Nakon što je na Narodna skupština, usvojila Informaciju o neustavnoj transformaciji dejtonske strukture BiH i još 19 zaključaka, položaj Republike Srpske je znatno snažniji, ocijenili su predsjednik NSRS Nedeljko Čubrilović i srpski član Predsjedništva BiH Milorad Dodik.
Zaključcima, među kojima su odbacivanje bonskih ovlašćenja visokog predstavnika, preispitivanje sastava i načina rada Ustavnog suda BiH, obaveza djelovanja u skladu sa Rezolucijom o vojnoj neutralnosti, analiza efekata neustavnih prenosa nadležnosti sa entiteta na nivo BiH, ojačana je pozicija Republike Srpske. Pri tome, ostavljena je mogućnost za kompromis. Tvrdi to predsjednik parlamenta Nedeljko Čubrilović.
– Mislim da se ovim načinom ojačava pozicija Republike Srpske. U jednom dijelu je i definisan način kako preispitati prenos nekih nadležnosti na neke druge nivoe gdje je rečeno da treba vdijeti kakva je to do sada bila efikasnost funkcionisanja na taj način, i da li bi bilo efikasnije, na nivou entita da se rade. Tu je riječ o nekim agencijama i nekim odlukama koje su važne za suverenitet Republike Srpske – rekao je Čubrilović.
Srpski član Predsjedništva BiH i lider SNSD-a Milorad Dodik kaže da još nije kasno da opozicione stranke koje su bili uzdržane u Skupštini postanu dio procesa kojim se, kako kaže vraćaju dostojanstvo i snaga Republici Srpskoj.
– Mi tražimo da razgovaramo sa drugom stranom tj. FBiH i druga dva konstitutivna naroda Bošnjacima i Hrvatima o tome kako reagovati na kršenje ustava Dejtonskog mirovnog sporazuma – rekao je Dodik.
Dodik najavljuje osnivanje fonda za finansiranje tužbi protiv visokih predstavnika koji su se ogriješili o pravo i naštetili Srpskoj.
Priznaje da je začuđen što SDS nije podržala ni zaključak o rehabilitaciji političara kojima su visoki predstavnici nanijeli štetu.
– Zaprepašćuje da SDS nije podržao odluku u kojoj se navodi da Narodna skupština zadužuje Vladu da uskoro donese zakon i rehabilituje sve žrtve neustavnog ponašanja visokih predstavnika u BiH. To govorim imajući u vidu da je najviše takvih žrtava, koji su neosnovano kažnjavani i koji su ostajali i bez posla, bilo iz te partije – naveo je Dodik.
On je naglasio da je skupštinski zaključak o odbacivanju odluka OHR-a donesenih na osnovu bonskih ovlašćenja, djelimično formulisan i na osnovu mišljenja Venecijanske komisije , koja je utvrdila da je OHR time kršio norme pozitivnog prava.
Poslanici koji su glasali za zaključke Narodne skupštine, smatraju da su od izuzetnog značaja, jer su odbačena nametnuta rješenja visokog predstavnika, zbog kojih je Srpska ostala bez brojnih nadležnosti. Tako ne misle oni koji nisu podržali zaključke.
U 20 zaključaka obuhvaćen je stav Republike Srpske, kaže poslanik SNSD-a Dušica Šolaja. Decenijama je, podsjeća, urušavan izvorni Dejtonski sporazum, donošeni neustavni zakoni i formirane institucije koje nemaju uporište u zakonima. Najvažnije je, kaže, da su usvojeni zaključci i provodivi.
– Ovo su stavovi najvišeg zakonodavnog organa u Republici Srpskoj koji je, izmađu ostalog, zadužio Vladu Srpske da analizira koji su to sve zakoni nametnuti, koji su preneseni u smislu nadležnsti, uz saglasnost Republike Srpske, kakvi su efekti tih zakona i na koji način možemo djelovati u budućnosti – istakla je Šolaja.
Za predsjednika SDS-a Mirko Šarović, skupštinski zaključci nisu odgovorili svrsi i nisu plod zajedničkog djelovanja. Istovremeno, Јelena Trivić iz PDP-a Informaciju sa posebne sjednice smatra sramnom, a ponudu za usaglašavanje stavova u pauzi sjednice – neozbiljnom.
– Oni su nedjeljama pisali tu informaciju u kojoj se na 20 stranica vrijeđaju opozicioni političari i o njima iznose neistine bez dokaza, da bi nam u skupštinskoj pauzi ponudili da usaglasimo materijale za dva časa po skupštinskim hodnicima, što je tehnički i operativno nemoguće – smatra Trivićeva.
Analitičar Dragomir Anđelković ocjenjuje da je Narodna skupština postupila pravilno, jer nešto što je rezultat nasilja ne smije dobiti legitimitet.
– Bitno je da Republika Srpska insistira na izvornom Dejtonskom mirovnom sporazumu i da ne čini ništa što ga ugrožava. Ali, ako se nastave pritisci na Srpsku, mora da bude spremna da se dosledno bori za pravo srpskog naroda, da njegovi interesi budu zaštićeni – naveo je Anđelković.
On je istakao da je institucija visokog predstavnika, politikom centralizacije, realizovala ratne ciljeve Sarajeva i da je taj proces ozbiljno oštetio Republiku Srpsku. Zato je, kaže, važno, to što je Srpska krenula u protivofanzivu.
