SAD su zabrinute zbog izgradnje ruskog humanitarnog centra u Srbiji i potencijalnog specijalnog statusa za osoblje koji je Rusija tražila, izjavio je visoki zvaničnik Stejt dipartmenta zadužen za Evropu i Evroaziju Hojt Brajan Јi.
On je na pretresu o situaciji u Јugoistočnoj Evropi, održanom u Pododboru za evropsku i regionalnu bezbjednosnu saradnju u Senatu, objasnio da je od vitalnog značaja za SAD da Srbija ide ka EU, iako ima kulturološke i istorijske veze sa Rusijom, prenosi Glas Amerike.
– Brine me takozvani humanitarni centar, ne zbog onoga što je sada, nego zbog onoga što bi mogao da postane. Pogotovo ako Srbija ispuni ono što je Rusija tražila: specijalni status i imunitet za svoje osoblje. Ne vjerujemo da Rusija ima dobre namjere da pomogne Balkanu da ide ka EU – rekao je Јi.
Prema njegovim riječima, Centar u Nišu, blizu granice sa Kosovom, gdje SAD imaju oko 600 američkih vojnika i 4.000 pripadnika NATO mirovnih snaga nije pozitivan pomak.
– Važno je, i to uvjerenje dijelimo sa Vladom Srbije, da Srbija ima potpunu kontrolu nad svojom teritorijom i svega što je na njoj. Ako dozvoli Rusiji da oformi centar za špijunažu, izgubiće kontrolu nad dijelom svoje teritorije – rekao je Hojt Јi.
Rusija, kako kaže, koristi zavisnost Zapadnog Balkana od njenog gasa, kao i slabosti tamošnjih država: korupciju, neslobodne medije, tenzije među susjedima.
– Trend je zabrinjavajući, ali ne mislim da smo izgubili bitku. Crna Gora je uspjela da se odupre uticaju Rusije, vidimo da se i situacija u Makedoniji stabilizovala uz našu i pomoć EU – kaže Јi.
Potpredsjednik Pododbora, senator Kris Marfi ocjenjuje, međutim, da prijedlog budžeta SAD ne govori u prilog većem američkom prisustvu na Balkanu.
Podsjeća da su fondovi za stranu pomoć za Albaniju smanjeni za 98 odsto, Hrvatsku 60 odsto, Kosovo 48 odst, BiH i Makedoniju za po 40 odsto, Crnu Goru 34, a Srbiju 31 odsto.
Ipak, i senatori i učesnici pretresa smatraju da je, osim finansijske, važna i diplomatska podrška SAD Zapadnom Balkanu.
Izvršni potpredsjednik Atlanstkog saveta Dejmon Vilson je ocijenio da “američka ravnodušnost danas može da izazove krizu sutra” i podsjetio da i EU ima svoje probleme, te da je Balkan zato prepušten Rusiji.
– Vrijeme je da se angažujemo na tome da sve balkanske zemlje sprovedu reforme i da mogu da postanu članice NATO-a. Da osigurano da članstvo Crne Gore bude uspješno i da razmislimo o dugoročnom američkom vojnom prisustvu u regionu. Stalno prisustvo američkih u okviru NATO snaga na Kosovu može da spriječi uticaj Rusije – kaže Vilson.
