Stručne posjete učenika srednjih škola organizuje i realizuje škola radi ostvarivanja pojedinih dijelova nastavnog plana i programa, a za organizovanje stručnih posjeta potrebna je saglasnost Ministarstva. Važno je napomenuti da učenici u srednjim školama u Prijedoru praktična znanja stiču i kod poslodavca. Uspostavlјena je saradnja sa više od 80 poslodavaca kod kojih oko 300 učenika Mašinske škole, Polјoprivredno-prehrambene, i Elektrotehničke škole te Srednjoškolskog centra Prijedor pohađa praktičnu nastavu, kaže u intervjuu za “Kozarski vjesnik” ministar prosvjete i kulture Republike Srpske, Želјka Stojičić.
Da li je u planu izmjenai dopunapravilnika o profilima i stručnoj spremi za nova zanimanja i kakve su mogućnosti za uvođenje novih zanimanja u srednjim školama?
– Pri izradi prijedloga plana upisa, školski odbor dužan je uzeti u obzir mišlјenje jedinice lokalne samouprave, Zavoda za zapošlјavanje Republike Srpske, Privredne komore, Zanatske komore, Unije udruženja poslodavaca i ostalih društvenih partnera, kao i rezultata obavlјene ankete učenika i roditelјa. Poslodavac može da predloži upis zanimanja koje je potrebno privredi ukoliko obezbijedi uslove za obavlјanje praktične nastave. Zanimanja srednjeg stručnog obrazovanja razvrstavaju se u 14 struka i 106 zanimanja. U ovoj školskoj godini, uveli smo zanimanje tehničar robotike i CNC operater u Tehničku školu u Gradišci, te stomatološki tehničar u Medicinsku školu u Banjaluci. Na području Prijedora, privrednici, lokalna zajednica i škole su tražile da se slјedeća zanimanja definišu kao deficitarna: zanimanje električar-elektroinstalater u Elektrotehničkoj školi, rukovalac rudarskom mehanizacijom u Mašinskoj školi, pekar i mesar u Polјoprivredno-prehrambenoj školi i konobar i kuvar u Ugostitelјsko-ekonomskoj školi Prijedor. Udovolјili smo njihovim zahtjevima, a učenicima prvog razreda koji su upisali ova zanimanja, obezbijedili smo stipendiju i troškove prevoza.
Budući da je sve manje učenika zainteresovano za gimnazije nego za stručne škole, da li se razmišlјa u pravcu dodjelјivanja specijalnog statusa gimnazijamazbog poteškoća u formiranju odjelјenja?
– U Gimnaziji Prijedor, u ovoj školskoj godini imamo upisana dva odjelјenja učenika prvih razreda u opšti i društveno-jezički smjer. U Gimnaziji Prijedor nemamo prirodnomatematički ili računarsko-informatički smjer, koji postoji u drugim gimnazijama na području Republike Srpske. Fokusirani smo na unapređenje kvaliteta srednjeg opšteg obrazovanja i vaspitanja, inoviranje cilјeva obrazovanja, nastavne planove i programe te stručno usavršavanje zaposlenih. Preduzeli smo niz aktivnosti radi uspostavlјanja stručnog konsenzusa o neophodnim suštinskim promjenama, koje će predstavlјati temelј budućeg procesa osavremenjivanja gimnazijskog obrazovanja. Tražimo svrsishodan model nove gimnazije koja će biti privlačna za buduće generacije, a koji će u širem kontekstu imati određene prednosti za svakog učenika.
Koji bi mogli biti novi smjerovi u srednjim školama od naredne školske godine?
– Školama se ostavlјa mogućnost za podnošenje zahtjeva o uvođenju novog smjera u gimnazijsko obrazovanje i o tome se odlučuje po već definisanoj zakonskoj proceduri. Polazna osnova za razmatranje mogućnosti uvođenja novih smjerova u gimnazijama mora biti zainteresovanost učenika za upis u novi smjer i društvena opravdanost uvođenja. Smjerovi u gimnaziji su Opšti smjer, Društveno-jezički smjer, Prirodnomatematički smjer i Računarsko-informatički smjer.
