U Bosni i Hercegovini će se izbori održati 7. oktobra na kojima će se birati članovi Predsjedništva (jedan Bošnjak, jedan Hrvat i jedan Srbin) i članovi Parlamentarne skupštine BiH, kao i poslanici na nivou Federacije Bosne i Hercegovine i na nivou Republike Srpske. Ishod je vrlo sporan i mnogo toga visi o koncu, piše Džejms Vilson.
Ova krhka zemlja sa svojim sistemom podjele vlasti uspostavljena je sporazumom kojim je prije više od 20 godina okončan rat, a i dalje teži uključivanju u proces proširenja EU kojim bi bio obuhvaćen Zapadni Balkan. Ali, zaostaje za drugim kandidatima koji su daleko ispred nje.
Zemlja se takođe suočava sa izazovima trenutnih turbulencija na Balkanu, kao reakcija na nedavni sporazum o razmjeni teritorije koji je predložen za izmjenu granica između Srbije i Kosova i koji je podržan od strane EU. Svaki razgovor o redefinisanju granica neizbježno dovodi u pitanje mnoge druge probleme u ovom problematičnom regionu.
BiH je aplicirala za članstvo u EU 2016. godine, a prema godišnjem izvještaju EU o njenoj spremnosti za proširenje, još uvijek je u ranoj fazi sa reformom javne uprave te reforme generalno napreduju sporijim tempom. Međutim, neophodni su značajni napori za poboljšanje kapaciteta za borbu protiv terorizma, kao i za unapređenje saradnje sa susjednim zemljama po pitanjima upravljanja granicom. Potrebno je poboljšati i usklađivanje sa Zajedničkom spoljnom i bezbjednosnom politikom EU.
U Bosni i Hercegovini i dalje postoje sporovi u vezi sa budžetom, u vezi sa čim Republika Srpska zahtijeva veću finansijsku nezavisnost, i to ne samo zato što Republika Srpska uspješno privlači strane investicije. The Financial Times je nedavno opisao Republiku Srpsku kao jedan od 10 prioritetnih regiona za investiranje u Evropi. Banja Luka se poziva na potpunu usaglašenost sa Dejtonskim sporazumom kako bi se iskoristila ova prednost na pravi način.
BiH je ostvarila određeni napredak u ekonomskom razvoju, ali je još uvijek u ranoj fazi uspostavljanja funkcionalne tržišne ekonomije. Preostala ključna pitanja su slaba vladavina prava, još uvijek loše poslovno okruženje i fragmentovana i neefikasna javna uprava.
Јoš važnije, postoji prijetnja porasta islamskog ekstremizma na Balkanu, jer novi migracioni talas ulazi u Evropu preko Bosne. Mnogi ljudi sa Bliskog Istoka učinili su Sarajevo povoljnim mjestom za dalji odlazak u Njemačku i druge zemlje sjeverne Evrope. Za ovu godinu se procjenjuje da je preko 15.000 migranata ušlo u Bosnu iz Pakistana, Irana, Avganistana i drugih zemalja s čim se administrativni sistem zemlje ne može adekvatno nositi.
Trebamo se podsjetiti lekcije iz istorije te da je, od 11 učesnika u terorističkom napadu 11. septembra 2001. godine u Njujorku, šest ljudi prije toga učestvovalo u borbama u Bosni kao dio specijalnog džihadskog tima u okviru muslimanskih odreda u Zenici, a troje od njih su imali bosansko državljanstvo.
U najnoviem izvještaju o terorizmu američkog Stejt departmenta se navodi da je Bosna i Hercegovina nastavila da povećava svoje antiterorističke kapacitete u 2017. godini, ali zakonske rupe i blage kazne ostaju glavni izazovi.
“Postoji određena unutrašnja operativna koordinacija, ali međuljudska i međuagencijska konfliktnost i curenje informacija su potkopali efikasnu saradnju. Ekstremistička ideologija i regionalne nacionalističke ekstremističke grupe ostali su potencijalni izvori terorizma u Bosni i mali napredak je postignut u rehabilitaciji i deradikalizaciji“, navodi se u izvještaju.
Nasuprot tome, izvještaj američkog Stejt departmenta pozitivno ocjenjuje činjenicu da je Republika Srpska usvojila novi krivični zakon koji tretira manja krivična djela koja se odnose na terorizam u skladu s međunarodnim standardima, a i uključivanje stranih paravojnih snaga se tretira kao krivično djelo.
Bosna i dalje ostaje potencijalno eksplozivno jezgro islamskog radikalizma. Pitanje kontrole rasta islamskog uticaja na Balkanu komplikuje činjenica da bosanski muslimani trenutno nemaju obećavajućeg lidera – sadašnji lider bosanskih muslimana Bakir Izetbegović više ne može biti član Predsjedništva BiH, jer je već služio dva uzastopna mandata.
Istovremeno, širenje islama na Balkanu je daleko od kraja, broj muslimanskog stanovništva u BiH je 50,1%, u poređenju sa situacijom prije 20 godina, kada su činili manje od 44% stanovništva.
U tom kontekstu, nezavisna Republika Srpska unutar Bosne i Hercegovine je apsolutno ključna za stabilnost i bezbjednost na Zapadnom Balkanu, kao održiva regionalna sila koja može uravnotežiti porast islamskog uticaja i širenje islama na Balkanu, te djelovati kao bedem protiv rasta terorizma.
