Srpski član i predsjedavajući Predsjedništva BiH Milorad Dodik naglasio je da visoki predstavnik ne postoji u Opštem okvirnom sporazumu za mir u BiH i da to nije funkcija koju je ustanovio Dejtonski sporazum, nego njegov Aneks 10.
– U samom tekstu Dejtonskog sporazuma visoki predstavnik se uopšte ne pominje, već se samo u njegovom Članu 8 navodi da: ‘Strane pozdravljaju i podržavaju postignute dogovore u vezi sa sprovođenjem ovog mirovnog rješenja, uključujući naročito one koji se tiču civilnog /nevojnog/ sprovođenja, kao što je navedeno u Aneksu 10 ovog sporazuma’. Dakle, visoki predstavnik nije funkcija koju je ustanovio Dejtonski sporazum, nego njegov Aneks 10. Ovim Dejtonski sporazum jasno ograničava da samo Aneks 10 određuje način sprovođenja civilnog dijela mirovnog sporazuma. Da je bila namjera da visoki predstavnik bude funkcija/funkcioner cijelog civilnog dijela Dejtonskog sporazuma, onda bi visoki predstavnik pod tim nazivom bio naveden u tekstu Dejtonskog sporazuma. A nije naveden, nema ga. Najviše se tome protivila Amerika, Amerika nije dala – istakao je Dodik u obraćanju na posebnoj sjednici Narodne skupštine Republike Srpske.
Kada je riječ o nadležnosti visokog predstavnika, Dodik je naveo da je ona formulisana samo u jednom članu i tiče se nadležnosti za tumačenje Aneksa 10.
– Time je Dejtonski sporazum locirao i ‘zatvorio’ visokog predstavnika u Aneks 10 kojim se propisuje mandat, odnosno zadaci visokog predstavnika. Izvan Aneksa 10 visoki predstavnik se pominje i u nekoliko drugih aneksa Dejtonskog sporazuma, ali bez bilo kakve odlučujuće uloge ili izvršnog ovlašćenja – pojasnio je Dodik, ističući da je veoma važno navesti da visokog predstavnika nema u najvažnijem aneksu Dejtonskog sporazuma – u Aneksu 4 koji je Ustav BiH.
On je naveo da nadležnost za tumačenje zasigurno ne podrazumijeva izvršna ovlašćenja, jer da bi ona postojala moraju da budu eksplicitno i navedena, a to se vidi po izvršnim ovlašćenjima koja su izričito data komandantu IFOR-a pomenutim Aneksom 1A.
Iako se često govori o ovlašćenjima visokog predstavnika, naveo je Dodik, on nema nikakvih ovlašćenja već samo zadatke koje su mu postavile strane potpisnice Aneksa 10 uz navođenje aktivnosti kojima se izvršavaju dati zadaci.
– Isključivo je Aneks 10 izvor kojim strane potpisnice određuju djelokrug rada visokog predstavnika i njegovog osoblja, tj. Kancelarije visokog predstavnika /OHR/. Van toga ne postoji nikakav dodatni mandat, niti ovlašćenja. Dodatna ovlašćenja mogu dati isključivo strane potpisnice i niko drugi. I to može biti samo aneksom na Aneks 10, uz pismenu saglasnost istih strana potpisnica, a to se nikada nije desilo – pojasnio je Dodik.
Navodeći da trajanje međunarodne misije u BiH nije jasno određeno, Dodik je rekao da se, ipak, može zaključiti da je bilo predviđeno relativno kratko trajanje.
– Tako u Aneksu 1A koji ima naziv ‘Sporazum o vojnim aspektima mirovnog rješenja’, a zaključile su ga tri strane: Alijina ‘Republika’ BiH, Federacija BiH i Republika Srpska, u članu 1 pod nazivom ‘Opšte obaveze’ stoji da strane ‘pozdravljaju spremnost međunarodne zajednice da na period od približno godinu dana na područje regiona pošalje snage koje će pomagati u sprovođenju odredaba koje se odnose na teritorijalna i druga povezana vojna pitanja ovog sporazuma /Aneksa 1A/, prema navedenom u ovom aneksu’. U tom aneksu piše i da se ‘Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija poziva da usvoji rezoluciju kojom će ovlastiti države članice ili regionalne organizacije i mehanizme da uspostave multinacionalne vojne snage za sprovođenje – u daljem tekstu: IFOR. Strane su upoznate i saglasne s tim da se ove snage za sprovođenje mira mogu sastojati od kopnenih, vazdušnih i pomorskih jedinica iz država članica NATO-a i država koje nisu članice NATO-a, raspoređenih u BiH s ciljem pružanja podrške pri osiguravanju izvršenja odredaba ovog sporazuma /u daljem tekstu: Aneks/ -naveo je Dodik.
On je naglasio da su navedene odredbe značajne, jer tri strane /Republika BiH, Federacija BiH i Republika Srpska/, pozivaju, zapravo ovlašćuju Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija da formira multinacionalne snage za implementaciju mira IFOR, čime se razrađuje Aneks 1A.
