U junu 1941. godine ustaše su zarobile jereja Dobroslava Blaževića, paroha u Donjem Vukovsku kod Kupresa, potkovali su ga i vezali za zaprežna kola. Ubili su ga na putu za Bugojno. NJegovo tijelo nikad nije pronađeno
Priredio: Nevenko ERIĆ
– Prema iskazima pravoslavnih sveštenika izbjeglih iz NDH u Srbiju, prvi sveštenik Mitropolije dabrobosanske koji je stradao u NDH bio je paroh bilješevski jerej Miladin Minić, koji je službovao u istoimenom sarajevskom naselju.
Ovi podaci dati su Komisiji za prikupljanje podataka o stradanju Srba koju je formirala Kancelarija Svetog arhijerejskog sinoda Srpske pravoslavne crkve.
Minića su u noći, 19. aprila 1941. godine, ubili bivši rimokatolički župnik iz Busovače Eugen Gujić, poznati razvratnik i alkoholičar, i dvojica muslimana.
Nakon što su, razvalivši vrata, u gluvo doba noći upali u sveštenikovu kuću i vezali ga, opljačkali su i kuću i obližnju crkvu.
Kad su vezanog sveštenika poveli iz kuće u noć, kao “jagnje na klanje”, popadija ih je na koljenima preklinjala da mu samo život spasu, na šta ju je jedan od muslimana kundakom puške udario, od čega se onesvijestila.
Odmah zatim, pred parohijskim domom, jedan za drugim, začuli su se bolni krici mladog sveštenika kojeg su muslimani, jedan za drugim, bajonetama boli i kasapili. Nakon toga odjeknuo je revolverski pucanj kojim je Gujić dokrajčio muke sveštenika Minića.
Tijelo su odvukli malo dalje od kuće, i zatrpali kamenjem.
U namjeri da pobiju i sveštenikovu porodicu – suprugu, djecu i staru majku, u kući su postavili bombu, ali je nisu pravilno montirali, pa nije eksplodirala.
Već narednog mjeseca, u maju 1941. godine, ustaše su zatvorile vjeroučitelja u Sarajevu protojereja Milana Božića, a potom ga sprovele u Zagreb, gdje je bio u zatvoru sa mitropolitom Petrom Zimonjićem. Iz Zagreba je odveden u logor “Danica” kod Koprivnice.
Prema sjećanjima jednog od zatočenih, kasnije protjeranih sveštenika, u ovom logoru ih je bilo 26. Iz logora je u Srbiju protjerano deset sveštenika, a 16 je ubijeno na razne načine.
Odatle je u jednom transportu 30. juna 1941. godine Božić prebačen u Gospić i smješten u kazneni zavod, gdje je ubijen u noći između 1. i 2. jula 1941. godine.
U junu 1941. godine ustaše su zarobile jereja Dobroslava Blaževića, paroha u Donjem Vukovsku kod Kupresa, potkovali su ga i vezali za zaprežna kola.
Ubili su ga na putu za Bugojno. NJegovo tijelo nikad nije pronađeno.
Porodicu su mu ustaše deportovale u logor u Capragu, kod Siska, a odatle u Srbiju.
Paroh vozućki protojerej Jovan S. Zečević, već je u mladosti pokazivao slobodarski duh. Kao učenik sedmog razreda gimnazije bio je u grupi Gavrila Principa zbog čega su ga austrijske vlasti osudile na četiri godine teške tamnice, koju je izdržavao u Bihaću, Tuzli i Zenici.
Ustaše su ga uhapsile zbog njegovog nacionalnog i pastirskog rada i zatvorile u Zavidovićima odakle je u junu 1941. godine sa grupom Srba u teretnom vagonu prebačen u Koprivnicu. Prema svjedočenju očevidaca sveštenik Zečević je bio posebno mučen. Iz Koprivnice je odveden u nepoznatom pravcu odakle se više nije vratio.
Paroha u Blagaju kod Kupresa protojereja Marka Popovića ustaše su uhapsile 20. juna 1941. godine u Kupresu i odvele u Bugojno, gdje je u zatvoru držan nekoliko dana.
Odveden je 24. juna prema Gornjem Vakufu i ubijen u šumi Jusufa Spajića. Sin Đorđo, ljekar iz Beograda, uspio je da pronađe grob i kosti, ali bez glave, i prenio ih u groblje Čipuljić, kod Bugojna.
Prema izvještaju sekretara crkvenog suda u Sarajevu sveštenika Žarka Popovića, jereja Dobroslava Sokovića iz Sjeverina kod Rudog “na vjeru” je prevario ustaša Bego i dovezao ga svezanog u džaku na kolima u Rudo. Iz Rudog je 25. jula 1941. godine poslat vozom za Sarajevo, gdje su ga ustaše ubile.
Katihetu u Sarajevu protojereja Bogdana Lalića ustaše su uhapsile u julu 1941. godine i strpale u zatvor, koji se nalazio u Sarajevskoj bogosloviji. Sa njim je uhapšen i u zatvor odveden i njegov sin, učenik Bogoslovije.
Pouzdano se zna da su na Vidovdan /28. juna/ 1941. godine bili u zatvoru. Kasnije su odvedeni u Gospićki logor. Obojica su ubijeni na Velebitu i bačeni u jamu Jadovno.
Paroha u Nišićima kod Sarajeva jereja Dimitrija Rajanovića ustaše su u avgustu 1941. godine odvele prema Semizovcu, a ubijen je sa grupom Srba negdje oko Ilijaša.
Paroh blažujski Jerej Relja Spahić, iz istoimenog sarajevskog naselja,
ostao je na slobodi i obavljao svoju svešteničku dužnost sve do 10. avgusta 1941. godine, još jedino on, jer su već skoro svi sveštenici do tada bili pozatvarani ili protjerani.
Tog dana je zajedno sa 26 njegovih parohijana u autobusu odveden u Butmir iznad Blažuja i Ilidže, gdje su svi strijeljani. Sveštenik je posljednji ubijen, a njegovi dželati ostali su zapanjeni i začuđeni, što su poslije i sami priznali, velikom prisebnošću i svetom mirnoćom ovoga sveštenomučenika.
Na poziv da klekne, mirno je odgovorio: “Srpski sveštenik ne kleči”, a kada su mu rekli da sagne glavu rekao je: “Ne, hoću da vidim kako ubijate”.
Raširenih ruku je pao na gomilu mrtvih parohijana svojih, kao da je htio da tijelom svojim obilježi krst nad gomilom preminule braće svoje, da mrtav blagoslovi one koje je i za života blagosiljao. /nastaviće se/
