Kreatori nove političke mape Balkana poslali su makedonskog premijera Zorana Zaeva u Sarajevo, zvanično zbog sklapanja sporazuma o bilateralnoj saradnji, ali je posrijedi bilo nešto sasvim drugo, piše stručnjak za bezbjednost Predrag Ćeranić u autorskom tekstu za Fond strateške kulture, pod nazivom “Da li je Zaev novi guru opozicije u Srpskoj?”.
Tekst prenosimo u cijelosti:
Neočekivana posjeta Zorana Zaeva Sarajevu, u petak, 17. novembra, izazvala je malo medijske pažnje, ni približno kao ona iz jula mjeseca. Zvanično, Zaev je prisustvovao Samitu socijaldemokratskih partija, a sastao se i sa predsjedavajućim Savjeta ministara BiH, Denisom Zvizdićem. EU i NATO integracije, potreba za ekonomskom i regionalnom saradnjom, bile su fraze odapete u medijski prostor. Iako u javnosti prikazana kao “bezbojna”, posjeta Zaeva nije bez značaja.
Kreatori nove političke mape Balkana poslali su Zaeva u Sarajevo, zvanično zbog sklapanja sporazuma o bilateralnoj saradnji, ali je posrijedi bilo nešto sasvim drugo. Zaev je u Sarajevo stigao prvenstveno zbog susreta sa čelnicima Saveza za promjene (SZP), kojima su prethodno u poznatoj ambasadi “natrljali nos” zbog političke sterilnosti i uputili na Zaeva da im objasni kako se ruši “nenarodni režim”. Tako su lideri SZP dobili priliku da “iz prve ruke” čuju ideje i savjete Zaeva i njegovih saradnika kako da izađu na kraj sa “korumpiranim režimom”. U diskusiji je, naravno, dominiralo ime Milorada Dodika, predsjednika Srpske, koji je “isti Gruevski” jer vlada Srpskom “populistički, duže od 12 godina”, poput Gruevskog, čija je partija u Makedoniji na vlasti bila čitavu deceniju.
Ocijenjeno je da “fazu prisluškivanja” treba ostaviti za sobom, jer kontrola Dodikovih telefonskih razgovora nije dala rezultat u vidu “pakovanja” afera i pravljenja medijskih konstrukcija. Dodik je bio daleko oprezniji od Gruevskog dok je telefonirao. Stoga je preovladalo opredjeljenje o potrebi da se zakorači u novu fazu, koja iziskuje upornost “i poneku žrtvu radi kompromisa”, a sve kako bi se opozicija približila vlasti. To je i Zaevu pomoglo. Kada je počeo praktikovati sastanke sa Gruevskim i približavati mu se “kako bi se prevazišla kriza u odnosima”, a zatim “jednom nogom kročio u vladu”, pad Gruevskog bio je neminovan.
Već u nedjelju 19.11. lideri opozicionih stranaka u Republici Spskoj, Vukota Govedarica, Branislav Borenović i Dragan Čavić, na sastanku kod predsjednika Narodne skupštine Republike Srpske Nedeljka Čubrilovića predložili su zajednički sporazum kojim bi se uredili međusobni odnosi na političkoj sceni do izbora 2018. godine i riješila parlamentarna kriza. Predsjednik NSRS Nedeljko Čubrilović nakon sastanka sa predstavnicima političkih partija je rekao da je dogovoreno da se formira komisija koja će raditi na sporazumu “O principima političkog djelovanja i koordinacije”.
U tekstu koji je opozicija ponudila, tako, stoji: “Red u Narodnoj skupštini Republike Srpske održavaće zaposleni u službi obezbjeđenja kao i minimalan broj pripadnika Ministarstva unutrašnjih poslova u civilnim odjelima u skladu sa višegodišnjom praksom i bez ličnog naoružanja, dok će vanjsko obezbjeđenje objekat vršiti uniformisana policija.” (Član 3). Očito da su svi pokušaji “osvajanja” Narodne skupštine kroz nasilno narušavanje njenog rada, ostali bez učinka ,prvenstveno zbog adekvatnog reagovanja policije, te se ona ovim članom nastoji udaljiti i pasivizirati.
Zanimljiv je i Član 4 istog dokumenta: “U cilju stvaranja opšteg demokratskog ambijenta jednakih mogućnosti obezbijediće se nepristrasno i objektivno informisanje građana primjenom najviših profesionalnih standarda u republičkim javnim emiterima Radio-televiziji Republike Srpske (RTRS) i novinskoj agenciji SRNA. Narodna skupština će odmah formirati radnu grupu za izradu novih zakona kojima bi se obezbijedila potpuna objektivnost, profesionalnost i nezavisnost RTRS i novinske agencije SRNA”.
Zanimljivo je da se u smislu monitoringa ne spominje BN Televizija, veoma pristrasna u korist opozicije, iako se i ona većim dijelom finansira iz opštinskih i gradskih budžetskih sredstava, naravno, onima gdje SZP obavlja vlast. RTRS i SRNA se, uz MUP, i dalje smatraju “stubovima režima” i stoga su na udaru.
Najupečatljiviji je Član 6 Sporazuma: “Radi zaštite interesa Republike Srpske i efikasne koordinacije formiraće se Savjet Republike Srpske kojeg će činiti predsjednik Republike Srpske, srpski član Predsjedništva BiH, predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske, srpski član Predsjedništva Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH (presjedavajući/kopresjedavajući), predsjednik Vlade Republike Srpske i srpski član Savjeta Ministara BiH (presjedavajući/kopresjedavajući) kao stalni članovi Savjeta.”
Savjetom Republike predsjedavao bi predsjednik Narodne skupštine Srpske, a prva sjednica pomenutog tijela predložena je za 31.12. ove godine. Nudi se i stvaranje Etičkog komiteta koji bi bio u funkciji prekida “uvredljive i svađalačke komunikacije”. Približavanjem na bazi saradnje, naročito osnivanjem neke vrste savjetodavnog komiteta Srpske, što je institucionalizovanje novog tijela, korak je ka zajedničkoj vladi. SZP se preko niza zahtjeva želi predstaviti kao nezaobilazan faktor.
Zaev je donio metodologiju i prezentovao svoje iskustvo kako se približiti vlasti da bi se ona srušila. Približavanje, a potom izvlačenje iz vladajuće koalicije jednog od partnera, što je Zaev uspio sa DUI, partijom Albanaca koja je dugo podržavala Gruevskog, postao je glavni posao poznatih ambasada. Pokušava se stvoriti pukotina u vlasti, kako bi se vladajuća koalicija razbila prije izbora i tako demontirala skupštinska većina.
Naime, prema svim parametrima, ako stvari ostanu nepromijenjene, SZP se nema čemu nadati na izborima. Stoga se prema Demokratskom narodnom savezu plasiraju informacije da će Savez nezavisnih socijaldemokrata (SNSD) i Socijalistička partija Republike Srpske (SP RS) stvoriti novu postizbornu koaliciju sa Ujedinjenom Srpskom, partijom Nenada Stevandića, i da u toj koaliciji neće biti mjesta za DNS. Ujedno, SZP nudi različite pogodbe u smislu zajedničkih kandidata na predstojećim izborima. Naravno, cijeli proces se odvija pod patronatom ambasada, koje se svojski trude da kreiraju ishod predstojećih izbora. Do kulminacije svih političkih igara i spletki doći će na proljeće, kada se ponovo planiraju pokrenuti sukobi i neredi u Narodnoj skupštini.
