Na Zejtinliku leži 21.000 boraca, od toga je osam hiljada Srba, a njih šest hiljada zajedno leže u vječnosti u kosturnici, govori podatke stari čuvar, deda Đorđe Mihailović.
Vojničko groblje Zejtinlik u Solunu godišnje posjeti oko 350 hiljada posjetilaca od kojih je najveći broj iz Srbije i to je zato što je sjećanje na heroje Prvog svjetskog rata postalo dio tradicije srpskog naroda.
Ovako, devedesetogodišnji čuvar srpskog vojničkog groblja na Zejtinliku u Solunu, deda Đorđe Mihailović govori neskrivajući ponos, činjenicom da je i on postao dio istorije kako Srbije, tako i Grčke u kojoj je i rođen.
„Srpsko groblje ima najviše posjetilaca”, ponosno ističe deda Đorđe i objašnjava da je to između ostalog jer su se u drugim vojskama borili i stranci ali i plaćenici.
Dok, kaže, u srpskoj vojsci, bili su napominje, „naši” ljudi.
„Slabo dolaze Francuzi i Englezi, za cijeli mjesec, možda jedan čovjek. Zato, jer je od 8.000 Francuza, više od četiri hiljade bilo iz Senegala, Maroka, Tunisa, Alžira…„, objašnjava ovaj vremešni starac.
Sjećanje ne vara deda Đorđa, nabraja odakle je došao i građevinski materijal za dijelove groblja Zejtinlik, venčac, kaže iz Vladičinog Hana, cement iz Beočina.
Tu je da pomogne oko teških zadataka i Predrag Nedeljković, novi čuvar, zamjenik deda Đorđa u najtežim poslovima.
Na Zejtinliku je već četiri godine, a riječi poštovanja ne krije prema starcu koji je cijeli život proveo okružen neispričanim životnim pričama palih junaka Prvog rata.
„Njegove životne koordinate su ovdje. Njegovi preci su ovdje. A ja, ja sa njim provodim dan, od jutra do mraka”, objašnjava „učenik”.
Kaže, na 12.000 kvadrata pod njegovom i deda Đorđevom stražom, Zejtinlik „živi” i kada nisu godišnjice i komemoracije, jer je 350.000 poštovalaca prošlo samo prošle godine.
Na Zejtinliku leži 21.000 boraca, od toga je osam hiljada Srba, a njih šest hiljada zajedno leže u večnosti u kosturnici, dodaje podatke, stari čuvar, deda Đorđe.
Izvinjava se starac, kaže, grlo ga boli, puno je danas pričao. Uz osmijeh kaže, nije zbog bolesti mjesecima ni rakiju okusio.
I dodaje, opominjući mlade srednjoškolce koji slušaju „javni čas sjećanja”, da se svaki treći od četiri i po miliona naših ratnika nije vratio u domovinu nakon Prvog rata. Poredi to sa drugim vojskama, čija su stradanja, objašnjava, jednako tragična, ali ipak ističe, da su Srbi podnijeli najveću žrtvu.
„Treba svi da kažu zato, sto puta hvala Srbima”, ponosno ističe deda Đorđe .
Iako vidno umoran, kaže, pričao je danas mnogo i dočekao brojne delegacije mnogih zemalja, deda Đorđe, savršeno recituje, bez ijedne greške, stihove Vojislava Ilića Mlađeg ispisane na Mauzoleju na Zejtinliku.
„Neznani tuđinče, kad slučajno mineš pored ovog svetog zajedničkog groba, znaj, ovde su našli večno utočište najveći junaci današnjeg doba!”, zagledan u daljinu, u potpunoj tišini Zejtinlika, deda Đorđe ponosno recituje stihove, a negdje u pozadini vojni orkestar odaje počast palim herojima Prvog svjetskog rata.
I Francuzi, njih osam hiljada, počivaju sa srpskim saborcima, 3.500 saveznika Italijana je tu, 2000 Engleza i 400 Rusa, sve ove brojke zna deda Đorđe napamet.
Sjeća se vremena kada je počeo dužnost 1960.godine, Solun je, kaže, imao 160.000 ljudi, a danas broji 1,5 miliona.
Groblje je, objašnjava, bilo na periferiji, a danas su ga okružile nove građevine, i sada je groblje praktično, kaže, u centru.
Inače, danas je na srpskom i savezničkom vojničkom groblju Zejtinlik u Solunu, održana komemoracija posvećena uspomeni na srpske vojnike stradale tokom Prvog svjetskog rata u Grčkoj.
