Novi talas izbjegličke krize u Srbiji praćen je novim talasom kritika na račun premijera Vučića. Kritičari smatraju da on i njegova vlada nisu na najbolji način zaštitili Srbiju od dolaska izbjeglica sa Bliskog istoka i da se, u slučaju većeg priliva izbjeglica, može dogoditi da Srbija postane sabirni centar za desetine hiljada Sirijaca, Iračana, Avganistanaca…
Realno, takva opasnost postoji. Nameće se pitanje šta to Vučić i vlada Srbije treba i mogu da urade da to spriječe. Odgovor je: vrlo malo. Teorijski, postoje tri načina da se izbjegne takav scenario, ali je problem što nijedan od njih nije sprovodiv u praksi.
Prvi gledamo već godinu dana. Dovijajući se na razne načine, uz ogromne organizacione i finansijske napore, Srbija izbjeglice koje uđu na njenu teritoriju “prosljeđuje” u susjedne zemlje EU. Međutim, to sve manje “pije vodu”. Mađarska je podigla ogradu na granici, Hrvatska je pokazala da je (u slučaju ponovne navale izbjeglica kroz sremske kukuruze) spremna da učini to isto, izbjeglice nisu zainteresovane za Rumuniju (niti je Srbiji u interesu da kvari tradicionalno dobre odnose sa tom državom), a njihovo usmjeravanje u Republiku Srpsku i BiH bilo bi ravno bacanju šibice u bure baruta. Čija eksplozija bi zahvatila i Srbiju.
Prije desetak dana, u pokušaju da zasustave nekontrolisan dolazak izbjeglica, Vučić i njegova vlada su na granicu sa Bugarskom i Makedonijom uputili dodatne policijske i vojne snage. U slučaju da izbjeglice pristižu ovim tempom, dovoljno da se situacija koliko-toliko drži pod kontrolom. A to znači da broj izbjeglica koje se nalaze na teritoriji Srbije ne bude veći od nekoliko hiljada. Međutim, ako se ponovi izbjeglički talas iz jeseni prošle godine, kada je u Srbiju dnevno ulazilo i po šest-sadam hiljada ljudi sa Bliskog istoka, pokušaji nekoliko hiljada vojnika i policajaca da ih zaustave na „frontu“ širokom više stotina kilometara, na planinskom i šumovitom terenu, bili bi ravni pokušaju zaustavljanja vode iz rasušenog drvenog bureta.
Većina Vučićevih političkih protivnika, ali i neki njegovi koalicioni partneri (među kojima je najglasniji ruski tajkun i srpski političar Nenad Popović) zalažu se za primjenu mađarskog modela. Oni smatraju da Srbija na granici treba podići betonsku i žičanu ogradu, koju će danonoćno čuvati vojska i policija.
Zagovornici ovog scenarija znaju da on nije izvodljiv, ali guslaju o njemu zato što im to guslanje kod većine građana Srbije, koji su opravdano zabrinuti zbog dolaska nezvanih gostiju sa Bliskog istoka, donosi političke poene.
A evo zašto nije izvodljiv, zašto se zagovaranje “mađarskog modela” bez pretjerivanja može nazvati neodgovornim laprdanjem. Pod uslovom da odgovorno laprdanje uopšte postoji.
U Budimpešti je zvanično saopšteno da je postavljanje žice na 175 kilometara granice sa Srbijom koštalo oko 70 miliona evra. Dodatnih 20,6 miliona evra potrošeno je za izgradnju pograničnog zida, što ukupno iznosi 90,6 miliona evra, ili 518.000 evra po kilometru.
U vrijeme najvećeg izbjegličkog talasa, na čuvanju postavljene ograde bilo je angažovano 7.000 mađarskih policajaca i vojnika.
Granica između Makedonije i Srbije duga je 238 kilometara. Ako bi se primjenio mađarski model, za podizanje “NATO ograde” prema južnom susjedu potrebno je 123 miliona i 300 hiljada evra. A da izbjeglice ne bi sjekle ili podizale ogradu, za njeno čuvanje potrebno je 9.520 policajaca i vojnika.
Zagrađivanje 360 kilometara srpsko-bugarske granice bi državni budžet olakšalo za novih 186 miliona i 500 hiljada evra, a za obezbjeđenje žice trebalo bi angažovati 14.400 ljudi.
Naravno, ako ponovo “navale” na evropski kontinent, a ne budu mogle preko makedonsko-srpske i bugarsko-srpske granice, izbjeglice će prema Zapadnoj Evropi krenuti preko Kosova i Metohije i Crne Gore.
