Nekadašnji predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske Dragan Kalinić rekao je da Srbima u BiH početkom devedesetih godina prošlog vijeka ni na kraj pameti nije bilo da ratuju, jer su priželjkivali mir i stabilnost, te naglasio da se ne smije zaboraviti da su Srbi i prije početka rata u BiH imali državu.
– Rat je počeo nakon incidenta koji se desio na sarajevskoj Baščaršiji, ubistvom srpskog svata /Nikole Gardovića/. Pokazalo se da u tom trenutku, nažalost, nije bilo izbora za srpski narod, već da se zajedno sa svojim poslanicima izdvoji iz tog lošeg ambijenta – prisjeća se Kalinić.
Kalinić navodi da su se srpski poslanici izdvojili iz Skupštine tadašnje SR BiH nakon što su preglasani, te da bi se takav trend nastavio u nedogled da je srpska strana u tom momentu popustila.
– Zato što smo bili preglasani, mi smo se izdvojili iz te skupštine zajedno sa poslanicima iz SDS-a. Јa sam tada sa kolegama pripadao grupi reformista – napominje Kalinić.
Kalinić ističe da se ne smije zaboraviti da su Srbi prije početka rata u BiH imali državu. “To ne treba zaboraviti, kao i to da smo dobar dio svoje samostalnosti i svog suvereniteta u Dejtonu i nakon njega ustupili toj takozvanoj BiH. Znači, BiH, ove nove, nakon Dejtona, u suštini ne bi ni bilo da joj Republika Srpska nije dala svoju participaciju u svemu tome”, kategoričan je Kalinić.
Sada se mora, kaže Kalinić, poštovati Ustav BiH i slovo izvornog Dejtonskog sporazuma ili će biti nepohodni razgovori o drugim rješenjima za srpski narod i Republiku Srpsku.
– Ne želimo, naravno raspad BiH, ali ako se nastavi sa ucjenama, pritiscima, uslovljavanjima, politikom unitarizacije BiH, gdje bi u suštini jedan narod imao dominantnu ulogu u odnosu na druga dva konstitutivna naroda, to nas neće odvesti na dobro – ocijenio je Kalinić.
REPUBLIKA SRPSKA ЈE NAŠA TEKOVINA, NAŠE IMANjE, NAŠA IMOVINA
On naglašava da su Srbi spremni da brane svoju slobodu i ravnopravnost Republike Srpske i ističe da to želi svaki naš čovjek, od najmlađeg do najstarijeg.
– Mi ne mislimo da Republiku Srpsku bilo kome da damo, to je naša tekovina, to je naše imanje, naša imovina u svakom pogledu. Nadam se da će Republika Srpska biti, trajati i opstati još mnogo, mnogo, mnogo godina – rekao je Kalinić.
On je poručio da je Narodna skupština Republike Srpske glavna je i najvažnija odbrana samostalnosti Srpske i ravnopravnosti srpskog naroda u okviru BiH.
– Narodna skupština ima nezamjenjivu ulogu i u prošlosti i u budućnosti, jer je upravo naš parlament oslonac Republici Srpskoj i srpskom narodu i jedan od najboljih oblika moguće i sveobuhvatne saradnje sa Srbijom – istakao je Kalinić.
RAT U BiH MUSLIMANI NISU POČELI SAMO U SARAЈEVU, NEGO NA ŠIREM PODRUČЈU
Inspektor u MUP-u Republike Srpske Simo Tuševljak već duže upozorava na skandaloznu činjenicu da je pripadnicima takozvane “Patriotske lige”, “Zelenih beretki” i drugih paravojnih jedinica pod kontrolom muslimanskih vlasti u Sarajevu priznato pravo učešća u ratu od aprila 1991. godine iako je BiH tada bila u sastavu bivše Јugoslavije.
– Јasno je da su se oni već tada spremali za rat, jer su muslimani u BiH, mnogo prije nego što je došlo do organizovanja srpskog naroda u BiH, krenuli u pripreme za tragične sukobe na ovim prostorima i izlazak iz Јugoslavije. Bošnjaci su tada javno proklamovali da su za ostanak BiH u SFRЈ, a zapravo su se tajno i uveliko pripremali za secesiju i moguće sukobe – podsjeća Tuševljak.
