Za ubistvo 1.644 i protjerivanje 120.000 srpskih civila i vojnika, osumnjičeno 16 visokih oficira Hrvatske vojske i HVO. Potjernica je raspisana za Antom Gotovinom i aktuelnim ministrom odbrane Hrvatske Damirom Krstičevićem.
MUP Republike Srpske podnio je krivične prijave sudu BiH protiv 16 generala Hrvatske vojske i HVO za zločine iz septembra i oktobra 1995. i očekuje se da ovi ljudi uskoro budu procesuirani, saznaju “Novosti”. Među okrivljenima su i Ante Gotovina i aktuelni ministar odbrane Hrvatske Damir Krstičević. To znači da bi osumnjičeni oficiri, ukoliko kroče na teritoriju BiH, trebalo da budu uhapšeni.
Oni se terete da su kao neposredni rukovodioci vojnih operacija “Maestral” i “Јužni potez” na pet zapadnokrajiških opština odgovorni za protjerivanje 120.000 ljudi, za ubistvo 1.644 civila i vojnika. Kako “Novosti” saznaju, na spisku okrivljenih za zločine počinjene u Mrkonjić Gradu nalaze se generali Tihomir Blaškić, Atif Dudaković, Amel Duraković, Željko Glasinović, Vlado Јurčević, Damir Krstičević, Zoran Marelja, Slobodan Matenda i Ilija Nakić.
Visoke starješine hrvatsko-muslimanske ratne koalicije optužuju između ostalog i obdukcioni nalazi na 1.214 ekshumiranih tijela Srba koji dokazuju da je ogroman broj ovih ljudi ubijen poslije mučenja tokom okupacije.
Milorad Kojić, direktor Republičkog centra za istraživanje ratnih zločina u Banjaluci, objašnjava da su krivične prijave protiv hrvatskih i muslimanskih komandanata prvobitno bile predate haškom sudu. Zločini iz operacija HV i muslimanske vojske poslije 4. avgusta 1995. nisu tretirani u Tribunalu tokom suđenja Gotovini i drugima za “Oluju”. Taj postupak u Hagu je bio razdvojen, a slučajevi “Maestral” i “Јužni potez” ostavljeni pravosuđu BiH.
Kojić je posredno potvrdio pisanje zagrebačkog “Globusa” da pred sudovima BiH postoje optužnice protiv 483 oficira HV i 397 HVO koje čekaju da budu aktivirane.
– U tačan broj optužnica nisam sasvim siguran, ali znam da je MUP RS zaključno sa junom ove godine sudovima u BiH podnio 1.084 krivične prijave – kaže naš sagovornik. – Tu su i 1.440 izveštaja o postupanju po nalozima sudskih istraga protiv 7.712 osoba koje su počinile krivična djela nad više od 23.000 Srba u BiH.
Prema dokumentima u koje su “Novosti” imale uvid, generali Zvonimir Červenko, Rasim Delić, Vahid Karavelić, Ante Gotovina, Tihomir Blaškić su bili prisutni na sastanku u Zagrebu sredinom septembra 1995. Tada su Franjo Tuđman i Alija Izetbegović, uz Ričarda Holbruka i američkog generala Veslija Klarka, dogovorili zajednički Štab za napade na Srpsku poslije “Oluje”.
Kao mjesta gdje su počinjeni najveći pogromi nad Srbima navode se Grahovo, Glamoč, Drvar, Petrovac, Krupa na Uni, a najviše postradalih je bilo na teritoriji Mrkonjić Grada koji su zauzeli HV i HVO 10. oktobra 1995. Poslije 117 dana okupacije u okolini gradića ekshumirano je 257 tela žrtava među kojima je 10 žena, 71 civil i 97 pripadnika VRS, trojica policajaca. U jednoj grobnici bilo je 181 telo, a u manjim grobnicama pronađeno je još 176 leševa. Mnogi nisu identifikovani. Porušeno je 1.608 kuća, 700 stanova dok je 3.000 stambenih objekata demolirano.
A pišući o optužnicama protiv pripadnika regularne vojske Hrvatske i HVO, zagrebački “Globus” prekjuče je dodatno potpalio požar koji je nastao u tamošnjem medijskom prostoru poslije hapšenja desetorice iz Orašja. General-potpukovnik VRS Boško Kelečević, koji je 1992. bio načelnik štaba Prvog krajiškog korpusa VRS, za “Novosti” komentariše da ga ne čude vijesti o optužnicama protiv hrvatskih oficira.
– Činjenica je da je rat u BiH počeo 20. marta 1992. kada su Oružane snage iz Hrvatske prešle most u Bosanskom Brodu i u selu Sijekovac. Do 26. marta već su pobile 26 srpskih civila – kaže Kelečević. – Na čelu te jedinice bio je saborski poslanik iz Zagreba Ante Prkačin, rođen u Slavonskom Brodu. Prethodno je Odlukom Generalštaba iz 28. novembra 1991. uspostavljena komanda Operativne zone istočna Posavina sa sedištem u Slavonskom Brodu čiji je prvi komandant bio pukovnik HV Ivo Petrić. Pogrom Srba iz posavskih opština počinje 20. aprila kada Zagreb smjenjuje Petrića, a postavlja za komandanta ambicioznog pukovnika HV Vinka Štefaneka.
Prema ratnim dnevnicima iz onog vremena, poslije Sijekovca, 4. maja uslijedila su hapšenja Srba u Orašju i oko njega koja su kulminirala racijama. Samo u malom selu Bukova Greda na licu mjesta je ubijeno desetak civila. Slijede događaji oko Odžaka, 7. maja i privođenje više od 1.300 srpskih civila iz tri okolna sela. Zatim se formira sistem konc- logora gdje je završilo njih 2.500. Hrvatska vojska je do juna 1992. ovladala sa 760 kvadratnih kilometara bosanske Posavine odakle su protjerani tek 7. novembra 1992. kada su jedinice Prvog krajiškog korpusa ušle u Bosanski Brod. To je bio i zvaničan kraj operacije VRS “Koridor” koja je počela 24. juna.
O ulozi jedinica i starešina HV i HVO u BiH 1992. u Hrvatskoj napisano je u knjizi “Rat u Posavini” autora pukovnika Јerka Zovaka iz 108. brigade HV u Slavonskom Brodu. Pukovnik je štampao i naređenja i dnevne zapovjesti jedinicama HV i HVO iz Zagreba koje su se borile na terenu i analizirao je i krah hrvatske agresije. On je za to okrivio hrvatsku državnu politiku tog vremena.
Pukovnik Zovak pomogao je i u pisanju knjige “Koridor” srpskog generala Novice Simića iz 2010, ustupivši mu obilje materijala sa hrvatske strane.
