Demokratizacija društva ima svoju cijenu, često veoma visoku. Mauzerova žrtva, i žrtva drugih ratnih junaka poput Srđana Kneževića, legendarnog Belog vuka, ugrađena je u stope demokratizacije Republike Srpske, piše Predrag Ćeranić, dekan Fakulteta bezbjednosnih nauka Univerziteta u Banjaluci, u autorskom tekstu za portal “Sve o Srpskoj”.
Tekst prenosimo u cijelosti:
Dvadeset godina od ubistva Ljubiše Savića Mauzera, jednog od junaka otadžbinskog rata, navršilo se 7. juna ove godine.
Polaganju vijenaca pred spomenikom prisustvovali su saborci iz Garde Panteri i ponovo apelovali da nadležni organi pored ubice, koji se nalazi na izdržavanju dvadesetogodišnje zatvorske kazne, pronađu i nalogodavce. Mauzer je ujedno bio i jedan od aktera političkih previranja 1997. godine i razlozi za smrt se mogu tražiti prije u ovoj negoli u njegovoj ratnoj ulozi.
Pripadao je ljudima koje u teška vremena iznjedri narod i krene za njima. Јedino se tako može objasniti da socijalni radnik, bez vojničkog obrazovanja i iskustva, pronalazi lucidna rješenja za složene vojne operacije koje je izvodila brigada kojom je komandovao.
Kada mi je u kasne večernje sate zazvonio telefon, a s druge strane čuo glas koji je neumorno zbijao šale na sagovornikov račun, nisam mogao a da se ne nasmijem. Mauzer je uvijek na isti način započinjao razgovor, a vedar duh je zadržao sve do smrti.
Razgovor sam skratio jer bi, po običaju, trajao u nedogled, sugestijom da ću sutra biti u Bijeljini i da priču možemo nastaviti u prostorijama Šahovskog kluba Panteri, preuređenom podzemnom skloništu u centru Bijeljine. Do toga nije došlo jer me za nepunih pola sata nazvala supruga i saopštila da Televizija BN izvještava o pogibiji Mauzera.
S nevjericom sam ga nazvao. Јednom, pa još jednom, pa još… Odgovora na poziv nije bilo.
Moja pretpostavka da sam vjerovatno posljednja osoba s kojom je Mauzer razgovarao potvrdila se nakon pune dvije godine, jer me kriminalistički inspektor Uprave policije Bijeljina pozvao da bi od mene uzeo izjavu „vezano za Mauzera“.
Razgovor je počeo sa: “Vidiš, mi smo juče pregledali listing telefonskih razgovora i vidjeli da si ti posljednja osoba s kojom je Mauzer razgovarao. Čega se možeš sjetiti što bi moglo pomoći u istrazi?”
Listing razgovora se pregledao nakon dvije godine, a ne nakon najdalje dva dana, kako se to inače radi u kriminalističkim istragama. To me je dodatno uvjerilo da je u istrazi Mauzerovog ubistva bila prisutna opstrukcija i to na svim nivoima – od bijeljinske policije do vrha Mup-a.
Ta opstrukcija je prekinuta nakon što je slučaj preuzelo Tužilaštvo BiH a tužilac Božidar Mihajlović kroz tužilačku istragu prikupio dovoljno dokaza da podigne optužnicu, a sud osudi ubicu (drugi je u međuvremenu stradao u mafijaškom obračunu) na višegodišnju zatvorsku kaznu.
Do nalogodavaca se nije stiglo jer egzekutori ne odaju nalogodavca (dobro im je poznato kako bi u suprotnom završili).
Kome je Mauzer “stao na žulj”?
Mnogima koji nisu mogli prihvatiti činjenicu da se rat okončao i da Vlada Srpske – umjesto „trgovine sa neprijateljem“ – treba da se bavi ekonomskim oporavkom u ratu porušene zemlje, i podizanjem životnog standarda stanovništva.
Vladina preduzeća Centreks i Selekt impeks (ovim drugim je upravljao Resor državne bezbjednosti Mup-a Srpske) obrtala su ogroman novac i sticala profit koji se “burazerski” dijelio. Za porez, i uopšte, budžetska izdvajanja, nije se marilo.