Istovremeno, nastavlja on, Hrvatska je 1991. godine rat, koji se već vodio na njenoj teritoriji, prenijela u BiH, a po zapadnoj Hercegovini već tada su hodali pripadnici hrvatske vojske, njenog HOS-a i paravojnih jedinica, koji su krajem 1991. i početkom 1992. godine izveli napade na nebranjena srpska sela Ravno, Kupres, Sijekovac i druge.
– Zbog toga ne treba samo grad Sarajevo vezati za početak rata u BiH, jer se to desilo na mnogo širem području BiH – ističe Tuševljak.
On je podsjetio da je 4. aprila 1992. godine u policijskoj stanici u Sarajevu mučki ubijen policajac Pero Petrović, Srbin, koji je upravo tog dana priveo jednog prevejanog sarajevskog kriminalca.
Predsjednik Udruženja ratnih veterana službi bezbjednosti Republike Srpske – Podružnica Istočno Sarajevo Radovan Pejić rekao je ranije Srni da je Petrović bio častan policajac koji je ubijen u policijskoj stanici, izvršavajući svoj dužnost.
– Nakon što je pokušao da spriječi krađu vozila u jednom sarajevskom naselju, uhapsile su ga muslimanske paravojne policijske snage u tadašnjem MUP-u Sarajevo i odvele ga u stanicu Novo Sarajevo gdje je ubijen – naveo je Pejić.
Pero Petrović posthumno je odlikovan Medaljom zasluga za narod.
Istog dana u napadu muslimanskih paravojnih formacija na Policijsku školu na Vracama ubijeni su srpski specijalci Mile Lizdek /32/ i Milorad Pupić /29/, ranjeni su Duško Јević, Miodrag Repija i Risto Lubura, a povrijeđen Milorad Marić.
Lizdek i Pupić posthumno su odlikovani Orednom Miloša Obilića.
Muslimanska paravojna formacija takozvane “Zelene beretke” su već 3. aprila 1992. godine zauzele sve policijske stanice u Sarajevu, osim stanica na Ilidži i u Ilijašu.
ALIЈA IZETBEGOVIĆ – GLAVNI KRIVAC ZA RAT U BiH
Predsjednik Skupštine Republičke organizacije starješina Vojske Republike Srpske pukovnik Blagoje Kovačević smatra da je glavni krivac za izbijanje građanskog rata 1992. godine u BiH tadašnji muslimanski lider Alija Izetbegović koji je sa dva važna međunarodna mirovna sporazuma povukao svoje potpise, na nagovor bivšeg američkog ambasadora Vorena Cimermana, ali i zbog pritiska SDA koja nije željela nikave dogovore sa Srbima u BiH.
On je ranije Srni rekao da se prije izbijanja oružanih sukoba na teritoriji BiH vodila veoma intenzivna diplomatska aktivnost.
U ljeto 1991. godine vođeni su pregovori srpske i muslimanske strane o budućnosti BiH u novonastalim okolnostima otcjepljenja Slovenije, Hrvatske i Makedonije od ostatka SFRЈ. Srpsku delegaciju predvodio je Radovan Karadžić, a muslimansku Muhamed Filipović. U pregovorima su učestvovali i Nikola Koljević, Biljana Plavšić i Momčilo Krajišnik, sa srpske, a Adil Zulfikarpašić s muslimanske strane, koji je zajedno sa Filipovićem imao puno ovlaštenje Izetbegovića.
Kovačević pojašnjava da se to ovlaštenje odnosilo na odobrenje članovima muslimanske delegacije da može da donosi obavezujuće odluke, odnosno da mogu da potpišu sporazum o kojem se dogovore sa srpskom stranom.
Prema njegovim riječima, pregovore je inicirala muslimanska strana, želeći da uredi odnos sa ostatkom SFRЈ, te da obezbijedi ravnopravnost Muslimana sa Srbima i Crnogorcima u novoj državi.
