Knjiga “Mrežni rat protiv Srba” detaljno opisuje mehanizme meke okupacije, koja sa aspekta posledica može biti opasnija od vojne, piše za portal Novi Standard Marko Tanasković.
Kolumnu prenosimo u cijelosti:
Ima knjiga koje su dragocene ne zbog toga što nas uče nešto novo, već zbog toga što ono što znamo ili samo naslućujemo, pretpostavljamo i mislimo da znamo artikulišu na pravi način, intelektualno učršćuju i činjenično potkrepljuju. Knjiga Mrežni rat protiv Srba Slobodana Stojičevića jedna je od baš takvih knjiga. Ova po obimu kratka ali izuzetno jezgrovita i gusto napisana studija argumentovano potvrđuje i na primjerima pokazuje koliko su, nažalost, opravdane naše najcrnje slutnje u pogledu sveprožimajućeg uticaja i protivdržavnog i protivnacionalnog djelovanja inostranog faktora u našoj zemlji nakon Petooktobarske revolucije.
Stojičević, koji je na pisanje ove knjige bio inspirisan dejlom Mrežni ratovi (čiji je prevodilac) ruskih politikologa i filozofa Aleksandra Dugina i Leonida Savina, kao glavni cilj mrežnog rata postavlja osvajanje i porobljavanje određene teritorije, ali ne vojnim, već civilnim sredstvima, odnosno uspostavljanje kontrole nad državom, društvom i teritorijom bze korišćenja običnog, klasičnog oružja, a po mogućstvu i bez bilo kakve direktne vojne agresije. Mnogi takve vrste osvajanja i neokolonijalne kontrole nad jednom de jure suverenom zemljom nazivaju “meka okupacija”.
POGUBNE POSLjEDICE
U jednom svom ranijem intervjuu iskoristio sam baš taj naziv “meka okupacija” da opišem stanje u Srbiji, navodeći kako je za stanovništvo takva okupacija svakako prijatnija i podnošljivija za život od one klasične vojne okupacije, i kako ju je često teško detektovati, ali i da je, dugoročno posmatrano, daleko pogubnija za karakter jednog naroda. Njena pogubnost ogleda se u tome što, pored okupacije teritorije i resursa jedne zemlje, ona svojim produženim dejstvom dovodi do mentalne okupacije, odnosno do prihvatanja i psihološke interiorizacije postojećeg stanja, do slamanja bilo kakve volje za otporom protiv okupatora, gubitka nacionalnog ponosa i izmene svijesti, razbijanja narodnog jedinstva i segmentiranja društva na manje i međusobno zavađene “interesne grupe”. Mi već sada možemo vidjeti da se kroz medije, državne organe, razne “kampanje”, društvo planski raslojava, drobi, mrvi na razne male interesne grupe i da se “međunarodni faktor” promoviše kao benevolentni zaštitnik pojedinih grupa. Na taj način se razbija osjećaj nacionalne pripadnosti a jača osjećaj pripadnosti, u prvom redu određenoj užoj društvenoj grupi.
Metodičnom promocijom i izdvajanjem određene grupe (što jasno vidimo na primeru LGBT populacije) vremenom se osjećaj nacionalne pripadnosti gura u drugi plan, a pripadnost grupi doživljava kao prevashodan. U sljedećem koraku se od tih pojedinačnih užih društvenih grupa stvara mreža, a kasnije se te nacionalne mreže povezuju sa međunarodnim mrežama istog tipa. Ova strategija i tehnika osvajanja, okupacije i potčinjavanja stranih država putem stvaranja ogromnog broja nevladinih, društvenih, ideoloških i instrumentalizovanih mreža raznih društvenih, naučnih, profesionalnih, amaterskih, interesnih organizacije dobila je naziv “mrežni rat” (netwar).