Na sceni je bio „državni kriminal“. Stoga su plate bile minimalne a penzije postojale samo simbolično. Boračke kategorije nikog nisu interesovale.
U to vrijeme nije bilo nimalo lako biti politički opozicionar i oponentski djelovati. Prostorije tek osnovanih političkih partija dizane su u vazduh (eksplozije su bile naročito česte u Doboju). U Bijeljini su bile demolirane.
Zbog javno izrečene kritike vlasti mogli ste biti pretučeni, prisluškivanii tajno praćeni džipovima sa zatamnjenim staklima. Moglo se platiti i glavom.
Demokratizacija društva je bila nešto što je tadašnja vlast, oličena u neprikosnovenom SDS-u, smatrala za neprijateljsko djelovanje.
Vlast se počela ljuljati na talasu opštenarodnog nezadovoljstva stanjem u društvu. Epicentar je bio u Krajini, koja je i tokom rata bila omalovažavana, a “visoku Krajinu” (opštine okupirane krajem 1995. godine tokom operacije Vojske Hrvatske) politička vrhuška kolokvijalno nazivala “debelim mesom”. “Mozak” je bio na geografski suprotnoj strani Srpske.
Mauzer je bio prisutan jednom takvom sastanku “na vrhu” i bilo mu je sasvim jasno zašto su u jesen 1995. godine zapadnokrajiške opštine padale u danu.
Putnici koji su tih vrelih (u svakom smislu) dana jula i avgusta 1997. putovali iz pravca Bijeljine prema Banja Luci nisu mogli da na izlazu iz Bijeljine ne primijete grafit “Krajino, izdrži”. Bio je to Mauzerov rukopis.
Mauzer se sa svojom ponovo mobilisanom Gardom svesrdno pridružio pokretu koji je za rezultat imao pad SDS-a sa vlasti. Kruna pokreta bilo je konstituisanje vlade Milorada Dodika u januaru 1998.
Međutim, nova vlast je sporo pordirala u tkivo Srpske. Dala je ministre, ali je infrastrukturom u skoro svim ministarstvima upravljala “duboka država”, odnosno bivša vlast. To je naročito bilo izraženo u Ministarstvu unutrašnjih poslova.
Mauzer je kao načelnik Uprave policije pokušao da realizuje prioritetni politički cilj nove Vlade Srpske – borbu protiv kriminala i korupcije. I tako je postao meta struktura koje se nisu predavale. Ujedno i meta dijela tzv. međunarodne zajednice koji je organizovao ilegalno snabdijevanje oružjem pobunjeničkih snaga na Kosovu, a tu je djelatnost Mauzer dokumentovao i objelodanio. Stoga mu je ubrzo bio zabranjen rad u policiji, zabranjeno mu je bilo i oružje da nosi.
Tako je postao još lakša meta.
I danas se sa proesdeesovih medija može čuti kako je današnja vlast “!došla na tenkovima SFOR-a”, pri čemu se aludira na podršku međunarodne zajednice političkim liderima i partijama koje su 97. urušile SDS, a i danas vladaju.
Da je ta vlast bila nenarodna – ne bi se održala tako dugo i pobjeđivala na nekoliko uzastopnih izbora.
Na čijoj su danas strani “tenkovi SFOR-a”? Koju vlast međunarodna zajednica već 15 godina pokušava da sruši i koga pokušava na vlast da dovede?
Uostalom, veći dio SDS-a koji se 97. borio protiv nadirućih političkih snaga danas te iste bezrezervno podržava.
Demokratizacija društva ima svoju cijenu, često veoma visoku. Mauzerova žrtva, i žrtva drugih ratnih junaka poput Srđana Kneževića, legendarnog Belog vuka, ugrađena je u stope demokratizacije Republike Srpske.
U poratno vrijeme izgovorena riječ je zaista mogla da vas ubije. A danas?
Možete izgovoriti i napisati bilo šta o bilo kome. I nikom ništa. To i jeste demokratija. Samo, to je skupa “roba”.
Zato se danas moramo sjetiti Ljubiše Savića Mauzera.
