Neobično, ali nastupila su vremena kada je Turska potrebnija Berlinu nego Berlin Turskoj. Za Balkanske narode bi bilo dobro ako bi se Turska držala “kineske strategije” i širila – ekonomski uticaj, piše u autorskom tekstu za portal “Sveosrpskoj” Predrag Ćeranić, dekan Fakulteta za bezbjednost Univerziteta u Banjaluci,
Tekst prenosimo u cijelosti:
Milorad Dodik je hrabro zagazio u odnose sa Turskom. Otišao je u Istanbul, otvoreno razgovarao sa turskim predsjednikom Erdoganom, ispoštovao je protokol, govorio bez uvijanja i hrabro nastupio u ime BiH.
Erdogan nije ni naivan ni neoprezan, i ništa mu nije promaklo.
Dodik je na Erdogana ostavio dobar utisak. Između ostalog i zato što je, po Erdoganovom mišljenju, Dodik bolje promovisao BiH od onih koji polažu ekskluzivno pravo na nju.
Po povratku, Dodik se zbog puta u Istambul suočio sa kritikom opozicije koja je bila ispod svakog nivoa, pa su čak i Dodiku nenaklonjeni novinari i mediji konstatovali da je “jeftinim pokušajem Dodikove diskreditacije u dnevnopolitičke svrhe u drugi plan stavljeno potpisivanje trgovinskog sporazuma između BiH i Turske”.
Ako Vučić sarađuje sa Erdoganom, zašto to ne bi činio i Dodik?
Erdogan još cijeni Davutoglua i želi da on nadogradi „stratešku dubinu“, u smislu da Turska koristi principe kineskog “novog puta svile”, i spreman je da Turska bez ikakvog uslovljavanja investira u Balkan.
Erdoganov interes je da Turska postane regionalna sila za što, po Erdoganovom dubokom ubjeđenju, njegova zemlja ima ekonomske, vojne i ljudske resurse, a pogoduje joj i geografski položaj – Turska praktično graniči sa Evropom, Azijom i Bliskim istokom.
Zašto Tursku privlači “novi put svile”?
Zato što sa Kinom njeguje dobre odnose, vlade su u stalnom kontaktu te postoji mogućnost da zajednički djeluju.
Erdogan nije zapadnim silama oprostio pokušaj državnog udara, a svjestan je da su po njega nepovoljni rezultati nedavno održanih lokalnih izbora rezultat uticaja Zapada i Fetulaha Gulena. Stoga je Erdogan na korak od odluke da Turska postane član Evroazijskog saveza.
Uticaj Turske, ako bi on prožimao kineske trgovinske puteve, po Balkan bi mogao biti plodonosan, ne samo u ekonomskom već i u političkom smislu. U ekonomskom smislu on bi bio na dobrobit svih, uz poštovanje međunarodnih normi. Posmatran u političkom kontekstu, uticaj Turske bi se mogao odraziti na smirivanje političke rastrojenosti Prištine, ali i na relaksaciju odnosa u BiH, pa i Srbiji (Raška oblast). Neophodno je, međutim, osvrnuti se na pojedine kontraverze turske spoljne politike.
Kao što je već rečeno, prema procjeni Ankare, Turska ima predispozicije da povrati dio nekadašnjeg “imperijalnog sjaja”. Istina, Turska je uoči Prvog svjetskog rata bila imperija, ali se vremenom morala odreći velikog dijela teritorija.
Erdogan se jeste razišao sa Davutogluom, ali samo po pitanju metodologije u realizaciji obnove imperije. I jedan i drugi su za oblik neoosmanizma. Sigurno je da Turska pomno prati zbivanja na geopolitičkoj sceni i da želi učešće u novom svjetskom prestrojavanju.
Htjeli na Zapadu priznati ili ne, u toku je proces bipolarne podjele svijeta i Erdogan ga pažljivo prati.
Sjena na Tursku je pala kada je zajedno sa Katarom podržala Muslimansko bratstvo u Alžiru. Stoga su SAD odlučno, zbog Erdoganove svojeglavosti u odluci da kupi ruski protivraketni sistem S-400 i prijetnje da će se Turska, ako SAD ne isporuče avione F-35, okrenuti ruskim “suhojima”, stavile Muslimansko bratstvo na listu terorističkih organizacija.
Tramp je tim potezom kaznio i američku “duboku državu”, jer su na ovaj način pogođeni i sponzori Muslimanskog bratstva iz redova Klintonove i Obamine administracije.
Erdoganove političke ambicije su prepoznatljive: snažan politički i ekonomski uticaj na sjeveru Iraka, na Balkanu, na turskom dijelu Kipra, ali i u Azarbejdžanu i dijelu Sirije. Realno gledano, uticaj Turske u BiH i na Kosovu nije zanemarljiv. Međutim, navedene ambicije neće dozvoliti Moskva, ali ni Zapad ukoliko Turska postane dio Evroazijskog saveza.
Sigurno je da su kontrola kopnenih i plovnih puteva Balkana uvertira u realizaciju Erdoganovih političkih apetita.
Da li se u srdačnim odnosima sa Kolindom Grabar Kitarević, i bratskim odnosima sa Tačijem, Edi Ramom i Izetbegovićem, naziru njegovi saveznici?
