Parastosom za 4.000 poginulih pripadnika Sarajevsko-romanijskog korpusa Vojske i Policije Republike Srpske, polaganjem vijenaca na Malom Zejtinliku i nizom duhovno-umjetničkih manifestacija, u Istočnom Sarajevu obilježena je 23 godišnjica egzodusa sarajevskih Srba.
Prvi put ove godine, pod pokroviteljstvom Vlade Republike Srpske obilježava se 16. mart kao datum sjećanja na masovan izlazak Srba iz sarajevskih naselje koja su nakon Dejtona pripala Federaciji.
To je bio posljednji dan organizovanog izlaska Srba iz sarajevskog naselja Grbavica.I danas pamtimo dramatične i potresne scene iznošenja kovčega i sahranjivanja na Malom Zejtinliku na Sokocu.
Sarajevski Srbi raseljeni su širom svijeta, ali najviše ih je u Istočnom Sarajevu koji grade i razvijaju, međutim, sjećanje na u ratu odbranjena ognjišta i poginule ne blijede.
Hladni februarski i martovski dani 96-te kada je sa porodicom, kao i desetine hiljada sarajevskih Srba krenula u neizvjesnost, duboko su urezani u sjećanje Mirjane Vidičević. Prvo Srebrenica, pa Bijeljina odakle je danas došla na grob sinu Ranku koji je kao 24-godišnjak poginuo 1993. godine na vogošćanskom ratištu.
– To su bili tužni dani, svaki dan je bilo 10 do 15 kamiona, ljudi se sele, nema čekanja nikakvog – sjeća se Mirjana.
Vojska i Policija zajedno sa narodom odbranile su u ratu teritoriju tada Srpskog Sarajeva, izdržali više od 30 neprijateljskih ofanziva, “plativši” slobodu sa 4.000 života. A onda su “crtači” mapa u Dejtonu kao na “tacni” poklonili Vogošću, Ilijaš, Ilidžu, Grbavicu, Rajlovac, Ilidžu srpskom neprijatelju.
– Na današnji dan kažemo da su sarajevski Srbi platili cijenu stvaranja Republike Srpske i zaista je tako. U Dejtonu se nešto moralo dati da bi preostali narod dobio slobodu, u ovom slučaju je pet sarajevskih opština dato muslimansko-hrvatskoj Federaciji da bi Srpska potvrdila svoj status – kaže Nenad Vuković, gradonačelnik Istočnog Sarajeva.
– Ovo je podvig visoke svijesti gdje su svojim izlaskom iz opština i sa terirotije koje su dodjeljene muslimansko-hrvatskoj Federaciji, pokazali ljubav i patriotizam prema srpskom narodu i novostvorenoj Republici Srpskoj i to treba posebno cijeniti – napominje Milimir Savčić.
Odluka iz Dejtona bolno je odjeknula među sarajevskim Srbima. Ne želeći da žive pod tuđinskom vlašću i opravdanom strahu od najavljenih represalija prema svakom Srbinu koje je nosio pušku, kreću u egzodus, nezabilježen u modernoj istoriji.
– Ovo je jedinstven primjer stradanja u našoj novijoj istoriji. Sa sobom su iskopali i ponijeli svoje mrtve borce VRS i Policije. Vlada RSrpske preko Odbora je ustanovila ovaj datum kao jedan od najvažniji datuma u novojoj istoriji srpskog naroda – ističe Duško Milunović, ministar rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske.
– Nisu željeli da budu građani drugog reda, nisu željeli da strepe u tom svom Sarajevu, odlučili su se da ostave sve ono što su stvarali i oni i njihovi preci vijekovima unatrag. To je ono što je sarajevski Srbin morao i u principu primoran da uradi, nije želio da ostane u takvom Gradu – kaže Sonja Karadžić Јovićević, poslanik u Nardnoj skupštini Republike Srpske.
I Mirjana, majka poginulog borca čije je kosti izmjestila poslije rata na Mali Zejtnlik i sa ove vremenske distance uvjerena je da Srbi nisu mogli niti smjeli ostati u “reintegrisanom” Sarajevu.
– Nije bilo šanse nikakve, nema je ni danas. Ma kakvi. Dolazili po noći tada neka cigančad, maltretirali nas – prisjeća se ona.
Da se nešto slično desilo drugom narodu već bi se snimali filmovi, pisale knjige,o tome bi se u školama učilo. Epopeja i žrtva sarajevskih Srba zaslužuju da ostanu u trajnom sjećanju srpskog naroda.
