U kritici aktuelne vlasti, opozicione stranke u Republici Srpskoj nerijetko pripisuju Miloradu Dodiku i SNSD-u lojalnost zapadnim centrima moći i neiskrenu rusofiliju. U istupima čelnika PDP-a i SDS-a, opservacije o prvom dolasku na vlast njihovih glavnih političkih protivnika 1997. godine “uz pomoć tenkova SFOR-a” već su postale opšte mjesto.
Takođe, prošle jeseni je dogovor o Programu reformi, kojim su definisani odnosi BiH i NATO-a, bio izložen gotovo jednoglasnim opozicionim kritikama – da je riječ o krunskom dokazu demagogije vlasti, spremne da uvuče Srpsku “ispod žita” u sjevernoatlantsku vojnu alijansu.
Sva ova osporavanja mogla bi da se tretiraju kao legitimno pravo određenih političkih opcija da registruju mane konkurenata i predoče ih javnosti. Međutim, da bi takvi postupci bili kredibilni, neophodno je da ispunjavaju bar jedan preduslov – da dolaze od stranačkih lidera nesklonih anomalijama kakve pripisuju drugima. Da li je ovaj kriterijum neupitan u slučaju sadašnjeg vrha PDP-a? Teško, ako se ima u vidu pismo predsjednika Partije demokratskog progresa Branislava Borenovića od 23. aprila ove godine, upućeno aktuelnom prvom čovjeku Evropske narodne partije (EPP) i ranijem šefu Evropske komisije Donaldu Tusku.
Već na početku tog mizernog i snishodljivog dopisa, jasno je da je Borenović odabrao krajnje pogrešan način da, recimo, uvjerljivo demantuje ranije tvrdnje iz vladajućeg bloka, zapamćene još iz perioda liderstva Mladena Ivanića, da su PDP-ovci “britanski ljudi”.
Već nakon nekoliko početnih pasusa jasno je da Borenović nema dilemu – da li postoji minimum etike u očekivanju da inostrani birokrata uradi ono što bi, teoretski, trebalo da bude u opisu “radnog mjesta” formalnog predsjednika PDP-a? Dakle, da na izborima pobijedi Dodika i SNSD i da, sa hipotetičkom podrškom većine građana, povlači poteze koje smatra ispravnim, brišući tragove politike koju je označio kao pogrešnu.
Ničega od toga nema u Borenovićevom pismu Tusku, naslovljenom kao “Obavještenje o antievropskom djelovanju člana Predsjedništva BiH”. Poslije kurtoaznih fraza o udruženom pregalaštvu u borbi protiv epidemije korona virusa, nominalni predsjednik PDP-a predstavlja ovu stranku kao “najviše proevropski orijentisanu u RS i BiH”, te ističe da je uvijek plaćala “visoku cijenu jer nikad nije odustala od evropske ideje”. Zatim prelazi na stvar, tvrdeći da je “gospodin Dodik nedavno izjavio i napravio neke poteze koji ozbiljno mogu prouzrokovati političku i bezbjednosnu nestabilnost RS i BiH u regionu”. Onda slijedi ključna denuncijacija: “Usvojio je program koji ima nesporan cilj da u potpunosti kompromituje EU, odustane od evropskih integracija BiH i zemalja u regionu i potpuno marginalizuje uticaj EU na naš region i ojača uticaj neevropskih sila”.
Ne treba biti nikakav apologeta sadašnje vlasti u RS pa (pri)znati da SNSD u ranijim godinama jeste imao razne stranačke i parlamentarne deklaracije i rezolucije u kojima se razmetao nerealnim obećanjima, ali u novijem periodu nije prezentovan nikakav “subverzivni program” koji pominje Borenović. Naprotiv, dešava se suprotan proces, pošto je krajem aprila 2020. Predsedništvo BiH, uključujući i Dodika, zatražilo od Savjeta ministara da se angažuje na ostvarivanju 14 prioriteta iz Mišljenja Evropske komisije, s ciljem da Bosna i Hercegovina u dogledno vrijeme dobije status kandidata za člantvo u Uniji, što nije baš pozitivno odjeknulo među onim građanima RS koji bez entuzijazma tretiraju sve što dolazi iz Brisela. Takođe, kada pominje “neevropske sile”, jasno je na koga Borenović aludira, pa bi bilo prilično interesantno da i on i ostali čelnici PDP-a, koji se relativno često sastaju sa Petrom Ivancovom, objasne ambasadoru Ruske Federacije zašto se i zvanična Moskva našla u negativnom kontekstu u žalosnom pisamcetu Donaldu Tusku.