– Ovo ovlašćenje je značajno kada se poredi sa načinom primjene Aneksa 10, prema kome, strane nisu dale bilo kakvo ovlašćenje Savjetu bezbjednosti, a posebno ne Savjetu za implementaciju mira, koji nema nikakvo pravno utemeljenje u Dejtonskom sporazumu, da mogu razrađivati Aneks 10 – dodao je Dodik.
On je naglasio da visoki predstavnik i njegova kancelarija nisu ni zamišljene kao trajne kategorije, što potvrđuje i sam Dejtonski sporazum.
– U Aneksu 6 Dejtonskog sporazuma koji nosi naziv ‘Sporazum o ljudskim pravima’ pominje se visoki predstavnik u nekoliko članova koji određuju obavezu dostavljanja izvještaja ‘visokom predstavniku opisanom u Aneksu 10 Opšteg okvirnog sporazuma sve dok ta kancelarija postoji’ – istakao je Dodik.
VISOKI PREDSTAVNICI UZURPATORI ZAKONADAVNE, IZVRŠNE I SUDSKE VLASTI
Srpski član i predsjedavajući Predsjedništva BiH Milorad Dodik istakao je da su visoki predstavnici u BiH godinama bili uzurpatori zakonodavne, izvršne i sudske vlasti, te nametali amandmane na ustave Federacije BiH i Republike Srpske kao strana koje su ustanovile tog visokog predstavnika.
Dodik je naveo da je mnogo puta izgovorena laž – “ako nema visokog predstavnika nema ni Dejtonskog sporazuma”.
– Ili kako Valentin Incko kaže: ‘Znam da neki ne žele da Aneks 10 postoji, ali ako se on mijenja, mora se promijeniti i Aneks 4. Ne može Aneks 10 biti prekrižen, a tamo piše da je visoki predstavnik tumač Dejtona. Ko će onda da tumači Dejton? To bi se onda sve moralo mijenjati. Trenutno je to fini balans, visoki predstavnik ima svoju ulogu, a poslednjih godina to je bila moja glavna zadaća’. On laže, on nije zadužen da tumači Dejton. Mandat visokog predstavnika ne sadrži ni naznaku njegovog ovlašćenja da donosi odluke koje su obavezujuće po vlade i građane BiH. Mnogo puta je izgovoreno i napisano – visoki predstavnik je konačni/vrhovni autoritet za tumačenje Dejtonskog sporazuma, ne navodeći nijedan član Dejtonskog sporazuma i njegovih aneksa koji to određuje, osim pokušaja podvale – citiranja člana 5 Aneksa 10 – ukazao je Dodik.
Cijela ta lažna konstrukcija, rekao je Dodik, počiva na netačnom tumačenju Aneksa 10 Dejtonskog sporazuma koji ima zvanični naziv “Sporazum o sprovođenju civilnog dijela mirovnog rješenja”.
– Članom 5 Aneksa 10 pod naslovom: ‘Najviša nadležnost za tumačenje’ jasno je propisano: ‘Visoki predstavnik ima najvišu nadležnost na terenu u vezi sa tumačenjem ovog sporazuma o sprovođenju civilnog dijela mirovnog rješenja’. Nema implementacije, nego tumačenje. Svako pravno tumačenje, jezičko i logičko, samo potvrđuje da se nadležnost za tumačenje odnosi isključivo na taj jedan aneks Dejtonskog sporazuma, samo na Aneks 10. Pravo na tumačenje samo tog jednog aneksa, ne daje nikakva izvršna ni zakonodavna ovlašćenja visokom predstavniku – precizirao je Dodik.
On je naglasio da Opšti okvirni sporazum za mir ni ne pominje visokog predstavnika kao bilo kakvu instituciju cjelokupnog Dejtonskog sporazuma, niti mu daje ikakva ovlašćenja, osim onoga što je propisano kao njegova uloga, odnosno zadaci utvrđeni Aneksom 10.
Suprotno tome, dodao je Dodik, visoki predstavnici su godinama bili uzurpatori zakonodavne, izvršne i sudske vlasti, nametali su amandmane na ustave Federacije BiH i Republike Srpske kao strana koje su ustanovile tog visokog predstavnika.
– Pored toga nametali su i zakone kojima su nadležnosti entiteta prenosili na nivo BiH. Prigrabili su sebi zakonodavnu vlast iako tu aktivnost ne pominju ni tzv. bonska ovlašćenja. Smjenjivali su izabrane funkcionere, oduzimali im lična dokumenta i zabranjivali rad bez ikakvog obrazloženja i prava na žalbu, čime su drastično kršene brojne konvencije o ljudskim pravima koje su sastavni dio Ustava BiH – istakao je Dodik.
On je podsjetio da čak ni takzvani Savjet za implementaciju mira nije dao nikakva ovlašćenja visokom predstavniku, jer je samo “pozdravio namjere visokog predstavnika”, a “pozdravljanje namjere” nije samo jezička proizvoljnost, nego i pravna besmislica i onda je to trebalo predstaviti kao ovlašćenja.
– Tako su i rođena tzv. bonska ovlašćenja. To iz Bona nigdje ne piše. Uz ponavljanje koje su prihvatili prvo mediji, a potom i političari, dobili smo ispraznu kovanicu ‘bonska ovlašćenja’ koja živi već 23 godine iako nije u skladu sa Dejtonskim sporazumom – rekao je Dodik.
