Za vladajuću koaliciju u Republici Srpskoj, koju čine Savez nezavisnih socijaldemokrata (SNSD), Demokratski narodni savez (DNS) i Socijalistička partija (SP), predstojeći period, uoči lokalnih izbora 2016. godine, biće prelomna faza, imajući u vidu interesne ratove koje predstavnici ovih partija vode u nizu opština i regija, jer bi te tenzije mogle da se odraze i na republički nivo!
Javnost u RS već izvjesno vrijeme svjedoči varnicama na relaciji Slobodan Gavranović (SNSD) – Budimir Balaban (DNS) u Banjaluci, kao i narušenim odnosima SNSD-a i DNS-a u Istočnom Sarajevu, gdje je kamen spoticanja direktorska fotelja u “Elektrodistribuciji Pale”. Nisu zanemarljivi ni unutrašnji “kratki spojevi” u sve tri partije, odnosno polarizacija unutar SNSD-a, na grupaciju koja se okuplja oko lidera stranke Milorada Dodika i drugu struju oko visokog funkcionera stranke Igora Radojičića. Tu su i dvije DNS-ove frakcije, jedna lojalna lideru Marku Paviću, te druga, sarajevsko-romanijska. Takođe, trzavice se dešavaju i u Socijalističkoj partiji, i to na relaciji Petar Đokić – Nedeljko Milaković – Radenko Đurica.
Ipak, u vladajućoj koaliciji u RS za sada negiraju da se unutar članica dešavaju potresi koji bi mogli da utiču na njenu krovnu stabilnost. Politički analitičari uglavnom nisu spremni da prognoziraju kako će se stvari razvijati u narednih nekoliko mjeseci, uz objašnjenje da su političari često nedosljedni i neprincipijelni u svojim odlukama, te da ono što u aktuelnom trenutku izgleda nemoguće, za vrlo kratko vrijeme može da postane ostvarivo.
U sve tri vladajuće partije oštro odbacuju mogućnost da bi se njihova koalicija mogla raspasti prije lokalnih izbora koji su planirani za oktobar 2016. godine. Tvrde da već rade na usaglašavanju zajedničke platforme, a da onda planiraju da se posvete i personalnim rješenjima za zajedničke kandidate u svim opštinama i gradovima u Srpskoj.
Politički analitičar Radomir Nešković objašnjava da će se u narednih desetak mjeseci stranke ove koalicije truditi da idu ka što većem jedinstvu i podršci zajedničkim kandidatima, te će opštinski ili regionalni odbori najvjerovatnije izvršavati volju stranačkog rukovodstva, iako možda neki imaju drugačije aspiracije.
Bojić: Važniji je haos koji će ostati iza njih!
U opozicionim strankama ne štede kritike na račun vladajuće koalicije na nivou RS, ali i svake pojedinačne članice tog bloka. Pojedini opozicionari smatraju da bi dugovi i manji priliv sredstava u entitetski budžet, te u blagajne opština, mogao da bude razlog porasta netrpeljivosti i nervoze u vladajućim strankama.
Prema mišljenju visokog funkcionera SDS-a i poslanika ove stranke u Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine BiH, Borislava Bojića, budžeti će se u narednom periodu uglavnom oslanjati na kredite, a takva situacija pojačava unutrašnje tenzije među partnerima.
– Mislim da ljudi generalno još nisu svjesni u kakvoj smo mi poziciji. Svi smo u ozbiljnom problemu. Znam da medije interesuju međustranački odnosi i da se na tome često insistira, ali mnogo važnije pitanje jeste finansijska održivost opština i Srpske nego pomenute stranačke koalicije. Njihov rok trajanja je marginalna stvar u odnosu na probleme koje su oni proizveli – istakao je Bojić.