Ima li mogućnosti da se uvede sportski smjer u srednjim školama?
– S obzirom da je reforma opšteg obrazovanja u toku, Ministarstvo prosvjete i kulture, u saradnji sa Republičkim pedagoškim zavodom Republike Srpske, sprovodi niz aktivnosti na realizaciji strateških cilјeva, u svrhu razmjene mišlјenja o suštinskim promjenama koje će predstavlјati reformu, između ostalog, i analize o potrebi i opravdanosti uvođenja novih smjerova.
Da li se razmatra otvaranje srednje umjetničke škole – primijenjena umjetnost po uzoru na slične škole u Srbiji u Šapcu?
– Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju, kultura i umjetnost je definisana kao struka sa više zanimanja. Ovim zakonom su takođe definisane, odnosno precizirane, vrste umjetničkih škola. Zavisno od vrste nastavnog plana i programa, škole mogu biti osnovane i registrovane kao umjetničke – muzičke, baletske, likovne. Dakle, stupanjem na snagu Zakona, od 2020. godine, muzičke škole mogu da vrše statusne promjene i da se preregistruju u umjetničku školu podnošenjem zahtjeva za saglasnost Ministarstvu prosvjete i kulture. Muzička škola „Vlado Milošević“ Banja Luka je promijenila status i sada je umjetnička škola i, osim muzičkih smjerova, ima i baletski smjer.
Na području Prijedora su dotrajali školski objekti u Brezičanima i Trnopolјu. Takođe, u školi u Ljubiji grijanje je onemogućeno zbog kvara na kotlovima. Da li Ministarstvo može da pomogne da se ovi problemi riješe?
– Osnovne škole „Jovan Cvijić“, Brezičani, i „Ćirilo i Metodije“, Trnopolјe, poslale su zahtjeve za investicije, odnosno za sanaciju objekata ove dvije škole i u toku je analiziranje njihovih i drugih pristiglih zahtjeva osnovnih i srednjih škola i đačkih domova u Republici Srpskoj. Osnovna škola „Mladen Stojanović“, Ljubija, poslala je zahtjev za ulaganje u grijanje, zbog kvara na kotlovima. U proteklom preiodu, ulagano je u sanaciju mokrih čvorova, ograđivanje školskog dvorišta, nabavku peći i alarmnih i sigurnosnih sistema u osnovnom školama u Prijedoru. Ministarstvo prosvjete i kulture RS, u skladu sa raspoloživim sredstvima u budžetu, pruža podršku vaspitno-obrazovnim ustanovama. Potrebe su velike na nivou Republike, ali trudimo se da u kontinuitetu ulažemo i rješavamo prioritetna pitanja.
Da li je u planu ulaganje u infrastrukturu srednjih škola na području Prijedora?
– Projekte energetske efikasnosti vodi Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju. U proteklim godinama, pomogli smo adaptaciju prostora u Mašinskoj školi Prijedor, kao i sanaciju Gimnazije Prijedor, iako se investiciona ulaganja u srednje škole obezbjeđuju i iz budžeta jedinica lokalne samouprave. Mašinska škola i Ugostitelјsko-ekonomska škola iz Prijedora dostavile su zahtjev za sanaciju fasade u iznosu od 120.000 KM i ovaj zahtjev ćemo razmotriti u skladu sa raspoloživim sredstvima u budžetu.
Sve je učestalija pojava vršnjačkog nasilјa,pogotovo u gradskim školama. Šta se planira s tim u vezi?