SFERE OKUPACIЈE
Stojičević agresivno i invazivno delovanje ovih različitih mreža dijeli u knjizi na nekoliko sfera: informacionu, fizičku, socio-kulturnu i kognitivnu sferu. U prvoj polovini knjige on nas upoznaje sa najnovijim tehnikama mrežnog rata koje su nastale u laboratorijama Pentagona i američkim paravojnim think tank institutima famozne “RAND” korporacije početkom devedesetih godina prošlog vijeka, od strane ljudi poput Džona Arkile i Dejvida Ronfelta. Po ugledu na Dugina i Savina, Stojičević definiše čitav niz principa, metoda, tehnika, alatki i praksi koje se koriste u mrežnocentričnim ratovima i operacijama, a među kojima su glavne: informaciona nadmoć, namjera komandira, sveopšta (podijeljena)obaviještenost, brzina komandovanja, samosinhronizacija, preraspodjela snaga, demasifikacija, aktivna manjina, duboko senzorno prodiranje, promjena startnih uslova, mrežni kod i taktika roja. Detaljno nam vojnim riječnikom objašnjavajući svaku od ovih metoda i prikazujući nam njen konačni ciljani efekat, Stojičević nas naoružava optikom i analitičkim aparatom kojim nam omogućava da mnoge od naizgled slučajnih, stihijskih i nasumičnih pojava i situacija u našoj društvenoj zbilji protumačimo na pravi način.
Drugi dio knjige daleko je zanimljiviji, jer se u njemu Stojičević bavi studijom slučaja zvanog “postpetooktobarska Srbija”, pokazujući nam na konkretnim primjerima kako su principi mrežnog ratovanja u prethodne dvije decenije bili primjenjivani na srpske državne institucije, ekonomsku politiku, sredstva javnog informisanja, društvene i porodične odnose, kulturni život, crkvu i sve druge segmente koji sačinjavaju društveni život Srba. Iako će mnogi koji su medijski izdresirani da odbace svako dublje, kritičko sagledavanje vladajućeg društvenog narativa o nužnosti “tranzicije i ulaska u evroatlantske integracije” odbaciti većinu teza iz ove knjige kao “teoriju zavere”, jasno je da je Stojičević snagom svojih argumenata i lucidnom upotrebom analitičkih metoda ovde ispisao vrlo ubejdljiv, vrlo plastičan i sveobuhvatan prikaz jedne zavjere u praksi, a ne samo u teoriji.
PLAN PROMЈENE SVIЈESTI
Suočavajući nas sa bizarnim i teško objašnjivim primjerima kao što je, na primjer, građenje “sigurne kuće” u Vranju od strane američke vojske stacionirane na Kosovu (što je pokrijepljeno izvještajima iz vojnog budžeta SAD), ili toga kako određene NVO posvećene ekologiji i očuvanju životne sredine odjednom preusmjeravaju svoje djelovanje na rodnu ravnopravnost i sprečavanje “nasilja u porodici”, Stojičević baca svjetlo na očigledno postojanje plana atomizacije srpskog društva i promene svijesti prosječnog Srbina. Iz ove naše današnje perspektive, mi jasno vidimo da je postojala, a i danas postoji “agenda”, “slijed prioriteta” i “mapa puta”, koja je strpljivo i metodično slijeđena od strane stranih ispiratora promjena i mreže njihovih saradnika u Srbiji, koje su presudno uticale na svaku vlast od 2000. godine naovamo.
Neki problemi su po ovoj agendi dolazili na red i tada su bili osmišljeno, nedvosmisleno, odlučno i definitivno rešavani po određenom ključu i planu, dok su neki problemi ili ostavljni nerešeni ili stihijski polurešavani u skladu sa dnevnopolitičkim „burama“ i svađama na političkoj sceni koje su na sebe odvlačile pažnju javnosti sa stvarnih, dubinskih promena, osmišljenih na Zapadu, a sprovođenih preko mreže nevladinih i neprofitnih organizacija, think tank centara, agencija, grant operatera, medija i lobističkih grupa i, u krajnjoj liniji, političara i organa državne vlasti, koji su im davali snagu zakona.
KREIRANjE EKONOMSKE STRUKTURE
Kao ekonomista po struci i sa velikim iskustvom u spoljnoj trgovini sa Ruskom Federacijom, Stojičević nam, takođe, jezikom brojki i činjenica, opisuje kako je – djelovanjem umreženih aktera – planski i sistematično osujećivana bilo kakva značajnija trgovinska saradnja sa Rusijom i vezivanje srpske privrede za nju. Istovremeno imamo situaciju u kojoj je srpska ekonomija u potpunosti umrežena i zavisna od EU i evroatlantskih integracija (preko 65 odsto izvoza ide u EU, finansijski oko 10 milijardi evra), što važi i za srpsko tržište rada i mala i srednja preduzeća.
