U Ruskoj Federaciji danas postoji oko 45 zatvorenih gradova. Spolja i iznutra strogo ih čuva vojska, poseta je moguća samo uz specijalnu dozvolu. Stanovnici se bave uglavnom naučnim radom vezanim za neku opasnu ili bezbjednosno osjetljivu tehnologiju
U Ruskoj Federaciji danas postoji 45 zatvorenih gradova u kojima živi, radi, obrazuje se i podiže djecu više od 1.300.000 ljudi. Ovi gradovi nisu postojali na geografskim kartama u vrijeme Sovjetskog Saveza. Spolja i iznutra strogo ih čuva vojska. Doći u neki od njih u goste moguće je samo uz specijalnu dozvolu. Stanovnici se bave naučnim ili proizvodnim radom vezanim za neku opasnu ili bezbednosno osjetljivu tehnologiju. Predstavljamo tri takva naselja:
1. Mirni
Razlog posebnog statusa: Grad je administrativni i stambeni centar kosmodroma „Pleseck“
Grad Mirni se nalazi na mjestu gde je u vreme carske Rusije prolazio takozvani „carev put“ ka Bijelom moru. Prema legendi, Mihailo Lomonosov, osnivač slavnog moskovskog univerziteta, upravo je tim putem 1730. godine išao u Moskvu, prateći kola sa tovarom. Doduše, nema nikakvog obilježja, svi glavni spomenici Mirnog vezani su za osvajanje kosmosa. Prvi državni kosmodrom „Pleseck“ dugo je bio svjetski lider po broju lansiranja kosmičkih brodova. Ponosni grad na svom grbu ima kosmički brod i polarnu svjetlost, koja govori o njegovom položaju na dalekom Sjeveru.
Mirni je pun monumenata i obeliska. U čast lansiranja prvog sovjetskog navigacionog kosmičkog broda podignut je obelisk „Kosmos-1000“, a 1989. ušao je u orbitu satelit „Kosmos-2000“, pa je i taj događaj obilježen spomenikom, koji je zbog sličnosti sa popularnim oblikom stanovnika drugih planeta nazvan „vanzemaljac“.
2. Sarov
Razlog posebnog statusa: Na teritoriji grada se nalazi Ruski federalni nuklearni centar — Sveruski naučno-istraživački institut za eksperimentalnu fiziku i proizvodnju atomskih bombi
Sarov je neobičan grad. Sa jedne strane, u njemu se prave atomske bombe, a sa druge je poznat po pravoslavnoj svetinji — Sarovskom manastiru. U ovom manastiru, u kome je tipik posebno strog, 1778. godine iskušenik je postao slavni prepodobni Serafim Sarovski. Oba obilježja grada predstavljena su i na njegovom neobičnom grbu.
Ispod Sarovskog manastira postoji pravi podzemni grad u koji su se otšelnici povlačili u potrazi za mirom i tišinom. Kažu da je nekada u podzemlju postojalo i jezero kojim je moglo da se plovi čamcem.
U Nuklearnom centru postoji Muzej atomskog oružja, jedini te vrste na svijetu. Njegov glavni eksponat je čuvena „Car bomba“. Detonacija ove termonuklearne naprave 1961. na arktičkom arhipelagu Nova zemlja bila je najveća eksplozija u istoriji (10 puta veća od ukupne snage svih eksplozivnih sredstava upotrebljenih tokom Drugog svjetskog rata u cijelom svijetu) i jedan od ključnih događaja Hladnog rata. Naravno, većina eksponata u muzeju su kopije.
U Nuklearnom centru u Sarovu danas radi više od 18 hiljada stručnjaka: fizičara i matematičara, inženjera i programera, koji se bave održavanjem nuklearnog arsenala Rusije i njegovom bezbednošću.
3. Ozersk
Razlog posebnog statusa: Na teritoriji grada se nalazi Federalno državno unitarno preduzeće „Proizvodna organizacija Majak“, gde se proizvode radioaktivni izotopi i prerađuje upotrebljeno nuklearno gorivo
Preduzeće „Majak“ je odigralo ključnu ulogu u prvim fazama sovjetskog nuklearnog programa 1940-ih. Stručnjaci iz prve garniture radnika „Kombinata br. 817“ (tako se ranije zvao „Majak“) podvrgavani su najstrožoj selekciji. Po dolasku na tajni objekat tokom nekoliko godina nije im dozvoljavano čak ni da se dopisuju sa bližnjima.
Neobični grb ovog grada sadrži stilizovani prikaz nuklearnog reaktora iz koga isijava energija, predstavljena gušterom (simbolom Urala) sa ognjenim repom.
Život u zatvorenom gradu stanovnici Ozerska danas ne shvataju kao ograničenje, nego kao privilegiju. Zato se u njihovom odnosu prema došljacima može primjetiti izvjesna doza snishodljivosti.
Moderni „Majak“ reciklira upotrebljeno nuklearno gorivo iz Rusije i mnogih drugih zemalja i proizvodi veliki broj rijetkih i važnih radioaktivnih izotopa koje preko 40 zemalja svijeta kupuje za medicinske potrebe.
Gorivo koje je 2010. odvezeno iz Nuklearnog instituta u Vinči kod Beograda otišlo je na preradu upravo u „Majak“.
