Ovakav prijem prvog srpskog filma o jasenovačkom konclogoru u liberalnim hrvatskim medijma pokazuje da u hrvatskom društvu i dalje postoji nepremostiv otpor prema bilo kakvom umjetničkom činu sa srpske strane koji zadire u najcrnji period hrvatske istorije – Nezavisnu Državu Hrvatsku /NDH/
Priredio: Nenad TADIĆ
Zagrebački “Jutarnji list”, kroz pero svog kolumniste Jurice Pavičića, obrušio se na film “Dara iz Jasenovca” ocijenivši ga kao velikosrpski nacionalistički projekat, koji je urađen diletantski i koji je, navodno, propao – da bi usred teksta autor priznao da film, u stvari, nije gledao i da ne zna kakav je?!
“Jutarnji list” je jedan od najtiražnijih hrvatskih listova i važi za liberalno glasilo, ali u Pavičićevom tekstu to se ne vidi, naprotiv, sve vrvi od neistina, poluistina i nevjerovatnih konstrukcija.
Najveću propagandnu “poslasticu”, ali i sumrak novinarstva, predstavlja Pavičićevo poređenje “Dare iz Jasenovca” /koju nije gledao/ sa zaista propalim hrvatskim filmovima o ratu devedesetih, koje su režirali Anton Vrdoljak /”General”/ i Jakov Sedlar /”Četvorored”/.
Pavičić, u ulozi nepriznatog rođaka čuvenih Tarabića iz Kremana, “zna” da je srpski film o Jasenovcu loš koliko i dva navedena hrvatska pa čak i pretpostavlja šta to ima loše u srpskom filmu /koju nije gledao/ , jer takvih scena ima i u ova dva propala hrvatska?!
Šta Pavičić zamjera “Dari iz Jasenovca”? Pa, srpsku državu. Činjenica da je država Srbija stala iza tog filma i dala mu sredstva za Pavičića je dokaz da film mora biti loš, pa čak i nacionalistička propaganda protiv Hrvata.
Autora ovog nevjerovatnog teksta, za koji bi mu na bilo kom fakultetu žurnalistike u indeks bila upisana najniža ocjena pet, uopšte nije sramota da poslije salve kritika i insinuacija /uglavnom netačnih, jer se nije potrudio ni da provjeri svima dostupne činjenice/ hladno saopšti čitaocu da film nije gledao, ali da ga ne bi začudilo da sadrži scene koja ga diskvalifikuju kao umjetničko djelo.
Pavičić tvrdi da je film na silu postao srpski kadidat za “Oskara”, mada je jasno da ne bi bila prihvaćena kandidatura da je to zaista tako.
On tvrdi da film uopšte nije igrao u bisokopima /bez obzira na sedmodevno prikazivanje u Gračanici/ i potpuno prenebregava informaciju da tih sedam dana prikazivanja nije ni bilo potrebno, jer su zbog pandemije korone pravila promijenjena i odlučeno da se filmovi mogu prijavljivati čak iako nisu ispunili taj kriterijum.
Ali, najnevjerovatnija je Pavičićeva konstrukcija o diletantskom ponašanju autora filma i distributera koji nisu prvo išli na neke filmske festivale već su odmah požurili da se kandiduju za “Oskara”.
Predrag Antonijević, autor filma, više puta je objasnio da su producent “Studio 101” i ekipa filma odlučili da baš SAD budu prva destinacija za ovaj film te da nisu željeli da, predosjećajući da će film biti opstruisan sa raznih strana, “Dara iz Jasenovca” igra u dodatnim, odnosno popratnim festivalskm programima, već su htjeli odmah na glavnu scenu.
Prešutkujući vrhunsku američku producentsku kuću koja je uzela “Daru”, a o kojoj Vrdoljak i Sedlar mogu samo da sanjaju, Pavičić se u procjenama filma isljučivo poziva na politički osvrt DŽeja Vajsberga u “Varajetiju” i paškvilu u “Los Anđeles tajmsu” zbog čijih insinuacija i laži da Srbi nisu ni stradali u Jasenovcu reditelj Antonijević i srpska dijaspora najavljuju tužbu.
