Na današnji dan 1914. godine u selu Kućenci, kod Donjeg Miholjaca, u Slavoniji (tadašnja Austrougarska) rođen je blaženopočivši patrijarh srpski Pavle, čije je svjetovno ime bilo Gojko Stojčević.
Najvoljeniji srpski patrijarh je kao trogodišnjak ostao bez oca Stevana, a brigu o njegovom bratu Dušanu i njemu je, nakon preudaje majke Ane (koja je i sama umrla nekoliko godina poslije), preuzela najstarija očeva sestra.
Shvativši da je Gojko vrlo slabašno dijete, tetka ga je poštedjela seoskih poslova i omogućila mu da se školuje, te je četvororazrednu osnovnu školu završio u rodnom mjestu. On je, kao jedanaestogodišnjak, ljeto 1925. godine proveo u manastiru Orahovica, gdje se pripremio za nastavak školovanja u Tuzli, u kojoj je 1929. godine završio nižu gimnaziju.
Nakon gimnazije, Gojko je završio šestorazrednu Bogosloviju u Sarajevu, čiji je upravnik u to vrijeme bio mitropolit Petar Zimonjić, a u Beograd je došao 1936. godine, gdje je upisao i diplomirao na Bogoslovskom fakultetu. Početkom Drugog svjetskog rata je, da bi preživio, radio na beogradskim građevinama, što mu nije odgovaralo zbog slabog zdravlja.
Na poziv školskog druga Jeliseja Popovića, koji je bio iguman Manastira Svete Trojice, 1942. godine otišao je u taj ovčarsko-kablarski manastir gdje je proveo naredne dvije godine. U to vrijeme njegovog brata Dušana ubile su ustaše. Tokom 1944. godine zaposlio se kao vjeroučitelj i vaspitač u domu za djecu izbjeglu iz Bosne u Banji Koviljači, gdje je spasavajući jedno dijete iz nabujale rijeke teško obolio.
Tada je otišao u manastir Vujan, gdje je neko vrijeme živio izolovan od ostalih monaha i uspio da se izliječi, a u znak zahvalnosti poklonio je manastiru drveni krst sa raspećem, koji se danas smatra dragocjenošću.
Tokom 1945. godine bratstvo iz Vujana preselilo se u manastir Blagoveštenje, gdje je Gojko Stojčević 1948. godine zamonašen i dobio ime Pavle. Od 1949. do 1955. godine bio je u monaškom bratstvu manastira Rače, u koji su prešli još neki monasi iz Blagoveštenja.
Školsku 1950/51. godinu proveo je kao učitelj-zamjenik u prizrenskoj Bogosloviji Svetog Kirila i Metodija. U čin jeromonaha unaprijeđen je 1954, protosinđel je postao 1954, a arhimandrit 1957. godine.
Foto: Profimedia
Od 1955. do 1957. godine bio je na postdiplomskim studijama na Bogoslovskom fakultetu u Atini. Za episkopa raško-prizrenskog izabran je 29. maja 1957. godine, a hirotonisan je 21. septembra 1957. godine u beogradskoj Sabornoj crkvi.
U Eparhiji raško-prizrenskoj gradio je nove crkve, obnavljao stare i porušene. Starao se o Prizrenskoj bogosloviji, gdje je povremeno držao i predavanja iz crkvenog pjevanja i crkvenoslovenskog jezika.
Bogoslovski fakultet Srpske pravoslavne crkve u Beogradu mu je 1988. godine, imajući u vidu njegove zasluge na naučnom bogoslovskom polju, dodijelio zvanje počasnog doktora bogoslovlja. Za patrijarha Srpske pravoslavne crkve izabran je 1. decembra 1990. godine, a dan poslije ustoličen u Sabornoj crkvi u Beogradu.
Ceremoniju ustoličenja obavilo je 12 episkopa, 12 sveštenika i 13 đakona, a izbor je obavljen za života prethodnog patrijarha Germana zbog njegove dugotrajne teške bolesti, a na prijedlog ljekarskog konzilijuma Vojnomedicinske akademije.
Patrijarh Pavle je kasnije o tom izboru rekao: “Nisam očekivao, još manje želio”. U Pećkoj patrijaršiji uveden je u tron pećkih patrijarha 22. maja 1994. godine.
Blaženopočivši patrijarh srpski Pavle bavio se naučnim radom i niz godina bio predsjednik komisije Svetog arhijerejskog sinoda za prevod Svetog pisma (Novog zavjeta) čiji je prvi prevod, koji je zvanično odobren od Crkve, objavljen 1984. godine, a ispravljeno izdanje 1990. godine. Bio je i predsjednik Liturgičke komisije pri Svetom arhijerejskom sinodu, koja je pripremila i štampala “Službenik” na srpskom jeziku.
Za vrijeme patrijarha Pavla obnovljeno je i osnovano više eparhija, 2002. godine je u škole vraćena vjeronauka, a Bogoslovski fakultet u okvire Beogradskog univerziteta iz kojeg su ga komunističke vlasti izbacile 1952. godine. Patrijarh Pavle imao je značajnu ulogu u prevazilaženju raskola Mitropolije novogračaničke u Americi koji je trajao više decenija.
Svako jutro, osim ako nije išao u neku drugu crkvu, služio je liturgiju u Patrijaršiji u Beogradu i pričešćivao se, a svako veče bio na večernjoj službi u Sabornoj crkvi zajedno sa ostalim sveštenicima za pjevnicom. Sa sobom je uvijek nosio Sveto pismo i molitvenik, a po Beogradu je išao gradskim prevozom ili pješke. Živio je asketskim životom, sam je šio i krpio odijelo i cipele i obavljao ostale majstorske poslove u Patrijaršiji.
Usljed starosti i sve složenijeg zdravstvenog stanja, patrijarh Pavle je 2008. godine uputio molbu o povlačenju sa patrijaršijskog trona. Međutim, Sabor 12. novembra 2008. godine obavijestio javnost da je povodom molbe donesena odluka kojom se patrijarh Pavle umoljava da ostane na čelu Srpske pravoslavne crkve.
Patrijarh srpski Pavle upokojio se 15. novembra 2009. godine u Beogradu na Vojnomedicinskoj akademiji. Vlada Srbije je povodom njegove smrti proglasila trodnevnu žalost u Srbiji, a dan sahrane – 19. novembar bio je dan žalosti u Beogradu, Republici Srpskoj i u distriktu Brčko.
Patrijarh Pavle je, prema sopstvenoj želji izraženoj u testamentu, 19. novembra sahranjen u manastiru Rakovica. Prema procjeni policije, u litiji i na opijelu bilo je 600.000 ljudi.