Administrativna linija sa KiM duga je 351 kilometar, pa bi za ograđivanje iste bila potrebna 182 miliona evra. Mada bi u ovom slučaju pare možda bile najmanji problem. Ne treba isključiti mogućnost da bi se vlada u Prištini, Albanija i albanska mafija velikodušno ponudile da isfinansiraju čitav projekat. Jer, podizanjem te ograde Srbija bi se praktično odrekla južne pokrajine. Iza zida bi ostavila više od 130.000 Srba, Gračanicu i Pećku patrijaršiju. Čuvanje ograde od Bujanovca do Novog Pazara zahtijevalo bi angažovanje dodatnih 14.040 ljudi.
Granica sa Crnom Gorom duga je 250 kilometara. To je novih 129 miliona i 500 hiljada evra i još 10.000 policajaca i vojnika.
Ukupno, podizanje ograde od Dunava do tromeđe sa Crnom Gorom i BiH, Srbiju bi koštalo 621 milion i 300 hiljada evra, dok bi za njeno čuvanje, po mađarskim “standardima”, bilo neophodno angažovanje 47.960 vojnika i policajaca.
I sve to pod uslovom da vlada Rumunije onemogući prelazak izbjeglica iz Bugarske preko Dunava. Ali i da dio izbjeglica koje preko Albanije, KiM i Crne Gore stignu u Istočnu Hercegovinu i Podrinje iz nekih razloga ne odluči da umjesto preko Neretve i Bosne put prema Evropi nastavi preko Drine i Srbije. (Na prvi pogled nije logično, ali ništa u vezi najezde izbjeglica iz Sirije, Iraka i drugih islamskih država nije logično.)
Što bi Srbiju prinudilo da diže nove ograde. Najmanje po 100 kilometara ograde od Banatske Palanke, preko Vršačkih planina, prema Mađarskoj i još toliko od tromeđe i sela Kukurovići, niz Drinu, prema Višegradu i Bajinoj Bašti.
Za 200 kilometara nove ograde bilo bi potrebno još 103 miliona i 600 hiljada evra, kao i 20.000 policajaca i vojnika.
Čime bi ukupni troškovi ograđivanja Srbije dostigli nešto manje od 725 miliona evra. Ali, to nije sve. Postavljanje ograde na granici Srbiju bi koštalo mnogo više nego što su potrošili Mađari. Jer, granica između Mađarske i Srbije ide kroz ravnicu. Granica Srbije prema južnim susjedima uglavnom ide preko planinskog i šumom pokrivenog područja, što bi cijenu njenog postavljanja sigurno „prebacilo“ preko 800 miliona evra.
Za obezbjeđivanje tog „kineskog zida“ bilo bi potrebno angažovati ukupno 67.960 vojnika i policajaca. A Srbija ih ima samo 58.000. (Vojnika 33.000 i 25.000 policajaca.) Deset hiljada manje nego što bi joj bilo potrebno za čuvanje granice po „mađarskom modelu“. Pod uslovom da ni jedan policajac ne ostane da radi svakodnevne policijske poslove. I da ni jedan vojnik ne ostane da čuva i održava vojne objekte i tehniku.
Sve ovo pokazuje da je zaštita Srbije od izbjeglica sa Bliskog istoka po mađarskom modelu neostvariva. U zavadi sa realnošću. Zato je dobro što Vučić i njegovi ministri za godinu dana koliko traje izbjeglička kriza ni jednom nisu zaprijetili podizanjem ograde. Bila bi to prijetnja praznom puškom. Zahvaljujući umjerenim izjavama političara, korektnom odnosu prema izbjeglicama i udarničkom radu “ispod žita” na njihovom što bržem prebacivanju na Zapad, Srbija je iz dosadašnje priče o izbjeglicama izašla sa najmanjom mogućom štetom. Zapad je uglavnom pokrio troškove, nije zabilježen ni jedan veći incident, imidž Srbije u svijetu je poboljšan, a u zemlji se trenutno nalazi oko 3.000 izbjeglica. Koje žele da nastave svoje putovanje.
Kad se sve navedeno uzme u obzir, a problem se sagledava odgovorno i realno, bez stranačke ostrašćenosti i želje da “komšiji Vučiću crkne krava”, pa nek to državu košta koliko košta, Vlada Srbije i njen premijer se sa migrantskom krizom nose u granicama mogućeg. I zaslužuju podršku, a ne saplitanje insistiranjem na rješenjima koja su zabrinutim građanima Srbije lijepa za oči i dušu, ali su neostvariva.