Za Pavičića sve ostale recenzije filma /a 90 odsto se kreće od dobrih do odličnih / ne postoje.
U ovom tekstu u “Jutarnjem listu” pod nazivom: “Kako je propao srpski nacionalni projekat `Dara iz Jasenovca` i kakve to veze ima sa Hrvatima”, autor analizira film /koji nije gledao/ i još secira razloge njegove navodne “propasti”, jer nije ušao u konkurenciju za “Oskara”, pošto je to, tvrdi uzorno neobaviješteni novinar, i bio razlog njegovog snimanja.
Likovanje nad propašću filma koji se prije desetak dana tek pojavio u bioskopima i koji će zahvaljujući moćnom distributeru igrati na svim kontinentima te, kako to najavljuje Majkl Berenbaum, stručni savjetnik u filmu, biti involviran u obrazovne modele instituta koji se bave Holokaustom , najblaže rečeno jeste parodija novinarstva.
Ovakav prijem prvog srpskog filma o jasenovačkom konclogoru u liberalnim hrvatskim medijma pokazuje da u hrvatskom društvu i dalje postoji nepremostiv otpor prema bilo kakvom umjetničkom činu sa srpske strane koji zadire u najcrnji period hrvatske istorije – Nezavisnu Državu Hrvatsku /NDH/.
Difamiranje “Dare iz Jasenovca”, filma sačinjenog od svjedočenja preživjelih logoraša, kao dokaza namjere Srbije i Srba da naude susjednim nacijama, prvenstveno Hrvatima, i da poprave svoj imidž iz ratova devedestih godina – “argument” je koji stavlja znak jednakosti između tekstova u “Varajetiju”, “Los Anđeles tajmsu” i “Jutarnjem listu”.
Pravi problem autora ovog samoparodičnog i otužnog članka leži u tome što on nikada neće biti u stanju da bez ostrašćenosti pogleda “Daru iz Jaseovca” i u njoj vidi ono što ona i jeste – ostvarenje koje govori o nacionaloj traumi Srba, žrtava Holokausta, ali i kao nacionalu traumu Hrvata, u čije je ime /ne kao kolektiviteta/ jedan šovinistički pokret, sa klerikalnim primjesama, izvršio genocid.
Ako nema snage da se istini pogleda u oči ni nakon što je od groznog zločina pošlo skoro 80 godina , “postavlja se pitanje kako će se tek stvoriti bilo kakav zajednički ugao /makar i umjetnički/ o nedavnim” dešavanjima iz devedestih godina prošlog vijeka?
Nije film o zločinu prijetnja nikome /bio on umjetnički dobar ili loš/ već je prijetnja prozivanje onih koji su o zločinu progovorili. Neodrživa je teza “Varajetija”, “Los Anđeles tajmsa” i zagrebačkog “Jutarnjeg lista” da neko ko pravi film u kome ukazuje na zločin – zapravo čini zločin.
Nije to samo zamjena teza već mnogo liči na pokušaj da se zamjene mjesta onih koji su bili žrtve i onih koji su bilo zločinci, a teze koje se pri tome koriste pripadaju vremenu koje je uslijedilo 50 godina nakon klanja u Jasenovcu i po drugim mjestima NDH.
Činjenica da o “opasnosti” od “Dare iz Jasenovca” piše osoba koja javno priznaje da film nije ni gledala ukazuje na sumornu istinu – da se za osam decenija od perioda o kome film govori malo toga promijenilo u različitoj percepciji ustaškog zločina.
Zapravo, stvari su još i gore, jer postoje oni koji tvrde da film govori o stvarima koje se, navodno, uopšte nisu ni desile.
Tekst u “Jutarnjem listu” samo je liberalna šminka stavova hrvatskih revizionista istorije, koji, želeći da umanje ili negiraju Holokaust iz perioda NDH, nastoje da ga opravdaju događajima koji su se desili 50 godina kasnije.
