Politički analitičar Srđa Trifković smatra da zapadni pobornici unitarne BiH vide savršeno oruđe u grupi “Pravda za Davida”, koju koriste upravo u trenutku kada, poslije dužeg zatišja, opet intenzivno pripremaju lobistički teren za ubjeđivanje američke javnosti i zakonodavnih tijela da prihvate veći “angažman” SAD na Balkanu sa ciljem privođenja kraju “nezavršenog posla”.
U autorskom tekstu za portal “Sve o Srpskoj”, Trifković je naveo da je od samog trenutka potpisivanja Dejtonsko-pariskih sporazuma u jesen 1995. godine prisutna sklonost uticajnih ličnosti američkog spoljnopoličkog establišmenta, kao i njima bliskih aktera medijske, akademske i analitičke scene da zagovaraju unitarizaciju BiH i radikalnu reviziju “Dejtona” zarad postizanja tog cilja.
“Pobornici unitarizacije, kako je 2011. godine istakao Stiven Majer, od početka imaju u vidu jasno zacrtan cilj – tranziciju BiH od navodno ‘nefunkcionalnog i ratom razdeljenog štićenika međunarodne zajednice u stabilnu, multietnički integrisanu liberalnu demokratiju'”, naglasio je Trifković.
On je dodao da se skoro 23 godine poslije Dejtona ništa bitno nije izmijenilo u stavu američkog establišmenta.
Trifković je podsjetio da su 1. maja Nacionalni odbor za američku spoljnu politiku i Institut Istok-Zapad zajednički izdali izveštaj pod naslovom “Vrijeme za akciju na zapadnom Balkanu”, u kojem se ističe da je od kraja Hladnog rata američki angažman na Balkanu imao za cilj da region bude “slobodan i da živi u miru” kao pouzdani partner SAD u odgovorima na globalne izazove.
Trifković je dodao da se među državama kojima navodno treba američka pomoć ne pominje Hrvatska, ali se uz Albaniju, BiH, Makedoniju, Crnu Goru i Srbiju pominje samoproglašeno Kosovo.
“Pod ‘neadekvatnim lokalnim vlastima’, prije svega, cilja se na tobože remetilački ‘srpski entitet’ u BiH i potrebu njegovog dovođenja pod kontrolu”, naveo je Trifković, dodajući da se u izvještaju pominje i maligni spoljni faktor, pod kojim se podrazumijeva Rusija.
Prema njegovim riječima, izvještaj oličava kontinuitet izrazito negativnih stavova američkog establišmenta prema Srbima, a slični izvještaji mogli su se vidjeti u više navrata godinama iza nas.
Trifković je dodao da je zajednička karakteristika izvještajima da svojim ciljevima, konkretno unitarizaciji BiH, teže bez analize geostrateških argumenata koji im idu u prilog, bez racionalno artikulisanog argumenta zašto bi takav ishod – koji bi evidentno bio u interesu samo jedne strane u tročlanoj jednačini – bio u nacionalnom interesu SAD.
“A priori tretirajući poželjnost ‘dovođenja pod kontrolu’, to jest likvidacije Republike Srpske i stvaranja navodno građanske, evroatlanske, funkcionalne, postnacionalističke BiH kao podrazumijevanog strateškog cilja politike SAD, oni samo iznova kopiraju ratne ciljeve muslimanske strane i izbjegavaju svaku debatu o političkoj prirodi, tehnici sprovođenja ili posljedicama predloženog projekta”, objasnio je Trifković.
On je ukazao da je prijetnja o novoj nestabilnosti “dokazana” tvrdnjama, izmišljenim ili od njihovih lokalnih pulena lansiranim, o “srpskim paravojnim formacijama” i “rastućem ruskom uticaju”.
Trifković je istakao da je od prvog dana stupanja na snagu “Dejtona” počela sistematska kampanja poricanja legitimnosti Republike Srpske kao jednog od dva ravnopravna entiteta i njeno prikazivanje kao rezultata “genocida i etničkog čišćenja”.
On navodi da što više vremena prolazi to je vidljivija eskalacija viktimološke retorike sa ciljem postizanja navedenih političkih ciljeva, koja je doživjela vrhunac jula 2015, na drugu deceniju događaja, pri čemu je haški narativ dobio metafizički karakter.
“Do sljedeće okrugle srebreničke godišnjice ima dvije godine i dva mjeseca, međutim, sa stanovišta ‘unifikatora’ Bosne upravo sada, u kontekstu američke inicijative u suzbijanju ruskog uticaja na raznim frontovima, došao je trenutak za novi pokušaj destabilizovanja i srozavanja Republike Srpske”, ukazao je Trifković, dodajući da je tako osmišljena prilično rutinska šarpovska akcija zvana “Pravda za Davida”.
Prema njegovim riječima, svi elementi operacije promjene režima su prisutni, uključujući sporost ugrožene vlade da blagovremeno uoči signale i reaguje na opasnost.
On tvrdi da zapadni pobornici unitarne BiH u “Pravdi za Davida” vide savršeno oruđe – jeftino, naoko spontano, potencijalno ubitačno za željeni tok događaja.
“Pritisak ne samo na Banjaluku nego, možda i prije svega, na zvanični Beograd kao garanta sporazuma iz 1995. godine da prihvate novu rundu radikalne revizije dejtonskog okvira, zasigurno dolazi. Pobornike prinudne unitarizacije pritom ohrabruje kako nejedinstvo srpskih političara zapadno od Drine tako i slabost Srbije same”, dodao je Trifković.
Trifković je naglasio da pobornike unitarizacije povrh svega, sokoli spremnost uticajnih snaga na političkoj sceni Republike Srpske da zarad svojih ličnih ambicija i stranačke ostrašćenosti, kao i do sada uostalom, idu na ruku pobornicima prinudne unitarizacije i likvidacije “genocidnog entiteta”.
On je dodao da imajući u vidu kontinuitet odbojnosti prema Srbima, kao i nejedinstvo političkih snaga unutar Republike Srpske, jasno je da scenario “okončanja nezavršenog posla na Balkanu” ne predstavlja moguću, već neposrednu opasnost.
“Sa globalne tačke gledišta, eventualni ‘uspjeh’ SAD u nametanju bošnjačkog ‘rješenja’ maloj, iznutra politički podijeljenoj i geostrateški tek periferno značajnoj Republici Srpskoj, bio bi vrijedan podsmijeha. Za neposredne žrtve takvog scenarija, međutim, on bi predstavljao egzistencijalnu prijetnju prvog reda, koja bi dovela u pitanje srpsku nacionalnu strategiju u cjelini i svrsishodnost žrtava iz rata 1992-1995. godine posebno”, naglasio je Trifković.
Istakao je da još nije kasno da počne kreativno razmatranje mogućih scenarija izazova Republici Srpskoj, koji veoma vjerovatno slijede u predstojećem periodu, te da je sposobnost opstanka jedne države u uslovima nenaklonjenog okruženja, uvijek bio krajnji test njene vitalnosti u hobsovskom svijetu međunarodnih odnosa.
“Da bi Republika Srpska taj test izdržala, da bi se politički konsolidovala i za svaki oblik otpora adekvatno pripremila, za početak ona mora biti svjesna da joj on predstoji”, ocijenio je Trifković.