Umrežavanjem malih i srednjih preduzeća i preduzetnika, odnosno korupcijom i zastrašivanjem onih većih igrača i tajkuna, postignut je efekat da je srpska politička scena u potpunosti lišena zdravog i nezavisnog izvora finansiranja. Ovo, naravno, nije slučajni ili usputni efekat, već direktan i osmišljen, mada ne i promovisan u javnosti, mrežni efekat “ulaganja inostranih grantova” u “ekonomske reforme”. Naizgled nepovezane oblasti utiču jedna na drugu pa je promjena u ekonomiji prouzrokovala potpunu promjenu na političkoj sceni. Kako je “novac krvotok politike” a “politika izuzetno skup sport”, dovedeni smo u situaciju da su praktično sve ozbiljne stranke postale zavisne od i podređenje sprovođenju evroatlantske agende. Zato i ne treba da nas čudi što politički programi i strateška opredjeljenja parlamentarnih stranaka uopšte ne reflektuju većinsko raspoloženje i stavove koji su prisutni u narodu, što je očigledna perverzija i izigravanje demokratskih načela i principa.
MEDIЈI KAO KLjUČNI INSTRUMENT
Stojičević, naravno, ne zaboravlja ni medije, koji su, uz kontrolu finansijskih tokova, ključni instrument i oružje mrežnog rata, pošto nastoje da oblikuju ljudsku svijest i da zađu duboko u sve pore jednog društva. U prošlosti, u vremenu Miloševića, često smo slušali o tobože “nezavisnim medijima”, što je, baš kao i sintagma “spontani protesti”, fenomen rjeđi od pojave tigra vegetarijanca. Kada govori o medijima, Stojičević u više navrata u knjizi insistira na tome da se radi o medijima na srpskom, a ne o srpskim medijima. To je vrlo važna distinkcija koja upozorava da svaku vijest koju dobijemo od takvog izvora informisanja treba oprezno propustiti kroz odbrambeni filter, uz svijest o potencijalno tuđinskom djelovanju i motivaciji.
Glavna poluga medijskog djelovanja mrežnocentričnih operacija i dalje je televizija, kao još uvijek najuticajniji elektronski medij. Većina televizija u Srbiji je ili u direktnom vlasništvu ili pod jakim stranim uticajem, što važi čak i za državnu televiziju RTS gdje su, nakon Petog oktobra, strani savjetnici i medijski eksperti ogranizovali kurseve i medijske radionice iz “objektivnog izvještavanja”, po ugledu na britanski BBC. Koliko je BBC “objektivan, profesionalan i nezavisan“”pokazalo se tokom rata u Iraku, kada je učestvovao u državnoj kampanji širenja laži oko pronalaženja dokaza o postojanju oružja za masovno uništenje, čime se željela opravdati agresija na Irak.
Često se kod nas priča o televizijama svodi na priču o nacionalim frekvencijama i njihovoj dodjeli, što je pogrešno i prevaziđeno, jer u vreme digitalizacije najveći deo populacije televiziju gleda preko kabla, a ne antene. Procenjuje se da trenutno SBB kontroliše preko 60 odsto kablovskog tržišta, sa tendencijom rasta te brojke, što izgleda nikome ne bode oči, a nedavno smo bili svedoci bure koja se podigla oko Telekomove kupovine kablovskog operatera Kopernikus koji pokriva tek tri odsto tržišta, čime se želeo uvećati državni udeo u kablovskom tržištu. Dakle, problem je ako država (čitaj režim) kupi manji deo tržišta informacija, ali nije problem ako strani, navodno „privatni fond“, sa direktorom bivšim šefom strane obaveštajne službe jedne – barem u prošlosti – neprijateljske zemlje, kontroliše najveći deo medijskog neba.
Generalni direktor kompanije SBB Aleksandar Serlatić prima nagradu za „iskorak godine“ koju dodeljuje Srpska asocijacija menadžera, Beograd, 12. decembar 2018. (foto: Promo)
Baš kao što se BBC upotrebljavao za medijsku pripremu agresije na Irak, na sličan način su se „televizije na srpskom“ od petog oktobra naovamo koristile za ono što bi Noam Čomski nazvao „proizvodnjom pristanka“ za dobrovoljnu desuverenizaciju, bilo da se radi o isporučivanju haških optuženika, tranzicionoj pljački resursa kroz privatizacije državnih firmi, bezalternativnom pugu ka evroatlantskim integracijama ili potpisivanju Briselskog sporazuma. To se čini putem serviranja medijskih narativa koji ljudima, služeći se emotivnim manipulacijama i iskrivljenim predstavama stvarnosti, žele usaditi određene ideje mimo psiholoških filtera koji ga brane u normalnim okolnostima, što je proces koji Stojičević sjajno dekontruiše u svojoj knjizi.
