Na današnji dan 1914, godine Austrougarska je uputila ultimatum Srbiji da sprovede istragu povodom atentata na prestolonasljednika Franca Ferdinanda 28. juna u Sarajevu, zahtijevajući da u istrazi učestvuju i austrougarski policajci
Na današnji dan 1914, godine Austrougarska je uputila ultimatum Srbiji da sprovede istragu povodom atentata na prestolonasljednika Franca Ferdinanda 28. juna u Sarajevu, zahtijevajući da u istrazi učestvuju i austrougarski policajci.
Srbija je odbila zahtjev smatrajući da je to zadiranje u suverenitet države. Austrougarska 28. jula objavila rat Srbiji.
Podsjetimo, atentat je Beču poslužio kao izgovor za vojnu invaziju na Srbiju, čime je izazvan Prvi svjetski rat.
Princip se pred policijom i sudom držao herojski i kao maloljetnik osuđen je na 20 godina teške tamnice. Zbog nehumanih zatvorskih uslova, obolio je od tuberkuloze, imao je samo 40. kilograma kada se upokojio.
Po prvobitnom planu atentata, izvršilaca je bilo šest. Od tih šest četiri nije uradilo ništa prilikom prvog prolaska carske kolone prilikom koje je Nedeljko Čabrinović bombom promašio automobil u kome se nalazio Ferdinand, ali je lakše ranio pukovnika Eriha fon Mericija i grofa Boz-Valdeka.
Prilikom povratka kolone Gavrilo Princip je uspješno izvršio atentat.
Na suđenju je ustanovljeno da atentatori nisu imali namjeru da ubiju Sofiju Hotek. Oružje koje je Princip koristio je bio belgijski Fabrique Nationale M 1910 poluautomatski pištolj, kalibra 7.65x17mm (.32 ACP) i navodno ga je pripadnicima Mlade Bosne uručio sam Dragutin Dimitrijević Apis.
U unutrašnjosti ćelije smještene u tvrđavi Terezin, danas samo u zid ugrađeni okovi za koje je Gavrilo Princip bio svezan, svjedoče o njegovoj mučeničkoj smrti. Na zidu ispred ćelije ugrađena je skromna ploča sa imenom zatvorenika, glavnog aktera sarajevskog atentata, koji je poslužio vladajućoj monarhiji da ultimatumom Srbiji započne jedan od najkrvavijih ratova u svjetskoj istoriji.
Pjesnik u zatvoru
Prema priči, shvativši da nema izlaska iz zatvora, urezao je svoju političku pjesmu na limenoj činiji.
Sarajevo, 1914.
Tromo se vreme vuče I ničeg novog nema, Danas sve ko juče Sutra se isto sprema.
I mesto da smo u ratu Dok bojne trube ječe, Evo nas u kazamatu, Na nama lanci zveče.
Svaki dan isti život Pogažen, zgnječen i strt. Ja nijesam idiot – Pa to je za mene smrt.
Al’ pravo je rekao pre Žerajić soko sivi: „Ko hoće da živi nek mre, Ko hoće da mre nek živi!“