– Oni su insistirali na teritorijalnoj cjelovitosti BiH, a i opstanak u zajedničkoj državi sa Crnogorcima i Srbima radi Muslimana na prostoru Raške oblasti. Srbi su postavili uslov da opstanu u zajedičkoj državi, bez obzira kako će ona izgledati u budućnosti. Osnovna načela pregovora bila su da BiH ostane u zajedničkoj državi Јugoslaviji, a da zadrži suverenitet. Sa ostalim članicama dijelila bi zajedničku i spoljnu politiku, vojsku, novac, carine i ekonomsku politiku – navodi Kovačević.
On napominje da su se u toku pregovora dvije strane sporazumjele da BiH ostane u sastavu Јugoslavije kao suverena i ravnopravna u svojim granicama, da unutar BiH neće biti podjela, da će vojska u BiH biti uspostavljena isključivo od njenih državljana – građana i da jedino državljanin BiH može biti njen komandant, pri čemu bi delegacije članica u zajedničkoj državi imale pravo veta po pitanju vitalnih nacionalnih interesa.
Tada, ističe Kovačević, nije dogovoren karakter države, jer su muslimani insistirali da to bude savez država, a Srbi da to bude savezna država.
– O pregovorima je upoznat i tadašnji predsjednik Srbije Slobodan Milošević koji se saglasio sa rezultatima dogovaranja i još je predložio da Alija Izetbegović bude predsjednik BiH, a da BiH bude posebna vojna oblast i da komandant te vojske uvijek bude musliman. Sporazum je potpisan d 14. jula 1991. godine i prvi put je objavljen u Beogradu 1. avgusta 1991. godine. Ovaj sporazum muslimanska strana odbacila je odmah poslije objavljivanja – naglašava Kovačević.
KUTILjEROV PLAN MOGAO ЈE DA SPRIЈEČI RAT U BiH
Drugi sporazum, podvlači on, koji je mogao da spriječi izbijanje rata u BiH bio je takozvani Kutiljerov plan, prema kojem je BiH trebalo da postane decentralizovana država u kojoj bi sve opštine bile podijeljene po nacionalnoj osnovi.
Ovaj plan predviđao je stvaranje tri konstitutivne nacionalne jedinice sa većinskim bošnjačkim, hrvatskim i srpskim stanovništvom.
Muslimanima je trebalo da pripadne 44 odsto teritrije ili 50 opština, Srbima 44 odsto teritorije ili 37 opština, Hrvatima 12 odsto teritorije ili 20 opština.
BiH bi se sastojala od tri konstitutivne jedinice, a skupština bi imala dva doma – dom građana i dom konstitutivnih jedinica. Prema ovom modelu, Sarajevo bi imalo eksteritorijalni status.
Ovaj plan potpisali su 18. marta 1992. godine Karadžić, Izetbegović i Mate Boban.
– Naknadno, 28. marta iste godine, Izetbegović, na nagovor američkog ambasadora Vorena Cimermana, povlači svoj potpis sa ovog dokumenta i odbacuje ga. Kao što se vidi iz prezentovanih činjenica, oba puta svoj potpis sa ovih ključnih doumenata povlači muslimanski politički lider Izetbegović, jednom jer je njegova stranka SDA odbila bila kakav dogovor sa Srbima, na čemu je posebno insistirao njegov bliski saradnik Hasan Čengić, a drugi put na nagovor Cimermana – tvrdi Kovačević.
Nakon toga, podsjeća on, Izetbegović je u parlamentu BiH izgovorio sudbonosnu poražavajuću rečenicu da će žrtvovati mir za suverenu i nezavisnu BiH, čime je direktno uticao na izbijanje oružanog sukoba u BiH.
Prema njegovim riječima, već tada je srpski narod u Hrvatskoj bio izložen oružanim napadima i teroru, a Srbima je jedino u pomoć pristigla tadašnja ЈNA, koja je spriječila njegov pogrom i potpuno uništenje na prostoru tada već, nažalost, međunarodno priznate Hrvatske.
