Novoimenovana Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine ukinula je raniji status nacionalnog spomenika za ostatke Tašlihana u Sarajevu. Poništenjem odluke starog saziva komisije omogućena je gradnja na tom mjestu, koje se nalazi u neposrednoj blizini hotela Evropa.
Zemljište u samom jezgru Sarajeva izuzetno je atraktivno i skupo, a pokušaj komecijalizacije tog prostora, koji se nalazi između hotela Evropa i Bezistana, dogovoren između vlasnika hotela i Islamske zajednice, nikada nije proveden zbog statusa ostataka Tašlihana.
Dio sarajevskih medija i stranaka reagovao je na ovu odluku i traže promjenu, te vraćanje tog kulturno istorijskog blaga građanima.
Međutim, osim sarajevskih građanskih partija, glas bi trebala podići i javnost u Republici Srpskoj. Iako je riječ tašlihan upadljiv turcizam (kameni han) ovo mjesto je izuzetno bitno za istoriju Srba na ovim prostorima. Tašlihan je bio trgovačka četvrt u kome su značajnu ulogu činili Srbi.
Tašlihan je treći po redu han izgrađen u Sarajevu, u periodu od 1540. do 1543. godine. Bio je najizrazitiji trgovački han, naslonjen na bezistan – današnjim govorom tržni centar, dug 106,5m u kojem je bilo smješteno 52 dućana.
U požaru od 1697. godine, obe građevine su gotovo do temelja uništene.
U tom periodu, u drugoj polovini 17. vijeka u Sarajevo iz Tuzle dolazi Petar Jeftanović. On je jedan od Srba koji se bavi trgovinom u Tašlihanu, ali i radi na korist svog naroda. Njegova porodica generacijama je ostavila dubok trag u istoriji sarajevskih Srba.
Istoričari pišu da se na tom mjestu stvarao sloj muslimanskih i pravoslavnih sarajevskih trgovaca, i svi će oni dobiti naziv ― tašlihanci, ali on će se kasnije zadržati samo za pravoslavne trgovce. Za njih se govorilo da su vodili „onu posebnu Tašlihansku politiku u čaršiji i čitavom gradu.“
Zlatar u svojoj knjizi „Zlatni period Sarajeva“ piše: „Značaj Tašlihana je trajao nominalno i simbolički kroz austrougarski i period Kraljevine. On je predstavljao u početku stvarnu, a poslije i podrazumjevajuću promociju srpske čaršije“
Požar iz 1879. godine teško je oštetio Tašlihan i učinio ga neupotrebljivim, a u požaru su oštećeni ili nestali mnogi poslovni i stambeni objekti koje su imali bogate pravoslavne porodice iz Sarajeva.
Prošlo je 26 godina od tada i u časopisu Bosanska vila iz 1904. Srbi se mogu pohvaliti da ono što su izgubili „bilo u užasnom požaru, bilo tuđinskom navalom i konkurencijom… to nam se sada vraća. Vraća se i trgovina, a nekadašnje jezgro srpske trgovine, a sadašnja Franc Josifova ulica, dobiva sve ljepši izgled, jer se i tu otvara jedna po jedna srpska trgovačka radnja“…
Već krajem 1882. niče uz ruševine tašlihana savremena građevina prvog sarajevskog hotela, nazvanog Evropa. Gradio ga je tašlihanac Gligorije Jeftanović, i bio je simbol modernizacije grada, ali i predstavljao moć i ugled sarajevske srpske čaršije.
Nažalost, nacionalizacijom hotela polako se stvaraju uslovi za brisanje njegove srpske istorije, a slično se nastavlja idejom da se na prostoru gdje se nalaze ostaci tašlihana naprave neki drugi sadržaji komercijalnog tipa.
Frontal.rs
Foto Kliks