Istoričar Draga Mastilović rekao je da je istorija srpskog naroda na prostoru Sarajeva veoma dug, viševjekovni kontinuitet trajanja i zatiranja, jer koliko dugo Srbi traju na tom prostoru toliko traju i nastojanja da se oni, ako ne sasvim zatru, onda barem svedu na mjeru koja drugima odgovara.
Mastilović je izjavio Srni da ono što se dogodilo sarajevskim Srbima u posljednjoj deceniji 20. vijeka predstavlja vrhunac procesa zatiranja, i to ne samo fizičkog, već i ekonomskog, kulturnog, duhovnog i istorijskog.
Prema njegovim riječima, to se pretvorilo u zatiranje pamćenja i prava na pamćenje, koje, nažalost, i danas traje.
Kada je riječ o ratnoj drami sarajevskih Srba od 1992. do 1995. godine, Mastilović je naveo da je neophodno stvari posmatrati iz nekoliko uglova.
On je istakao da Sarajevo od 1992. do 1995. godine nije bilo pod opsadom, već podijeljen grad u čijem je muslimanskom dijelu postojao čvrst unutrašnji obruč koji nije dozvoljavao civilima da napuste dijelove grada pod kontrolom muslimanskih snaga.
“Dakle, grad je bilo nemoguće napustiti zbog tog unutrašnjeg obruča, a ne zbog srpske “opsade” grada. S druge strane, da je na bilo kojoj tački popustila odbrana Sarajevsko-romanijskog korpusa Vojske Republike Srpske i da je više desetina hiljada muslimanskih vojnika provalilo iz Sarajeva ne samo da je pitanje da li bi išta živo srpsko ostalo do Drine, već i da li bi danas uopšte postojala Republika Srpska”, rekao je Mastilović.
On je naveo da je neosporna činjenica da je srpsko civilno stanovništvo masovno terorisano u dijelovima grada pod kontrolom muslimanskih snaga – zatvarano, mučeno, prebijano, silovano, ubijano, odvođeno u logore, prisiljavano na kopanje rovova i druge teške fizičke poslove, te sistematski zastrašivano i progonjeno.
“Ne treba izgubiti iz vida ni to da je srpsko civilno stanovništvo u dijelovima grada pod kontrolom VRS terorisano najviše snajperskom i artiljerijskom vatrom iz dijelova grada pod kontrolom muslimanskih snaga, a na kraju i NATO bombama”, podsjetio je Mastilović.
Mastilović, koji je dekan Filozofskog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu, istakao je da bjesomučni medijski rat koji je vođen protiv Srba još nije ni približno ispričana priča.
“Na primjer, koliko je silovanih Srpkinja u Sarajevu moralo potpisati izjavu da su ih silovali Srbi da bi im doktori uopšte izvršili prekid trudnoće koja je došla kao posljedica silovanja. Ili, na primjer, postavljanje artiljerijskih oruđa tik uz škole, bolnice, vrtiće i druge objekte odakle su gađani položaji Vojske Republike Srpske da bi se uzvratna artiljerijska vatra mogla objaviti svjetskoj javnosti kao napadi “agresora” na civile u “opsjednutom” Sarajevu”, rekao je Mastilović.
On smatra da egzodus sarajevskih Srba, nakon potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma, predstavlja vrhunac stradanja i zaokruživanje procesa zatiranja Srba u Sarajevu.
“Oni su preko noći postali beskućnici u svom gradu i krenuli u izbjeglištvo i rasijanje širom svijeta, ostavljajući ne samo svoju imovinu, već i grad koji su vijekovima gradili. Samo grobove najmilijih nisu ostavljali, njih su nosili sa sobom kao siguran znak i zavjet da se u taj grad više nikada neće vratiti”, izjavio je Mastilović.