INTERNET NIЈE NEUTRALAN PROSTOR
Ako je televizija trenutno najmoćnije sredstvo za ispiranje mozgova i nametanje društveno poželjnih narativa, u bliskoj budućnosti će to svakako biti internet. Prema rečima autora, internet je idealno okruženje za vođenje mrežnog rata i to je razlog zašto SAD intenzivno rade na širenju interneta po celom svetu. Tamo gde nama infrastrukturnih osnova, internet se širi pomoću dronova, aerostatnih balona ili satelita. Ovo je ujedno i razlog zašto je SBB toliko novca uložio u razvoj internet mreže u Srbiji i razlog zbog kojeg je “digitalizacija“ proglašena za jedan od prioriteta u programu Vlade Ane Brnabić.
Iako se internet često smatra za carstvo slobode, mesto alternativnih izvora informisanja i sredstvo za povezivanje istomišljenika, realnost je da se zapravo radi o strogo kontrolisanom i nadgledanom medijskom prostoru gde postoji visok stepen cenzure. U to smo mogli da se uverimo u slučaju američkog novinara Aleksa Džonsa, autora jutjub emisije „Info Wars“, koji je cenzurisan zbog navodnog „govora mržnje“ (a zapravo agitovanja protiv ciljeva i politike američke duboke države) i u savršeno sinhronizovanoj akciji prognan sa svih društvenih mreža, čime mu je onemogućen bilo kakav uticaj. Slično je prošla i srpska rep grupa Beogradski sindikat čiji je spot „Dogodine u Prizrenu“, koji poziva na neodustajanje od borbe za našu južnu pokrajinu, perfidno cenzurisan na jutjubu tako što je prvo u sinhronizovanoj akciji različitih botova i mrežnih aktera prijavljivan kao „uznemirijući sadržaj“ (zbog slika pogroma i nasilja nad Srbima), nakon čega je stavljen na poseban režim koji zahteva registraciju i upisivanje ličnih podataka pre gledanja, čime je umnogome ograničen njegov domašaj i popularnost.
MLADI KAO PRIMARNE ŽRTVE
U pogledu popularnosti i raširenosti interneta među mladima, Srbija spada u vrlo napredna društva, iako se često smatra baš suprotno. Najveći broj mladih uopšte ne čitaju štampu i ne gledaju televiziju, već informaicije i zabavu isključivo konzumiraju preko svojih pametnih telefona i interneta. Najčešće preko društvenih mreža poput Instagrama, Fejsbuka, Tvitera i Јutjuba. Smatra se, prema podacima krovne organizacije Mladih Srbije, da je čak 98 odsto mladih između 15-24 na internetu i društvenim mrežama. Tu oni postaju lak plen za različite strategije manipulacije među koje, prema Stojičeviću, spadaju mimetički ratovi, bihejvioristički ratovi i tzv. „revolucije plišanih lutaka“ (sock puppet revolution).
Marko Dražić, Zoran Kesić, Viktor Marković i Dragoljub Petrović tokom tribine na temu “Mladi u Srbij” u prepunoj sali amfiteatra “pet” na Pravnom fakultetu, 9. maj 2016.
Mimetički ratovi predstavljaju borbu za narative, ideje i socijalnu kontrolu na polju rata ideja unutar društvenih mreža. Mimove, ili memove – u zavisnosti od transkripcije – američki poručnik Brajan Henkok naziva “virusima svjesti” pomoću kojih je moguće nametnuti poželjne i iskoreniti nepoželjne i opasne ideje i stavove. Bihejvioristički ratovi su najnovija tehnika kognitivog rata i odnose se na proučavanje mentalne strukture i tipova ličnosti ogromnog broja korisnika interneta na osnovu ličnih podataka i istorije surfovanja mreže koji se prikupljaju i skladište, pa se nakon toga ciljano djeluje na njihovu svijest pomoću različitih oblika veštačke inteligencije i algoritama.
