Srpska pravoslavna crkva u ponedjeljak slavi Svetog mučenika Stefana Dečanskog, koji je u narodu poznat i kao Mratindan. Svetog Stefana Dečanskog mnoge porodice u Srbiji slave kao krsnu slavu.
Sveti mučenik Stefan Dečanski, koga slavimo a koji je u narodu poznati i kao Mratindan bio je kralj srpski, sin kralja Milutina i otac cara Dušana. Po naređenju neobaviještenog oca bio je oslijepljen, a po naredbi sina, u starosti udavljen. Pri osljepljenju javio mu se Sveti Nikola u hramu na Ovčem polju i obećao je da će mu vratiti vid.
“Stefane, ne boj se, evo tvojih očiju na mome dlanu, u svoje vrijeme ja ću ti ih vratiti”, rekao mu je Sveti Nikola. Sveti Stefan u Carigradu je pet godina živio kao zatočenik.
Zatočeništvo je proveo u manastiru Svedržitelja (Pantokratora). Svojom mudrošću i trpeljivošću, podvigom i bogougodnošću izazivao je divljenje i monaha i cijelog Carigrada. Nakon pet godina Sveti Nikola čudotvorno je vratio vid kralju Stefanu, koji je odmah potom, iz zahvalnosti sagradio hram Visoki Dečani, jednu od najljepših građevina vizantijske umjetnosti i srednjovijekovne arhitekture na tlu srpske države.
Sveti Stefan Dečanski se upokojio 1336. godine, kao mučenik i pravednik. Sa Svetim Savom i Svetim knezom Lazarom čini trojstvo najmudrijih, najpožrtvovanijih i najblagorodnijih ličnosti i svetitelja srpskog naroda.
Dani od Đurđica do Mratindana se nazivaju mratinci, odnosno, vučji dani, zato što je Sveti Mrata bio zaštitnik vukova i običaj je da se do 24. novembra ovo nipošto ne radi.
FOTO: JOVANA BAJIĆ/RINGIER
Mrati je narod pripisao tu zaštitničku ulogu, ali i drugim zimskim svecima – Svetom Jovanu, Arhanđelu Mihailu i Svetom Savi.
Prema vjerovanju, Mrata u ove dane saziva sve vukove i određuje im gdje će i koliko ovaca pojesti. On gleda koliko ko radi, a onda veća s vukovima i usmjeri ih čije ovce da podave.
Vjeruje se da domaćin koji je grešan i ne poštuje Svetog Mratu ove godine u torovima može da očekuje gladnog vuka. Otud i običaj da se ovce ne izvode na ovaj dan iz tora. Takođe, postoji i izreka: “Sveti Mrata, snijeg do vrata”, kojom se označava početak hladnog i snježnog perioda godine.
FOTO: SINIŠA PAŠALIĆ/RINGIER
Prema vjerovanjima u pojedinim dijelovima Srbije, ako na današnji dan domaćin prihvati kućne poslove na sebe, ukućanima će krenuti nabolje, ali ako se ponaša razmaženo i negoduje, godina će biti loša.
U ovim danima ništa se ne daje iz kuće, ne prede se vuna i ništa se ne pere. Krojači i obućari odmaraju, a žene ne rade ručne radove. Kod starijih ljudi postoji vjerovanje da, ukoliko Mratindan padne u maglovito vrijeme, zima će biti promenljiva. U slučaju vedrog dana, zima će biti mrazovita i ljuta.
