Sveti Jovan Krstitelj, jedan od najpoštovanijih svetitelja u hrišćanstvu, slavi se danas, 20. januara, dan nakon Bogojavljenja.
On je bio prorok koji je krstio Isusa Hrista na rijeci Jordan, a njegov život i djela ostavili su dubok trag u istoriji crkve i naroda. Ovaj praznik je prilika da se podsjetimo na duhovnu snagu svetitelja, ali i da se pridržavamo narodnih običaja koji su se vezivali uz njegovu čast.
Sveti Jovan je jedna od najčešćih krsnih slava koju pravoslavni vjernici slave.
Sveti Jovan se praznuje više puta u godini: 7. jula – Ivanjdan, rođenje Svetog Jovana, 11. septembra – Usekovanje glave, i 6. Oktobra, kad se obilježava svetiteljevo začeće.
Običaji na dan kada slavimo Svetog Jovana Krstitelja
Sveti Jovan je u našem narodu poznat kao uzor pravde i morala. Zbog toga, običaji vezani za ovaj dan često uključuju molitvu, pokajanje i duhovno čišćenje. Jedan od najljepših običaja vezanih za praznik Svetog Jovana je pranje ikona. Na ovaj dan, vjernici su iznosili ikone iz svojih domova i umivali ih na rijeci ili bunaru, vjerujući da će to doneti zaštitu i blagoslov za celu godinu. Ovaj običaj, iako danas sve ređe praktikovan, imao je duboko ukorenjeno vjerovanje: onaj ko ne opere ikonu, mogao bi biti pogođen kaznom, a vjerovalo se da će mu u tom slučaju biti oduzete ruke i noge.
Šta žene ne smiju da rade na Svetog Jovana
Sveti Jovan Krstitelj ima posebnu simboliku za žene u našem narodu. Danas, na njegov praznik, žene se ne smiju baviti pletivom, šivanjem ili bilo kakvim radovima koji uključuju noževe, igle i makaze. Vjerovanje kaže da bi u suprotnom mogli da privuku nesreću, konkretno da im miševi unište veš. Ovaj običaj ukorenjen je u narodnoj tradiciji, a vjeruje se da je specifičan za ovaj dan, kada je potrebno poštovati tradiciju i odmoriti se od svakodnevnih obaveza.
Praznični dan za polazak na put
Društvo, u skladu sa verovanjima, smatra da je Sveti Jovan Krstitelj odličan dan za započeti putovanje. Ukoliko ste planirali put, danas je dan kada vernici vjeruju da će vas ovaj svetitelj pratiti i štititi tokom puta. Sveti Jovan se smatrano zaštitnikom mnogih, pa tako i putnika.
Običaji bratstva i kumstva
Još jedan od važnih običaja vezanih za Svetog Jovana je bratimiljenje i kumovanje. Na ovaj dan, mnogi ljudi odlučuju da sklope bratstvo ili kumstvo, jer se Sveti Jovan smatra uzorom čestitosti i poštenja. Njegova figura je simbol zajedništva i duhovne snage, zbog čega je posebno cijenjen u ovim obredima.
Dan za uzdržavanje od crvene boje
Nakon praznika Svetog Jovana, postoji i običaj koji nalaže da se na sutrašnji dan ne jede ništa što je crvene boje. Crvena, naime, simbolizuje nevino prolivenu krv svetitelja, a narodna predaja kaže da se treba uzdržavati od svega što nosi ovu boju kao znak poštovanja, piše Ona.
Sveti Jovan Krstitelj kao zaštitnik
Praznik Svetog Jovana nije samo prilika za duhovno obnavljanje, već i za sećanje na sve ono što ovaj svetitelj predstavlja. On je zaštitnik mnogih zanimanja, od pevača i muzičara, do krojača i kožara. Takođe, smatra se zaštitnikom zatvorenika, osuđenih na smrt, ali i svih onih koji boluju od epilepsije. Vjeruje se da Sveti Jovan stoji na ulazu u zagrobni život i propušta duše umrlih, što ga čini ne samo svetiteljem, već i vezom između života i smrti.
Danas, 20. januara, kada slavimo Svetog Jovana Krstitelja, podsjetimo se na ove običaje, vjerovanja i duhovnu snagu ovog velikog svetitelja. Bilo da poštujete tradiciju ili samo vjerujete u simboliku dana, on nas podsjeća na važnost čestitosti, poštenja i duhovnog čišćenja u životu.
