MOSTAR, 1. studenoga (FENA) - Blagdan je Svih svetih, dan kojim Katolička Crkva slavi kanonizirane svece te one koji su ostvarili ideal kršćanskoga života, a nisu kanonizirani. Na ovaj dan katolici obilaze groblja na koja ostavljaju cvijeće i pale svijeće te mole za duše svojih pokojnika.(Foto FENA/Branka Soldo)
Velike zimske zadušnice obilježavaju se 22. februara u čast upokojenima.
Crkva je propisala posebne dane, Zadušnice, i to četiri puta godišnje, kada se posebno molimo za pokoj duša u Gospodu usnulih.
Tog dana se posjećuju i uređuju grobovi naših dragih, obavlja se parastos ili pomen, osvećuje se žito, sveštenik prekađuje i preliva vinom grob, pale se svijeće za pokoj duša, a ako su nam srodnici sahranjeni daleko i nije moguće otići na groblje, onda se u crkvi služi pomen.
Zadušnice nikada nisu u vrijeme posta, niti padaju u postan dan, jer su uvijek u subotu. Peku se kolači od bijelog brašna, koji se ponekad zovu “prosfore”. Spremaju se rakija, pivo, vino, voda, a u nekim mestima se iznosi i žito, prenosi Alo.
Najvažniji pomen za preminule je Proskomidija koja se služi na svakoj Svetoj Liturgiji. Za Proskomidiju je potrebno pet hlepčića (prosfora).
FOTO: SRPSKAINFO
Prosfora znači prinos, prema običaju iz najranijih dana hrišćanstva, kada su hrišćani donosili (prinosili) hljeb i vino za službu. Svaka prosfora ima na gornjoj strani kvadratni pečat sa krstom i slovima: IS HS NI KA, što na grčkom znači – Isus Hristos pobeđuje.
Prosfore se koriste po strogo utvrđenom kanonskom redu i čestice iz svake od njih imaju posebno mjesto i namjenu. Za spomen preminulih hrišćana, kada se njihova imena pominju pred Bogom Živim i Carstvom Nebeskim, vade se čestice iz pete prosfore. Tim liturgijskim pominjanjem: “U sklopu Svete Tajne Evharistije – Tajne spasenja svijeta, preminulima se opraštaju gresi”. Zato je najvažnije davati imena pokojnika, da se pominju u crkvi.
Pored ovih pominjanja i molitava za preminule, Crkva je ustanovila posebne dane kad se sjećamo naših dragih pokojnika i obilazimo njihove grobove.
Zadušnice su dan za duše preminulih. Uvijek padaju u subotu, jer je to i inače, u toku čitave godine, dan kad se sjećamo preminulih. Na groblje i u crkvu se nosi kuvano žito – koljivo. Žito nas simvolično podseća na Hristove reči da zrno tek kad umre rod donosi, i to ne u zemnom mraku, nego u svjetlosti sunca. Žito je simvol smrtnog tijela i besmrtne duše u svetlosti Carstva nebeskog.
FOTO: FENA/BRANKA SOLDO
Crno vino, kojim sveštenik preliva žito, označava Božje milosrđe kojim se zalečuju rane greha.
Svijeća je simbol svjetlosti Hristove. On je rekao: “Ja sam svjetlost svijetu.” Ta svjetlost treba da nas podsjeti na svjetlost kojom Hristos obasjava duše preminulih.
Svijeća je malena žrtva Bogu, koji se za nas žrtvovao.
Daće i podušja se ne daju da se “nahrani” pokojnik, odnosno, da duša njegova “jede”, nego da se sirotinja nahrani i u molitvama pomene pokojnika.
Umjesto na nehrišćanske gozbe, novac treba da se upotrebi u plemenite svrhe i to prema mogućnostima. Koliko ko može, treba da pomogne nekoj siromašnoj porodici, izbjeglicama, bolesnima ili siročadi.
Na dan zadušnica se ide u crkvu, gdje se služi Sveta Liturgija i parastos na kojem sveštenik vinom preliva žito, poslije službe se ide do grobova pokojnika. Tamo se pale svijeće, a sveštenik služi mali pomen i okadi grobove.