Izloženi pritiscima
– Evidentno je da se u nekim opštinama događaju određene trzavice ili lokalni ratovi, ali ne vjerujem da će to načelno uticati na slabljenje ili raspad republičke koalicije. Mislim da su takvi, drugačiji stavovi na lokalu, posljedica toga što neke partije daju više slobode lokalnim funkcionerima da samostalno donose odluke. Ipak, dug period je pred nama, ali prema onome kako sada stvari stoje, mislim da će se stranačka rukovodstva truditi da postignu što veći stepen jedinstva – rekao je Nešković.
On je naveo primjer Foče, kao opštine u kojoj SNSD i SDS podržavaju istog načelnika, te dodao da nije isključeno da se takve stvari dogode i u drugim mjestima, uz ocjenu da su to, ipak, izolovani slučajevi.
– Vjerujem da ćemo u oktobru 2016. godine na političkoj sceni imati dva bloka koja će gurati zajedničke kandidate. Ostaće specifičnosti u lokalnim sredinama, iako stranke daju malo prostora lokalnim funkcionerima da samostalno odlučuju – naglasio je Nešković.
Međutim, dobro upućeni izvori Pressa ističu da nije zanemarljiv uticaj postojećih tenzija na lokalnom nivou na stabilnost vladajućeg saveza u Srpskoj.
– Postoje određeni stranački dilovi, posebno kada je u pitanju podjela pozicija i fotelja, koje funkcioneri na lokalu odbijaju da sprovedu na terenu. U posljednje vrijeme mogli smo da vidimo nekoliko takvih situacija, na koje još nije definitivno stavljena tačka, a takve tenzije mogle bi opet da se rasplamsaju uoči lokalnih izbora i reflektuju na republički nivo. Takođe, ne treba zanemariti ni političke okolnosti u kojima trenutno funkcioniše koalicija SNSD-DNS-SP. I nižerangirani, lokalni stranački funkcioneri izloženi su pritiscima zbog svih dešavanja u vezi sa SIPA, Danom RS, prijetnjama međunarodne zajednice i sličnim izazovima, te neki razmišljaju o mogućnosti da promijene stranački dres – objašnjava naš sagovornik.
Rano za dogovore
Šef Kluba DNS-a u Skupštini grada Banjaluka, Boran Bosančić, smatra da je koalicija na nivou Republike Srpske stabilna i bezbjedna, te da ono što se, konkretno u Banjaluci, dešava na lokalnom nivou, neće uticati na stabilnost na višem stranačkom nivou.
– Ono što se dešavalo u odnosima DNS-a i SNSD-a u gradskoj skupštini nije niti će se reflektovati na nivo RS. Mi ćemo i ubuduće, kao što smo i do sada, donositi samostalne odluke, shodno onome što smatramo da je ispravno i dobro za građane. Time ne najavljujem neke nove trzavice ili neslaganja, nego samo ističem da djelujemo u skladu sa stavovima svog kluba. To se pokazalo prilikom ranijih odluka kada smo glasali protivno stavu SNSD-a ili gradonačelnika, ali i u drugačijim situacijama, kao sada, kada smo podržali novi budžet Banjaluke, jer smo smatrali da je dobar – istakao je Bosančić.
On je rekao da je još rano za razgovor o eventualnom zajedničkom kandidatu za novog gradonačelnika Banjaluke na lokalnim izborima.
– To su stvari o kojima odlučuje rukovodstvo stranke. Ipak, moram da naglasim da u ova dva mandata, koliko sam ja u gradskim skupštinskim klupama, nikada nismo imali nijedan pritisak iz vrha stranke da nekada neku odluku podržimo ili ne. To se, zaista, nikada nije dogodilo i u tom smislu DNS-ovi lokalni funkcioneri imaju slobodu političkog ponašanja i djelovanja. Konsultujemo se s rukovodstvom, ali oni ne donose odluke umjesto nas, niti naše odluke na lokalnom nivou ugrožavaju koaliciju na republičkom nivou – istakao je Bosančić.