Erdogan je svjestan želje Berlina da vlada Kosovom, odnosno resursima i kapijom Balkana, neophodnim za dalji put prema kavkaskim resursima. Da li će stoga “odvrnuti ventil” za nove migrantske talase i tako ucijeniti Njemačku?
Neobično, ali nastupila su vremena kada je Turska potrebnija Berlinu nego Berlin Turskoj. Za balkanske narode bi bilo dobro ako bi se Turska držala “kineske strategije”, i širila ekonomski uticaj.
Erdoganu naruku ide disfunkcionalnost EU, koja ima sve veće probleme s migrantima, ali i s budućim izborima za Evropski parlament. Čitavu stvar, ujedno, otežavaju “disidenti” u vidu Orbana i Salvinija.
Naime, Orban je otvoreno prozvao Njemačku u smislu da je migrantska kriza njen problem. Orban je sve uradio prema propisima EU i principima kontrole Šengena, ali nije dozvolio ulaz migrantima u Mađarsku, a time ni njihovu registraciju. Tako Njemačka, nakon što sprovede njihovu trijažu, ne može migrante vratiti u Mađarsku. Ali, Orban je na udaru jer se uporno protivi politici koju diktira EU. Povrh svega, protjerao je Soroševe NVO i suzbio Sorošev uticaj na univerzitete u Budimpešti. Zatvorio je i kancelariju MMF-a i, pored navedenog, donio zakon protiv medija koji djelujuu suprotnosti sa javnim interesom Mađarske. Stoga je Orban zbog optužbi za kršenje slobode govora bio kritikovan od EU, ali istoj EU briga o slobodi govora nije nimalo smetala da sankcioniše RT i zabrani rad iranskih radio i TV stanica.
U ocjeni uzroka migrantske krize Orban je bio jako direktan: U EU postoji ljevičarska zavjera protiv tradicionalnih nacionalnih država. Ujedno, Orban je predložio da se migranti do okončanja rata u Siriji vrate u Tursku, a za slogan često viđan u Njemačkoj – “izbjeglice su dobrodošle” – rekao da je u cilju stvaranja novih migrantskih talasa, koji služe američkim i izraelskim geostrateškim interesima.
Stoga Orban trpi neprekidne medijske udare. Međutim, dio EU koji cijeni patriotizam,Orbana je proglasio za evropskog Uga Čaveza.
Isti krugovi očekuju da Dodikov naredni potez bude posjeta Mađarskoj, odnosno Viktoru Orbanu. Uostalom, američki predsjednik Tramp je nedavno (13. 05. 2019.) prilikom obraćanja javnosti tokom Orbanove posjete Vašingtonu izjavio “Orban je vjerovatno kao ja”, i Orbanu odao priznanje riječima: “Uradili ste dobar posao, sačuvali ste bezbjednost svoje zemlje”. Tramp je, na kraju, naglasio da je mađarski premijer “poštovan širom Evrope”.
Naravno da je Tramp najviše sličnosti s Orbanom vidio u antimigrantskoj politici i svakako da će Trampov i Orbanov susret osnažiti suverenistički i antimigrantski front u Evropi.
Na Zapadnom Balkanu najpoznatiji antimigrant je Milorad Dodik. Ali, ni sa čim Dodik nije iritirao američku “duboku državu” kao paralelom između Kosova i Republike Srpske. Ta paralela je veoma utemeljena, čak i sa aspekta hibridne prijetnje, koja je identična prema Srpskoj i prema Srbima na Kosovu. Naime, Dodik je u “duboki Vašington” unio prilično panike tezom da pomno prati operacije oko Kosova i da će za Srpsku tražiti recipročno rješenje, jer Srpska ima veće prerogative države od Kosova.
Inače, Balkan je prepun neuralgičnih tačaka: Severna Makedonija, Crna Gora, Albanija, BiH, Srbija, ali i Hrvatska. Alat “duboke države” je jasan: istina je laž, laž je istina; borci protiv fašizma i porobljavanja su “loši momci”, a tradicionalni saveznici fašizma postali su borci za pravdu i ljubimci.
Zbivanja na Balkanu pažljivo se motre i iz Moskve, iako Rusiju protivnici „grickaju“ sa više strana. NATO grupiše svoje snage uz ruske granice, tajne službe nastoje da se infiltriraju u FSB, ambasade se naveliko koriste za špijuniranje, preko NVO nastoji se uticati na javno mnjenje.
Iz Moskve se s razumijevanjem gleda na saradnju Srbije s Njemačkom i uvažavanje Merkelove, mnoge njemačke kompanije investiraju u Srbiju, vidan je rast srpskog BDP, Srbija se ubrzano rješava spoljneg duga, pomaže Republici Srpskoj. Uostalom, i Putin sarađuje s Merkelovom, odnosno Rusija s Njemačkom.
U “dubokoj državi” je prisutna zebnja da bi Berlin, sa Rusijom za leđima, mogao zahladiti odnose sa SAD, i da je prepoznato da se „migrantski inženjering“ koristi kako bi se onemogućilo EU da postane tehnološki div. Ali, “duboka država” neće stajati po strani. Ona je još jaka, ne samo u SAD već i u EU, i to do mjere da se stiče utisak da postoje dvije “duboke države”, američka i ona koja je u EU. Da, i EU ima “duboku državu” koja se svojski trudi da obesmisli svaki državni suverenitet i identitet naroda.
