Ima li Evropska unija dvostruke aršine, kada je u riječ o pravu na samoopredjeljenje?
Dok se o zahtjevima Katalonije otvoreno raspravlja u Briselu, Republici Srpskoj se takvo pravo osporava. Analizirali smo – da li je međunarodno pravo jednako za sve.
Iako je ustav Španije jasno propisao da referendum ne može biti sproveden u jednoj pokrajini, nego na cijeloj teritoriji, izgleda da su se evropski parlamentarci sjetili da ne mogu ignorisati volju naroda.
Ovaj put nisu usvojili rezoluciju kojom Kataloniju optužuju za sececiju ili narušavanje ustavnog poretka Španije. Stali su iza demokratskog principa referenduma – koje često i sami krše.
“Ovo pitanje sada je vidljivije u Evropi, iako je u nadležnosti Ustava Španije. Interesuje me na koji način će biti ovo riješeno”, rekla je Ana Sibila, član Evropskog parlamenta.
Helga Stevan, takođe član Evropskog parlamenta kaže: “Saglasna sam sa katalonskom vladom zato što je pravo naroda da odluči o svojoj budućnosti”.
Da prava nisu jednaka za sve iako je demokratija najčešće ponavljana riječ, potvrdilo se i na primjeru Republike Srspke, koja je isto kao i Katalonija pokušala da referendumom zaštiti interes svog naroda – smatra struka.
Evropski parlament rezolucijom je osporio Srpskoj pravo na referendum o pravosuđu, a ista matrica ponovila se kada je referendumom pokušala da zaštiti dan nastanka. Stali su iza odluka Ustavnog suda BiH -iako su po međunarodnom pravu one bile nelegitimne.
“Što se tiče Katalonije ona je definisana Ustavom Španije, dok je Republika Srpska prihvaćena i definisana Dejtonom. Katalonija po Ustavu ne bi mogla da se ocjepi referendumom, ali to onda osporava referendum kao jedno od osnovnih prava naroda na samoopredjeljenje”, smatra Vladislav Јovanović, bivši šef diplomatije SR Јugoslavije.
Da pravo i pravda često ne idu zajedno, upozoravaju i stručnjaci koji ističu da se Evropa vodi duplim aršinima. Podsjećaju da su moćne zapadne sile kršile pravo na samoopredjeljenje naroda kada su to pravo dali nacionalnim manjini na Kosovu.
“Niko ne govori o nekima koji su to pravo zloupotrebili poput Albanaca koji su nacionalna manjina. Sproveli su referendum i na osnovu toga je priznato pravo na samoopredjeljenje”, kaže Milovan Milutinović, doktor političkih nauka.
Osporavanja Srpskoj da zaštiti interese naroda vide kao kontinuirani nastavak Bošnjaka da Srpsku izbrišu iz Dejtona i unitarizuju BiH, a međunarodne partnere u tim namjerama su našli jer, kako ocjenjuje struka, Srpka gleda prema Rusiji.
“Svijet ima duple aršine. Moćni svjetski krugovi- kreatori novog svjetskog poretka podržaće stavove bošnjačkih krugova a s tim se sukobljavamo već 25 godina”, dodaje Milutinović.
Da je volja naroda jedina suverena i da nema političkih, sudskih, zakonodavnih ili drugih institucija koji bi je derogirali, pokazala je istorija nastanka danas velikih svjetskih sila poput Francuske.
Referendumom iz 1962.godine oko 62 odsto građana Francuske izjasnilo ZA promjene ustavnih odredbi, iako za to nisu imali podršku oba doma francuskog parlamenta. Podržali su Šarl de Gola, inicijatora tog Ustavs i oca “pete republike”.