Nakon ovih zapažanja, slijedi tirada u kojoj Borenović tužaka Dodika zbog “suludog populizma” i “brutalne retorike”, da bi ponovo pokušao da dirne Tuska tamo gdje je, kako pretpostavlja, najosjetljiviji – najavljujući da će se u BiH, ako zapadni činovnici ništa ne preduzmu, desiti “geopolitički preokret”. A to u prevodu sa jezika ove diletantske diplomatije znači samo jedno – da će zemlja i region završiti u “raljama opasne Rusije”, umjesto u članstvu EU, ako Bog, Tusk i Borenović zapovijedaju. Kompletna jadikovka imala je kulminaciju u Borenovićevoj molbi Tusku da o njegovom “dokaznom materijalu” obavijesti i ostale važne ličnosti u Briselu, od Ursule fon der Lejen do Davida Sasolija.
Na kraju, Borenović ostavlja punu slobodu Tusku da protumači kako želi šta je mislio kada je zatražio od EU “vrlo konkretne korake kako bi se protagonistima suprotnih politika pokazalo da ne mogu imati podršku EU”, te prizivao “snažan politički odgovor na njihove destruktivne politike”. U svemu ovome, nema ni zrna svijesti o tome da se o svrsishodnosti Unije utemeljene na dosadašnji način, a pogotovo o smislu njenog širenja, već godinama vode ozbiljne polemike, u kojima učestvuju i glavni akteri te priče, Angela Merkel i Emanuel Makron, a ne samo Marin Le Pen i Mateo Salavini. Ni zrna svijesti o tome da između Evrope i Evropske unije ne mora da se stavlja znak jednakosti, jer postoji nezanemarljiv broj analiza u kojim se autentičnim Starim kontinentom smatra prostor od Rejkjavika do Vladivostoka, a ne samo od Dablina do, hm, Osijeka. Napokon, ni zrna svijesti o tome da Donald Tusk jeste predsjednik EPP-a, asocijacije stranaka desnog centra sa najvećim brojem poslanika u Evropskom parlamentu, ali je danas, u suštini, protokolarna i ceremonijalna figura koja nije ni blizu kruga osoba sa stvarnim uticajem u Briselu i realnim kapacitetom da posegne za Borenoviću tako milim “koracima”, “odgovorima” i sličnim kolonijalnim mehanizmima.
Napokon, biće vrlo zanimljivo vidjeti kako će se predsjednik PDP-a ponašati kada se Tusk posveti onom što mu je zaista važno. To je, prema posljednjoj izjavi ovog Poljaka, namjera da iz EPP-a do kraja godine isključi već suspendovanu stranku mađarskog premijera Viktora Orbana. Jer, Borenović očito ne vidi protivriječnost u tome što na domaćem terenu Dodiku pripisuje “izdaju” i “predaju” NATO-u – uvjeren da Evropska unija nije nikakav NATO u civilu – a onda istog tog Dodika “cinkari” zapadnim strukturama. Isto tako, za Borenovića nema ništa kontradiktorno u tome što se na skupovima EPP-a blaženo fotografisao sa Tuskom i osobama sličnog profila, a u Banjaluci sastajao sa Orbanovim šefom diplomatije Peterom Sijartoom, u oba slučaja ponosno naglašavajući pripadnost istoj političkoj porodici. Sad, hoće li ona biti globalistička ili suverenistička, potpuno je svejedno, bar u najprizemnijoj i najbanalnijoj, NVO-vizuri od prije 20 ljeta, iz koje Borenović posmatra “integracione procese” u 2020. godini.
Istoj onoj sezoni u kojoj Borenović vodi “visoku politiku”, a nema petlju da počisti vlastito dvorište. Pa se onda opravdano pridružuje kritikama na račun SNSD-ovog ministra Staše Košarca zbog prisustva korona-derneku u Sarajevu, a bojažljivo i jalovo najavljuje nekakve mjere, kojih nema ni na vidiku, prema potpredsjedniku PDP-a Slaviši Markoviću, koji je prisustvovao sličnom druženju u Bijeljini. Istoj onoj Bijeljini gdje je Marković, bez pardona, potpisao lokalnu koaliciju PDP – SNSD, rugajući se banjalučkoj centrali koja, eto, navodno ima drugačiji stav.
U toj matrici se, po svemu sudeći, krije i rasplet kada je riječ o molbama predsjednika PDP-a upućenim “kolegi” na čelu EPP-a. Jer, Tusk će preduzeti “korake” i “odgovore” usmjerene ka Dodiku onda kada i Borenović na identičan način postupi sa Markovićem. Dakle, nikad.
