Odbor za srpski jezik Srpske književne zadruge, institucije koja postoji već 125 godina, smatra da je Deklaracija o zajedničkom jeziku dobila neopravdano veliki odjek u masmedijima i ukazuje na to da su u tekstu tog dokumenta implicitno predstavljeni ciljevi koji se svode na naučno negiranje istorijskog utemeljenja i aktuelnog statusa srpskog književnog jezika. Stručnjaci kažu da jedino srpski jezik ima status lingvistički utemeljenog jezika, dok su njegove varijante politički jezici.
Posmatrana iz perspektive srbistike, Deklaracija o zajedničkom jeziku sama je u sebi protivrječna, kažu jezički stručnjaci. Јedan njen dio čine nesporni stavovi koje su srbisti uvijek zastupali – da se u Srbiji, Hrvatskoj, Crnoj Gori i BiH upotrebljava zajednički jezik koji je policentričan, da nazivi za varijante tog jezika ne znače da su to četiri različita jezika i da je za osudu prevođenje u sudskoj i administrativnoj praksi.
Ali to je, kažu filolozi, otkrivanje tople vode, dok je suština u dijelu gdje se negiraju filološke činjenice na srpsku štetu i u tome da se srpski jezik izjednačava sa svojim varijantama. Profesor Miloš Kovačević kaže da je Deklaracija filološki antisrpska i da je izjednačila “babe i žabe”.
– Onom ko je pravio Deklaraciju nešto s logikom nije bilo u redu, jer varijante mogu postojati samo kao varijante nekoga jezika, a u ovom slučaju nije imenovan jezik, samo što svi dobro znaju da je u pitanju srpski jezik – kaže Kovačević.
Stručnjaci ukazuju na to da Deklaracija ima političke ciljeve.
– Ova Deklaracija treba Srbe da svede samo na Srbijance, drugačije rečeno da srpski bude samo srbijanski i da se potpuno ukine i srpski jezik i srpski narod u Republici Srpskoj i u Crnoj Gori. Čitav cilj Deklaracije jeste, zapravo, da se ukine status lingvističkog ili jedino mogućeg naučnog jezika srpskom jeziku ili da se on prevede i pomiješa sa političkim jezicima – smatra Kovačević.
– Politički ciljevi su vrlo jednostavni, a to je da mi u Srbiji pristane na to da je to zajednički jezik, a onda bi se poslije došlo do nečega što podrazumijeva “rasrbljavanje” tog jezika i njegovo, jednostavno rečeno, prisvajanje – smara Mikić.
Akademik Gojko Đogo ističe da je u pitanju projekat koji je imao nameru da, na neki način, otvori izlazna vrata za one koji su preko noći stvorili nove jezike, odnosno od srpskog napravili nove jezike.
Glavni urednik Srpske književne zadruge Dragan Lakićević kaže da nekome ne odgovara to što se rat završio i produžava ga na razne načine, pa i na ovaj način.
– To je nekorektno i nepošteno prema narodima, svim narodima koji su u tom ratu bili učesnici i žrtve. Sad postaje žrtva i sam jezik, odnosno stvara se nasilje nad srpskim jezikom, nad njegovim imenom i njegovom ukupnom naučnom reputacijom – ističe Lakićević.
Stručnjaci ukazuju na to da srpski jezik jedini ima status lingvistički utemeljenog jezika, dok su njegove varijante, kažu, politički jezici, odnosno jezici samo po politički nametnutom nesrpskom imenu.