POLITIKA ZAGREBA POČETKOM DEVEDESETIH – ISTA KAO I POLITIKA NDH
– Politika tadašnjeg rukovodstva Hrvatske nije se uopšte razlikovala od politike koju je provodila zloglasna Nezavisna država Hrvatska tokom Drugog svjetskog rata. Razlika je bila samo u tome što je NDH direktno nastala na temeljima fašističke Njamačke, dok su sadašnju Hrvatsku tada podržavale SAD i druge članice NATO, među kojima su se naročito isticale Njemačka, Italija, Velika Britanija, Francuska, Holandija, pa čak i Austrija koja nije članica NATO – kaže Kovačević.
On tvrdi da je Hrvatska svoje ciljeve željela da ostvari na sličan način kao i NDH, a to znači trećinu Srba treba pobiti, trećinu protjerati i trećinu asimilirati ili nasilno pokatoličiti.
– Da su namjere hrvatskih vlasti bile iste kao i NDH 1941. godine govori podatak da su oni izvršili oružanu agresiju na BiH u martu 1992. godine iako su na tim prostorima već bile jedinice UNPROFOR-a i bivše ЈNA, pošto je tada BiH još uvijek bila dio Јugoslavije. To je bila otvorena agresija, tim prije jer su i muslimani i Hrvati u BiH, po uzoru na hrvatsku antisrpsku politiku, 10. juna 1991. godine formirali paravojne strukture oličene u zloglasnim formacijama “Zelene beretke” i “Patriotska liga”, te HOS … Činjenica je da su u to vrijeme jedine zakonite oružane sile bile Vojska Јugoslavije i MUP BiH – navodi Kovačević.
On podsjeća i na tragični 1. mart 1992. godine koji je pored nelegalnog referenduma muslimansko-hrvatske koalicije u srpskom sjećanju ostavio posebno tužan trag, a to je ubistvo srpskog svata Nikole Gardovića, jer pucanj u njega bio i pucanj i u Srpsku pravoslavnu crkvu, najveću svetinju srpskog naroda, ali i u srpsku državu jer je tada oteta, zgažena i zapaljena srpska trobojnica.
Prema njegovim riječima, 3. marta hrvatska vojska napada Brod, a potom 26. i 27. marta i Sijekovac gdje čini krvave zločine nad nevinim srpskim narodom, koji su nastavljeni i na području Kupresa, te sela Ravno, što je bio definitivan uvod u, za Srbe, neželjeni krvavi građansko-vjerski sukob u BiH.
Kovačević napominje da se u to vrijeme, Sarajevsko-romanijski korpus Vojske Republike Srpske neprekidno nalazio pod optužbama za granatiranje Sarajeva i namjerno izazivanje stradanja stanovništva iako je i sam bio neprekidno izložen snažnim dejstvima muslimanskih snaga.
– Prihvaćena laž sarajevskih i bjelosvjetskih medija da su se `četnici`, kako su Srbe pogrdno zvali, nalazili po brdima i planinama oko Sarajeva i da su odatle artiljerijom svih kalibara u neograničenom broju, varvarski razarali multietničko Sarajevo, lako se demantuje u linijama prednjeg kraja odbrane između zaraćenih strana. Sarajevo je bilo podijeljen grad, i to je ostalo do kraja rata a imali su izdašnu pomoć brojnih međunarodnih krugova – kaže penzionisani pukovnik Vojske Republike Srpske.
Bez obzira na sve probleme i nedaće koje su ga pratile u toku Odbrambeno-otadžbinskog rata, ističe Kovačević, Sarajevsko-romanijski korpus izvršio je sve postavljene zadatke, a specifična situacija u kojoj se nalazio umnogome je uticala na borbena dejstva u kojima je učestvovao.
– Nije poznato da li je igdje zabilježena ovako specifična konfiguracija zone odgovornosti nekog operativnog sastava i neprekidna izloženost optužbama za napade i granatiranje Sarajeva. Korpus se veoma uspješno nosio sa višestruko nadmoćnijim neprijateljom i pobjedonosno završio svoj ratni put, a nestao je i otišao u istoriju, zajedno sa srpskim opštinama koje su po Dejtonskom mirovnom sporazumu pripale Federaciji BiH. Srpski narod svjestan situacije nije prihvatio da živi u tom entitetu, ostavio je svoja vjekovna ognjišta i krenuo da traži slobodu širom Republike Srpske, matice Srbije i u dijaspori – rekao je Kovačević.
