Džon Bolton, novi Trampov savjetnik, protivnik nezavisnosti Kosova

Džon Bolton, novi savjetnik za nacionalnu bezbjednost američkog predsjednika Donalda Trampa, treći je po redu za 14 mjeseci od kada je Tramp izabran za šefa Bijele kuće, a upamćen je, između ostalog, zbog protivljenja priznavanju kosovske nezavisnosti.

Bolton (69) je na toj poziciji zamijenio H.R. MekMastera.

Potpredsjednik vlade i šef srpske diplomatije Ivica Dačić povodom najnovije promjene u vrhu američke administracije i Boltonovih ranijih stavova o Kosovu, rekao da je on tada lijepo govorio, ali da treba vidjeti kakvi će njegovi stavovi o tom pitanju biti sada.

Stavovi Boltona o Kosovu znatno su se razlikovali od uobičajenih u američkoj administraciji.

– Najbolje je nastaviti pregovore o statusu Kosova, jer je to jedini način da se održi mir i stabilnost u regionu – govorio je Bolton u intervjuu datom 2008. godine nakon jednostrano proglašene nezavisnosti Kosova.

Presedan

Za razliku od zvanične administracije u Vašingtonu, Bolton je tada rekao da ne preporučuje državama u regionu da priznaju Kosovo, “jer je u pitanju zaštita suštinskog koncepta da ljudi različitog etničkog porijekla žive zajedno u okviru granica heterogenih zemalja”.

– Kosovski presedan bi mogao da bude problem za zemlje bivše Jugoslavije i Evrope, koje su multietničke – gvorio je ranije Bolton.

Prema njegovom mišljenju, za Kosovo je najbolje da se nastave statusni pregovori, što SAD nisu prihvatile, niti većina evropskih zemalja.

– I dalje mislim da je jedini način da se održi mir i stabilnost u regionu – da se nastave pregovori, a tome nije doprinijela prerana odluka o priznanju nezavisnosti Kosova – rekao je svojevremeno Bolton u intervjuu za Glas Amerike.

Neriješena pitanja

Skoro sasvim je sigurno da će doći do podjele Kosova, govorio je Bolton pošto će, naveo je, oblasti uglavnom naseljene Srbima biti orjentisane ka Srbiji i nastojaće da se na neki način otcijepe.

– Međutim, to ne rješava druga pitanja, kao što su građanska prava Srba i drugih etničkih grupa koje ostaju na Kosovu – govorio je bivši ambasador SAD pri UN.

Bolton je u intervjuu iz 2008. ukazao da je naklonost Zapada da prizna kosovsku nezavisnost “daleko više otežala pravično rješenje mnogih važnih pitanja, jer su kosovski Albanci konstantno imali na umu da će ishod biti njima naklonjen i da će ostvariti cilj, što se i dogodilo”.

– Mislim da se mora postići pravično rješenje mnogih pitanja u odnosima Srba i kosovskih Albanaca, koja su zapostavljena ili odbačena kao rezltat prevremenog priznavanja nezavisnosti Kosova – dodao je Bolton.

Ambasador

Bivši američki ambasador u UN tada je napominjao da – to što Rusija, Kina, Indija i neke druge velike države nisu priznale jednostrano proglašenu nezavisnost Kosova – doprinosi pogoršanju odnosa Moskve i Vašingtona, ali i novim konfrontacijama na Balkanu.

– Kako se pitanje statusa Kosova riješilo na način koji je bio suprotan volji Beograda, pa i drugih sila, poput Rusije i Kine, nema sumnje da bi tokom vremena taj lokalni problem mogao da dovede do veće napetosti u odnosima Vašingtona i Moskve, a potencijalno – i drugim zemljama, što nije ni u čijem interesu – upozorio je Bolton 2008.

Bolton je bio dio administracije još u vrijeme Ronalda Regana, a visoke funkcije obavljao je tokom predsjednikovanja starijeg i mlađeg Buša.

Od avgusta 2005. do decembra 2006. bio je američki ambasador pri Ujedinjenim nacijama, organizaciji koju je kritikovao tokom većeg dijela političke karijere.

Govorio je da Ujedinjene nacije ne postoje već da postoji jedna “međunarodna zajednica” koja može biti vođena samo od strane jedine prave sile na svijetu – SAD.

“Ekonomist” je tada pisao da je Bolton najkontroverzniji ambasasador kog su Sjedinjene Države ikada poslale u UN.

Uz Pola Volfovica, Dika Čejnija, Zalmaja Kalilzada i nekolicinu drugih bio je pokretačka snaga ideje o invaziji Iraka 2003. godine, zbog čega se nalazio na meti oštrih kritika liberala.