “Bosna-filma” i glavni urednik izdavačke kuće “Svjetlost”.
Zbog progona, kojem su ga podvrgli tadašnji politički krugovi u BiH, prešao je u Beograd i u njemu ostao do smrti.
Najpoznatija Selimovićeva djela su romani “Derviš i smrt”, “Tišine”, “Tvrđava”, “Magla i mjesečina”, “Krug” (nedovršen), zbirke pripovijedaka “Prva četa”, “Tuđa zemlja”, “Djevojka crvene kose”, studija “Za i protiv Vuka”, eseji “Pisci, mišljenja, razgovori”, memoarska proza “Sjećanja”, nekoliko filmskih scenarija…
Meša Selimović se u svojoj književnosti oslanjao na velikog klasika Fjodora Mihajloviča Dostojevskog i na književni modernizam 20. vijeka.
“Derviš i smrt”, ispovjedna drama o sudaru čovjeka i bilo koje dogme/ideologije, metaforičan je i stilski savršen romansirani esej o ljudskoj prirodi i sistemu koji uvijek pobjeđuje čovjeka. Taj roman inspirisan je tragedijom Mešinog brata partizana.
Čuven je i Selimovićev esej o Vuku Stefanoviću Karadžiću, kao i memoarska proza “Sjećanja”.
Kao da je slutio nadolazeća crna vremena, Selimović je za života jasno rekao kom narodu i kojoj književnosti pripada.
Tako 3. decembra 1976. godine Selimović u pismu Srpskoj akademiji nauka i umjetnosti kaže:
– Potičem iz muslimanske porodice iz Bosne, a po nacionalnoj pripadnosti sam Srbin. Pripadam srpskoj literaturi, dok književno stvaralaštvo u Bosni i Hercegovini, kome takođe pripadam, smatram samo zavičajnim književnim centrom, a ne posebnom književnošću srpskohrvatskog jezika.
Jednako poštujem svoje poreklo i svoje opredeljenje, jer sam vezan za sve ono što je odredilo moju ličnost i moj rad. Svaki pokušaj da se to razdvaja, u bilo kakve svrhe, smatrao bih zloupotrebom svog osnovnog prava zagarantovanog Ustavom.
Pripadam, dakle, naciji i književnosti Vuka, Matavulja, Stevana Sremca, Borisava Stankovića, Petra Kočića, Ive Andrića, a svoje najdublje srodstvo sa njima nemam potrebe da dokazujem.
Znali su to, uostalom, oni članovi Uređivačkog odbora edicije “Srpska književnost u sto knjiga”, koji su takođe članovi Srpske akademije nauka i umetnosti i sa mnom su zajedno u Odeljenju jezika i književnosti: Mladen Leskovac, Dušan Matić, Vojislav Đurić, Boško Petrović.
Nije, zato, slučajno što ovo pismo upućujem Srpskoj akademiji nauka i umetnosti, sa izričitim zahtjevom da se ono smatra punovažnim autobiografskim podatkom”.
Meša Selimović dobitnik je niza velikih nagrada: NIN-ove 1967,”Goranove” 1967,
“NJegoševa” 1967, Dvadesetsedmojulske nagrde SRBiH, nagrada AVNOJ-a…
I najveći Selimovićev roman i čitav njegov književni i lični život potvrđuje njegovu misao: “Nesreća je kao vatra, istopi sve osim zlata”.
