Od 26 šumskih gazdinstava u Srpskoj, njih 18 je u minusu, što se nije dogodilo nikad od osnivanja “Šuma RS”, a među gubitašima su i šumom najbogatija gazdinstva, poput onih u Driniću, na Romaniji i u Kotor Varošu.
JP “Šume RS” su u prvom polugodištu 2019. poslovale sa minusom od čak 2,63 miliona KM.
Pokazala je to informacija o stanju u šumarstvu, koju je juče, na tematskoj sjednici, usvojila Vlada RS, a u kojoj se jasno upozorava da je ugrožena čak i likvidnost centralnog računa javnog preduzeća, koje gazduje najvećim prirodnim resursom Srpske!
Prodaješ gotovu šumu, slažeš gubitke
I niz drugih frapantnih brojki svjedoči da je u Srpskoj moguće ono što se protivi elementarnoj ekonomskoj logici: da prodaješ gotovu šumu i umjesto zarade gomilaš gubitke. U “Šumama RS” je, prema navedenoj informaciji, akumulirani gubitak veći od 40 miliona KM, ali poznavaoci prilika tvrde da je stvarnost još grđa od zvaničnih izvještaja, koji su, navodno, frizirani.
– Akumulirani gubitak je još veći, jer nisu prikazane obaveze koje nisu dospjele. Samo ŠG “Borja” Teslić ima oko 4 miliona KM akumuliranog gubitka – navodi izvor Srpskainfo blizak direkciji “Šuma Srpske” u Sokocu.
Pojedina velika i šumom bogata gazdinstva, kao što su ŠG “Visočnik” Han Pijesak, ŠG “Ribnik” ili ŠG “Oštrelj Drinić”, nikad nisu iskazali ni marke gubitka, do 2019. godine. Isitina, prema svjedočenju šumara na terenu, u proljeće ove godine vrijeme je bilo jako loše, do maja je u većini krajeva skoro neprestano padala kiša, što je sigurno uticalo na to da se usječe svega 44 odsto ugovorenih količina sortimenata.
Foto: Shutterstock
Odliv radnika
Problem je, takođe, i ogroman odliv radnika, i to ne toliko u “Šumama RS” koliko među podizvođačima šumskih radova. Aktuelna situacija tako dovodi u pitanje i sam koncept poslovanje preduzeća, u kojem platu prima čak 4.953 radnika.
Naime, u “Šumama RS” samo rijetka gazdinstva imaju nešto mehanizacije, dok se u većini njih sva “mašinerija” svodi na nekoliko motorki. Ovo preduzeće gazduje šumama, ali ih ne eksploatiše, nego prodaje drvo i oblovinu, koju drugi usijeku. Povremeno preduzeće raspisuje tendere na koje se prijavljuju samo velike firme, koje imaju mehanizaciju, inženjere i ostale kadrove, potrebne za ispunajvanje uslova tendera. Te firme najčešće ugovaraju poslove po cijeni od 28 do 30 KM po kubiku za sječu drvnih sortinemanta i njihov izvoz do puta. U većini slučajeva te firme ne sijeku šumu, nego angažuju podizvođače, ljude iz sela sa dva, tri traktora, koji posao urade za 24 do 26 KM po kubiku.
– Sad smo došli u situaciju da nema podizvođača. Neće niko da rizikuje da mu padne drvo na glavu, nego ode u inostranstvo da kopa kanale ili kupa starce. Ovi veliki su zainteresovani samo za dobre odjele s kvalitetnom šumom, koju bi da sijeku odreda – navodi naš izvor.
Pod zaštitom stranke
Zbog svega toga u krizi su i preduzeća kojima su drvni sortimenti glavna sirovina. Tako su se iz “Destilacije” Teslić žalili na pojedina šumska gazdinstva, koja nisu isporučila ni 10 odsto ugovorene oblovine.
– Ne izbjegavaju oni svoje obaveze zato što nemaju šume, nego što neće da je prodaju “Destilaciji”. Ako trupce prodaju nekom drugom, imaju mogućnosti da se ugrade – navodi izvor Srpskainfo.
U pitanju je, navodno, Šumsko gazdinstvo “Vrbanja” Kotor Varoš, oko koga se već mjesecima lome koplja i koje je navedeno u izvještaju kao jedno od najneuspješnijih. V.d. direktorka ove šumarije, Stana Kuzmić (DEMOS), koja je u šumsko gazdinstvo stigla direktno iz Sekretarijata Vlade RS – kao privremeno rješenje prije skoro godinu dana, još je na čelu ŠG “Vrbanja”. Navodno, u fotelji opstaje, jer je pod zaštitom vrha SNSD.
Poseban problem je dvovlašće u upravi “Šuma RS”; uz socijalistu Slavena Gojkovića, koji je v.d. generalnog direktora, dosta toga se pita i njegov prvi saradnik Radenko Laketić iz SNSD, koji, kao iskusni šumarski inženjer, odlično poznaje funkcionisanje preduzeća.
Sječa direktora i obračun s “mangupima”
Vlada RS je juče zaključila da su za konsolidaciju stanja u preduzeću “neophodne kadrovske promjene” ili u prevodu – smjene direktora. To neće biti teško provesti, jer od skoro 30 direktora u sistemu “Šuma RS” samo njih petorica su u punom mandatu, a svi ostali su vršioci dužnosti, izabrani na dva mjeseca. Kako je juče saopšteno, prvi bi u redu za smjenu mogli biti direktori ŠG “Romanija” Sokolac, ŠG “Oštrelj Drinić” i ŠG “Vrbanja” Kotor Varoš, a na ledu je i direktor ŠG “Ribnik”.
Smjena ovih direktora spremala se i prije dva i po mjeseca, o čemu je pisala Srpskainfo, ali je po “naredbi s vrha” obračun s gubitašima stopiran, jer o tome nije postignuta saglasnost među strankama vladajuće većine.
V.d. direktora “Šuma RS” Slaven Gojković i prava preduzeća dobili su juče, kako je saopšteno nakon tematske sjednice, “punu podršku Vlade RS”, ali pod uslovom da se uhvati u koštac s problemima. Kako saznajemo, od Gojkovića se očekuje da do kraja godine sredi stanje u preduzeću i obračuna se s “mangupima u svojim redovima”.
