Svi znamo stihove “Uskliknimo s ljubavlju svetitelju Savi”, ali rijetko ko zna da ni do danas nije razjašnjeno – ko je himnu Svetom Savi napisao i gdje je nastala.
Jedna od najuzbudljivijih teorija vodi pravo na Frušku goru. U srcu njenog jugozapadnog dijela, u dolini Kuveždina, krije se priča da je upravo ovdje, daleke 1735. godine, rođena himna koja će vekovima kasnije postati simbol srpskog identiteta i duhovnosti.
Prema predanju, spjevao ju je ili neki nepoznati monah Kuveždina, ili vladika vršački Jovan Georgijević. Pesma se zatim širila po Sremu i Banatu, a u Beču ju je 1858. čuo i zapisao Kornelije Stanković, dajući joj formu kakvu danas znamo.
Himna Svetom Savi bez potpisa
Zašto ne znamo autora? Zato što je arhiva fruškogorskih manastira skoro u potpunosti uništena u ratnim stradanjima. Zato je nemoguće pronaći dokument koji bi potvrdio porijeklo. I baš ta praznina čini priču mističnom: kao da himna nikla iz naroda, kao kolektivni zov vernika, a ne djelo jednog čovjeka.
Zato se i dan-danas vodi rasprava – da li je Himna Svetom Savi nastala kao intimna pjesma u manastirskim zidovima Kuveždina ili negde drugde? Da li je delo učene ruke, ili srca koje je jednostavno želio da opjeva svog svetitelja?
Zašto baš Kuveždin?
Nije slučajno što se ova priča vezuje baš za Kuveždin. To je jedini manastir u Srbiji posvećen Svetom Savi. Njegova crkva, iako manastirska slava ostaje Preobraženje, vijekovima nosi ime Savino i Simeonovo.
U narodu se verovalo da se baš odatle širio kult Nemanjića po Sremu. Zato i legenda o himni zvuči logično – kao da se najpoznatija pesma o Svetom Savi morala roditi upravo tamo gde mu je i hram posvećen.
Himna Svetom Savi koja je nadživjela vijekove
Danas, bez obzira na to gdje je nastala, “Uskliknimo s ljubavlju” se pjeva u hiljadama škola i crkava, svake godine, 27. januara. Postala je više od crkvene pesme – postala je dio nacionalnog identiteta.
A Kuveždin, sa svojom tihom dolinom i istorijom stradanja i vaskrsenja, ostaje jedno od onih mesta gde se misterija himne još uvek šapuće, među ikonama i zidovima koji su preživeli i požare i rušenja, piše Istorijski zabavnik.
