Srpska pravoslavna crkva u potrazi je za novim patrijarhom, nakon što se prije šest dana Njegova svetost patrijarh srpski Irinej, upokojio od posljedica virusa korona u 91. godini života.
Ko će preuzeti ulogu poglavara SPC-a, pitanje je koje interesuje sav pravoslavni svijet.
Izborni sabor najvjerovatnije će biti održan krajem januara ili početkom februara mjeseca 2021. godine. Prema mišljenju teologa, ali i pisanju medija, broj kandidata za vrhovnog poglavara SPC-a, sužen je na sedam.
Naime, u “trci” za patrijarha su vladike Porfirije, Jovan šumadijski, Irinej Bulović (Bački), Jefrem banjalučki, Hrizostom Jević, te episkopi nikšićko-budimljanski Joanikije i diseldorfski i njemački Grigorije.
U protekla dva puta, za patrijarha su izabrani “autsajderi”, odnosno, niti Irinej niti Pavle nisu bili favoriti.
Irinej Bulović – čovjek iz sjenke
Episkop novosadski i bački, somborski i segedinski Irinej Bulović, rođen je 11. februara 1947. godine. Bio je u najužem izboru za patrijarha i prije 11 godina, kad je njegov imenjak episkop niški Irinej Gavrilović naslijedio tron SPC od patrijarha Pavla.
U javnosti se Bulović dugo vrijeme percipirao kao jedan od vodećih ljudi u Srpskoj pravoslavnoj crkvi, odnosno kao neko ko iz sjenke povlači važne poteze. Trenutno je na funkciji šefa Informativne službe SPC i član Sinoda. Bulović je svih godina prikrivao je svoje aktivne veze sa svim političkim garniturama u Srbiji, od Miloševića do danas. Bulović je bio blizak i demokratskoj garnituri koju je vodio Boris Tadić, iako je vješto preko svojih kanala plasirao teze o žutim vladikama, kako je sam klevetao svoju braću arhijereje, te dok su pojedinci iz Sabora hodali i označeni kao „žute vladike“ bački epiksop, aktivno je sarađivao i sa “mrskom” Demokratskom strankom, od koje se distancirao istoga dana kada je saznao da je Tomislav Nikolić pobijedio Borisa Tadića na izborima.
Joanikije – na talasu pobjede nad Đukanovićem
Nakon smrti mitropolita crnogorosko-primorskog Amfilohija, episkop budimljansko nikšićki Joanikije je figurisao kao najozbiljniji kandidat za njegovog nasljednika. Međutim, smrt patrijarha Irineja isturila je Joanikija kao mogući izbor za novog patrijarha. Joanikija bi Srbi u Crnoj Gori najradije vidjeli umjesto Amfilohija, kao mitropolita crnogorskoci nisu za to da on bude novi Patrijarh
Hrizostom Jević
Do izbora novog patrijarha, mitropolit Jević vrši funkciju istog.
Episkop banjalučki Jefrem
Ime episkopa Jefrema se stidljivo provlači kao kandidat za mogućeg patrijarha. Iako od pomenute četvorice, ima najmanje šanse za tron poglavara SPC, upućeni u crkvene događaje navode da ne bi bilo iznenađenje da upravo neko “ispod radara” dođe na čelo Srpske pravoslavne crkve. Takođe, ne komentariše javno društvene događaje za koje bi crkva možda trebalo da ima stav. Rijetko kad se pojavljuje u javnosti, te važi za tradiocionlistu koji ne prepoznaje moć društvenih mreža i medija.
Rođen je u selu Busnovi kod Prijedora, 15. aprila 1944. godine. Polovinom 1964. godine, odlazi za iskušenika u manastir Raču, a zamonašen je u manastiru Liplje, 9. jula 1967.
Episkop diseldorfski i njemački Grigorije
Rođen je 1967. Zamonašen je u Manastiru Ostrog, dok je na tronu hercegovačke eparhije je ustoličen po blagoslovu patrijarha srpskog Pavla. Episkop Grigorije ima 53 godine i najmlađi je kandidat za patrijarha.
O djelu i boravku vladike Grigorija u Hercegovini govorili su minule godine sveštenici i naučni radnici, ali i umirovljeni vladika Atanasije.
“Uvijek sam vjerovao u njega, on je znao sa narodom, znao je da radi, ako sam ja nešto započeo, on to trostruko napravi”, istakao je tada umirovljeni vladika Atanasije.
Na pitanje na šta je najviše ponosan u Hercegovini, vladika Grigorije kaže da odgovor nije lako dati.
“Ono što uvijek izdvajam jeste izgradnja Hercegovačke Gračanice i Prebilovaca”, istakao je vladika Grigorije.
On je dodao da su Prebilovci kruna njegovog rada na ovom prostoru, ali istakao i veliki uspjeh obnove Žitomislića i Sabornog hrama u Mostaru.
Kako se bira patrijarh?
– Prema ovom Ustavu, Patrijarh može da bude svako ko je “eparhijski episkop najmanje pet godina”, a kandidati ne mogu da budu penzionisane vladike.
– Apostolski žrijeb pri izboru poglavara SPC, koji propisuje Ustav SPC, uveo je još patrijarh German 1967
– Patrijarh može da bude svako ko je “eparhijski episkop najmanje pet godina”.
– Kandidati (za patrijarha) ne mogu da budu penzionisane vladike.
– Procedura nalaže da trojicu kandidata tajnim glasanjem bira Sveti arhijerejski Sabor.
– Kada se saznaju imena onih koji su dobili natpolovičnu većinu glasova, prelazi se na biranje žrijebom, to jest “apostolskim načinom”.
– Tri imena se stavljaju u zasebne koverte, a one u jevanđelje.
– U tačno određenom dijelu službe jedan od monaha kog je izabrao Sabor izvlači kovertu ispod korica jevanđelja u kojoj je ime novog patrijarha.
– Istovremeno se otvaraju i druge dvije koverte. To se čini kako bi se svi episkopi pojedinačno uverili u regularnost izbora, kao i zbog toga da se to zapisnički konstatuje.
Da bi izbor novog patrijarha SPC bio validan, na Saboru je potrebno prisustvo najmanje dvije trećine arhijereja. Odsutni mogu ovlastiti druge arhijereje da umjesto njih glasaju, s tim što neki arhijerej može biti opunomoćeni samo s jednim glasom.
