Ukupni plan plasmana sredstava za ovu godinu premašen je za oko 30 odsto, dok je na kreditnoj osnovi plasirano za oko 50 odsto više sredstava nego što je planirano.
Vršilac dužnosti direktora Investiciono-razvojne banke /IRB/ Republike Srpske Dražen Vrhovac rekao je da je ova godina, koju je obilježila i pandemija virusa korona, bila rekordna jer je ukupno plasirano 187,1 milion KM putem 1.028 zahtjeva, te naveo da u IRB-u i dalje ostaju prvenstveno usmjereni ka razvoju i očuvanju republičke privrede.
Vrhovac je u pisanom intervjuu Srni naveo da su, od navedenog iznosa, 162,2 miliona KM i 1.003 zahtjeva plasirana na kreditnoj osnovi, 23,5 miliona KM putem plasmana u hartijama od vrijednosti, dok je sa 1,4 miliona KM bespovratnih sredstava iz finansijskog mehanizma podržano 18 lokalnih razvojnih projekata širom Srpske.
“Na ovaj način, ukupni plan plasmana sredstava za ovu godinu premašen je za oko 30 odsto, dok je na kreditnoj osnovi plasirano za oko 50 odsto više sredstava nego što je planirano”, rekao je Vrhovac.
On je u tom smjeru podsjetio da je prvobitnim planom rada IRB-a za 2020. godinu bio predviđen plasman od 110 miliona KM, ali da su, zbog pandemije, djelovali kontraciklično u odnosu na negativna kretanja, te uticali na održavanje likvidnosti privrednih subjekata.
IRB preuzeo dio tereta tokom epidemije
Vrhovac je naglasio da su, s ciljem sprečavanja negativnih posljedica pandemije na privredu Srpske, uveli moratorijum na otplatu glavnice i kamate na kredite od dva do tri mjeseca, zavisno od statusa pravnog lica.
Uvedena je, dodao je on, i mogućnost produženja grejs-perioda u otplati do 24 mjeseca za pravna lica i preduzetnike, kao i mogućnost produženja roka otplate do 60 mjeseci za korisnike kojima su sredstva plasirana na osnovu pravila plasmana sredstava po kreditnim linijama.
“Uvedena je i mogućnost uvođenja grejs-perioda ili moratorijuma u otplati kredita od tri do šest mjeseci za fizička lica, uz produženje roka otplate za isti period, kao i smanjenje izlazne kamatne stope na 0,5 odsto za pravna lica i preduzetnike čija je kamatna stopa preko pet odsto. Pravilima plasmana sredstava po kreditnim linijama, usvojenim u martu ove godine, izlazna kamatna stopa IRB-a je za sve buduće korisnike smanjena za 0,5 odsto”, pojasnio je Vrhovac.
On je konstatovao da je IRB do sredine decembra ove godine odobrio ukupno 455 zahtjeva za moratorijum i grejs-period, te naglasio da su pomenute mjere, kojima je IRB preuzeo dio finansijskog tereta, pomogle privredi i pokazale da ova banka ostaje snažan stub podrške i razvoja.
“Pokazale su i da nam nije cilj isključivo profit, već prvenstveno razvoj privrede Republike Srpske”, poručio je Vrhovac.
Stambeni kredit za 12.700 korisnika
On je naveo da je IRB putem stambenih kredita do kraja ove godine plasirao ukupno 618,4 miliona KM, čime je omogućeno rješavanje stambenog pitanja za oko 12.700 korisnika kredita i članova njihovih porodica.
“Od navedenog iznosa, 613 miliona KM ili 12.600 zahtjeva realizovano je iz sredstava Fonda stanovanja Srpske, dok je preostalih 5,3 miliona KM obezbijeđeno putem kreditnog aranžmana sa Razvojnom bankom Savjeta Evrope. Polovina plasirane vrijednosti za stambene kredite je još u otplati i tu je riječ o oko 6.600 kredita”, precizirao je Vrhovac.
On je u tom smislu naveo da se IRB u dizajniranju ovih kreditnih proizvoda rukovodio sprečavanjem odliva mladog i stručnog kadra, brigom o socijalnim i grupama od posebnog interesa za Srpsku, te poboljšanjem njihovog životnog standarda.
“Atraktivnost i značaj stambenih kredita IRB-a na domaćem bankarskom tržištu pokazuje i njihovo učešće u ukupnim kreditima bankarskog sektora Srpske odobrenih za ove namjene koji iznosi oko 40 odsto”, navodi Vrhovac.
On je istakao da se IRB svojim dosadašnjim aktivnostima i rezultatima na domaćem tržištu kapitala afirmisao u jednog od najznačajnijih institucionalnih investitora, pa je do sada investirano 581,4 milion KM u hartije od vrijednosti emitenata iz Srpske.
“U sektorskom smislu, plasman sredstava vršen je u realni i finansijski sektor, te hartije od vrijednosti emitenata Srpske i jedinica lokalne samouprave. Na ovaj način, republička privreda podržana je sa dodatnih 100 miliona KM, dok je razvoj infrastrukture i drugih prioritetnih projekata na lokalnom nivou podržan sa preko 70 miliona KM”, napomenuo je Vrhovac.
On je poručio da osnovni zadaci IRB-a za narednu godinu ostaju isti, a to je pomoć u razvoju privrede Srpske.
“Na osnovu glavnih ciljeva Vlade Srpske i potreba ključnih partnera, donesen je set ekonomskih mjera na godišnjem nivou za trogodišnji period. Time su, pored postojećih zadataka, novousvojenom ekonomskom politikom pred IRB stavljene nove obaveze”, rekao je Vrhovac.
On je podsjetio na tom planu da je ove godine usvojen Zakon o faktoringu radi uređenja faktoringa kao nebankarske finansijske usluge s ciljem povećanja finansijske inkluzije, odnosno obezbjeđenja veće dostupnosti finansijskih sredstava malim i srednjim preduzećima putem otkupa nedospjelih kratkoročnih novčanih potraživanja.
Vrhovac je rekao da je ovim aktom omogućeno IRB-u da se bavi faktoringom i da rad ove banke u toj oblasti kontroliše Komisija za hartije od vrijednosti Srpske.
“Takođe, IRB je zadužen i za podršku realizaciji investicionih projekata u svrhu podsticanja inovativnosti, primjene novih tehnologija, zapošljavanja i jačanja konkurentnosti privrede u Srpskoj. Vlada Srpske će u tu svrhu obezbijediti podsticaje u minimalnom iznosu od 10 miliona KM, a IRB kreditnu podršku za ulaganje u nove tehnologije u iznosu od 20 miliona KM”, zaključio je Vrhovac.