– U slučajevima pojave nasilјa, škole preduzimaju mjere i aktivnosti u skladu sa Protokolom o postupanju u slučajevima nasilјa, zlostavlјanja ili zanemarivanja djece i Protokolom o postupanju u slučajevima vršnjačkog nasilјa među djecom i mladima u vaspitno-obrazovnom sistemu Republike Srpske.Osnovni cilјevi ovih protokola su unapređivanje društvene brige za dijete i njegova zaštita, te obezbjeđivnje potrebne pomoći u svim situacijama kada je dijete izloženo nekom od oblika nasilјa. Vlada Republike Srpske usvojila je Programa mjera za jačanje bezbjednosti i sprečavanje nasilјa u osnovnim i srednjim školama i đačkim domovima u Republici Srpskoj te definisala prioritetet i mjere kao i nadležna ministarstva, a sve u cilјu sprečavanja nasilјa u vaspitno-obrazovnim ustanovama. Provođenje ovih mjera vrši se u kontinuitetu, a interresorna grupa koje je formirana sa cilјem praćenja njihovog provođenja, trenutno radi na izradi novog protokola o postupanju u slučajevima vršnjačkog nasilјa koji bi objedinio odredbe ova dva postojeća protokola.Takođe, Republički pedagoški zavod je 2016. godine, u okviru inicijative „Briga o djeci – zajednička odgovornost i obaveza“, koja je podržana od strane četiri nadležna ministarstva u saradnji sa Društvom psihologa Republike Srpske i Unicefom, pokrenuo je aktivnosti na osnaživanju vaspitne uloge škole u obrazovnom sistemu Republike Srpske kroz razvoj programa referalnog mehanizma podrške djeci u riziku. U središtu programa je saradnja relevantnih institucija u zajednici koje se bave pitanjima vaspitanja i obrazovanja, rasta i razvoja djece, zaštite njihovih prava i interesa, te formiranje multisektorskih timova u školama. Zadatak timova je da izrađuju programe rada koji sadrže aktivnosti i mjere sa cilјem prevencije i postupanja u slučaju vršnjačkog nasilјa među djecom i mladima.
Raste broj učenika sa smetnjama u razvoju koji su uklјučeniu redovnu nastavu. Kakve su mogućnosti za angažovanjedefektologa,logopeda,socijalnih radnika koji će pomoći ovoj djeci?
– U školskoj 2023/24. godini u 187 osnovnih škola zaposleno je 189 pedagoga, 131 psiholog, 20 defektologa, 10 socijalnih radnika i 12 logopeda, čemu teže mnoge zemlјe u regionu. U 10 gimnazija i 70 srednjih stručnih škola imamo 75 pedagoga, 71 psiholog i 14 socijalnih radnika. Pored velikog broja stručnih saradnika koji su angažovani u školama, imamo i četiri škole za djecu sa smetnjama u razvoju. Takođe, ovim školama i ustanovama socijalne zaštite čiji je osnivač Vlada, a koje obavlјaju djelatnost vaspitanja i obrazovanja, data je mogućnost da budu resursni centri za inkluzivno vaspitanje i obrazovanje. Resursni centri pružaju pomoć svim predškolskim ustanovama i osnovnim školama na području Republike u radu sa djecom sa smetnjama u razvoju. Kancelarije resursnih centara su formirane u OŠ „Sveti Sava“, Istočno Novo Sarajevo, (u okviru JU Centar „Zaštiti me“, Banjaluka), OŠ „Vuk Karadžić“ PO Ledinci, Bijelјina (u okviru JU Centar „Budućnost“, Derventa) i OŠ „Vuk Karadžić“, Trebinje (u okviru JU Centar „Sunce“ Prijedor). Time je unaprijeđena inkluzivna praksa, tako što zaposleni stručni saradnici u redovnim predškolskim ustanovama i osnovnim školama dobijaju podršku u procesu početne procjene i organizacije dalјe specijalističke procjene i praćenja djeteta/učenika koje odstupa od tipičnog razvoja, tokom individualnog planiranja, tokom praćenja očekivanih i ostvarenih ishoda u procesu učenja za svako dijete, i drugu podršku u zavisnosti od individualnih potreba djeteta/učenika sa smetnjama u razvoju.