OGLAS CIA-e U BLICU
Pojam (tačnije mrežna tehnika) „revolucija plišanih lutaka“ postao je šire poznat razvojem interneta i društvenih mreža. Po zvaničnim podacima 2 odsto korisnika Tvitera stvaraju 60 odsto sadržaja na ovoj društvenoj mreži, a 5 odsto korisnika stvara već 75 odsto. Približno isti procenti su i na svim ostalim društvenim mrežama. Nameće se logično pitanje – ko su tih dva ili pet procenata tako aktivnih korisnika koji imaju snage, vremena, novca i drugih resursa da stvaraju sve te mimove, statuse, sličice, filmiće, skečeve, šaljive poruke, komentare, odgovore na komentare? Da li su baš u svim slučajevima u pitanju obični pojedinci, to jest građani sa viškom vremena i kreativnosti? U pokušaju da odgovori na ovo pitanje Stojičević navodi oglas objavljen na portalu Blica u kome CIA nudi dobro plaćen posao za “NATO sajber ratnike”, odnosno botove, od kojih se zahteva poznavanje maternjeg jezika i srpskog kulturnog koda, koji mogu da nadomeste ono što veštačka inteligencija još uvek nije u stanju, odnosno da razumeju narative, nijanse i metafore u jeziku i sačine smislene „mimove“ po određenom ključu.
Ako sagledamo količinu uloženih sredstava i ozbiljnost sa kojom neprijatelj pristupa sajber sferi, a naročito ako uzmemo u obzir rapidno rastuću popularnost koju internet ima među mladima, dolazimo do zaključka da će se budućnost srpske države rešavati, između ostalog, i u borbama ideja u virtuelnom, elektronskom prostoru. U tom smislu, naročito onespokojavajuće deluje činjenica da će to biti „rat na tuđem terenu“, jer je već pominjani američki investicioni fond KKR, pod rukovodstvom američkog generala i bivšeg direktora američke obaveštajne službe, zvanični vlasnik i kontroler najvećeg dela internet infrastrukture u Srbiji, uključujući tu i sav saobraćaj do lokalnih veb sajtova koji prolazi kroz njihovu mrežu. Na taj način, Srbija je potpuno „pokrivena i prozračna“ za američke obaveštajne mreže.
SPC KAO POSLEDNjA LINIЈA OTPORA
Čini se da ova knjiga nije mogla imati bolji tajming za objavljivanje, jer se pojavljuje baš u trenutku kada se od strane SAD želi formalizovati i legalizovati rešavanje tzv. “kosovskog pitanja” u albansku korist i dok nam se, sinhronizovanim delovanjem mreža, ubrzano pripremaju nove lažne alternative i obojene revolucije, koje samo treba da potvrde i produže postpetooktobarsku politiku desuverenizacije. U tom smislu, Stojičevićevo delo je sjajna prilika za otrežnjenje i razvejavanje zabluda, ali i svojevrsni poziv na aktivaciju i mobilizaciju rodoljuba na odbrani nacionalnog interesa, jer autorova namera nikako nije da podstakne paranoju i da obeshrabri i pasivizuje ljude. Јasno je da Stojičević nije neki ostrašćeni teoretičar zavera i sumanuti rusofil, već racionalan čovjek koji, bez mržnje i gorčine, hladno i promišljeno sagledava i analizira našu “okupacionu” stvarnost koristeći se uvidima, iskustvima i tehnikama koje je stekao tokom svog života u Rusiji.
Učesnici “Parade ponosa” nose uvredljive parole protiv crkvenih velikodostojnika, Bograd, 28. septembar 2014.
Posebno izdvojeno završno poglavlje knjige on posvećuje Srpskoj pravoslavnoj crkvi, odnosno pokušajima mrežnog uticaja na njene sveštenike, kanone i dogmu, intuitivno svjestan da ona za Srbe predstavlja najbliže onome što bi mogli nazvati “dubokom državom” i garancijom nacionalnog kontinuiteta u vremenu i vječnosti. Taj posljednji bedem srpske državnosti i duhovnosti još uvijek odolijeva sve intenzivnijim i očigledno koordinisanim napadima sa obje strane, kako raznih “reformatora”, “modernizatora” i “ekumenista”, tako i ekstremista u vidu zilota, otpadnika i sektaša, a Stojičević izgleda baš u odbrani tog bedema vidi posljednju liniju otpora i iskru budućeg preporoda srpske države i društva.
Marko Tanasković je književnik, publicista, bivši urednik časopisa “Evropa nacija” i autor romana “Oluja”. Ekskluzivno za Novi Standard.
