Donosimo rezime elaborata o ekonomskoj opravdanosti osnivanja opštine Omarska, koji su izradili eminentni stručnjaci iz oblasti ekonomije sa Instituta za naučno-istraživački rad Univerziteta NUBL. Pročitajte koji su potencijali Omarske i zbog čega bi ovo mjesto moglo da bude povoljno tlo za potencijalne ulagače.
“Zadatak ovog elaborata bio je da analizira i procijeni uslove ponovnog formiranja opštine Omarska. Kao što smo već rekli u analizi, Omarska već ima istoriju kao opštinsko središte. Naime, prva opština Omarska formirana je 1929. godine i obuhvatala je ista područja za koja i danas postoji inicijativa. Mora se naglasiti da dok je Omarska imala status opštine, u tom periodu je značajno povećan broj stanovnika. Od 1948. do 1961. godine broj stanovnika se povećao sa oko 15.000 na skoro 18.000. U periodu kada je oduzet status opštine, Omarska je neznatno napredovala, ali nije imala isti dinamičan razvoj kao kad je bila opština.
Ključni razlog pokretanja inicijative za ponovno uspostavljanje opštine Omarska je taj da lokalna zajednica ovog područja ponovo preuzme odgovornost za sopstveni razvoj. U sadašnjoj situaciji postoji veliki problem depopulacije prostora, odliva stanovništva, zaostajanja u razvoju za nekim drugim oblastima i regionima, pa je zbog toga neophodno proaktivno djelovati da bi se postigao dinamičan privredni razvoj i da bi ljudi ostali na tom području.
Pravni i zakonski osnov za ponovno uspostavljanje opštine Omarska je jasan i nedvosmislen. Pravna analiza prikazana na samom početku ovog elaborata ukazuje da ne postoje teoretske, stvarne i pravne prepreke za prihvatanje ovakve inicijative, u okviru pravne regulative Bosne i Hercegovine i Republike Srpske, koja reguliše lokalnu samoupravu i lokalnu upravu.
Raspoloživi društveno-ekonomski i fiskalni potencijal
Kao što smo mogli vidjeti u analizi, buduća opština Omarska raspolaže značajnim prirodnim resursima i društveno-ekonomskim preduslovima koji omogućavaju dinamičan razvoj ukoliko se tom razvoju pristupi proaktivno. Područje buduće opštine se prostire na južnim obroncima planine Kozara i istočnom dijelu Prijedorsko-omarskog polja što znači da ima vrlo dobre preduslove za poljoprivrednu proizvodnju. Mora se naglasiti da obradivo zemljište obuhvata 155 km², pod šumom je 88 km². Uz to, jedan od najvažnijih resursa, pored poljoprivrednih, predstavljaju značajne rezerve željezne rude koje eksploatiše Rudnik Omarska u vlasništvu multinacionalne kompanije „Mittal“. Takođe, dobra povezanost Omarske kroz dobru saobraćajnu infrastrukturu omogućava da i drugi privredni kapaciteti mogu da zasnivaju svoj razvoj na ovom području. Tako imamo značajan broj trgovačkih firmi, te firmi iz oblasti drvoprerade.
Razvoj privrede ne bi ni mogao postojati bez razvijene tehničke infrastrukture. To podrazumijeva snabdijevanje električnom energijom, što je na području buduće opštine u prilično dobrom stanju. Takođe, to podrazumijeva infrastrukturu iz oblasti telekomunikacija sa solidnom pokrivenošću signalom mobilne telefonije i mrežom fiksne telefonije. Mora se dodati i da je društvena infrastruktura, pogotovo u oblasti obrazovanja i zdravstva, u dobrom stanju, tako da imamo mrežu osnovnih škola sa područnim školama i zdravstvene ambulante koje pružaju zdravstvenu zaštitu 24 sata dnevno. Ono što je posebno potrebno naglasiti je izražena volja stanovnika da ponovo upravljaju svojim resursima i time, kao lokalna samouprava, doprinesu dinamičnijem razvoju svog kraja i ublaže i smanje odliv i depopulaciju ovog prostora.
Da bi se ovakvo strateško usmjerenje ostvarilo, potreban je i fiskalni kapacitet. Ova analiza je pokazala da buduća opština Omarska posjeduje značajan fiskalni kapacitet koji je u stanju da finansira ne samo javne usluge koje bi se unaprijedile na ovom prostoru, već inrazvoj što je u dosadašnjem periodu u velikoj mjeri zanemarivano. Budući budžet, projektovan na bazi jasno definisinih kriterijuma, čak i kad se primijeni konzervativan pristup (pristup koji uzima u obzir samo minimalne prihode iz pojedinih kategorija), opet iznosi preko pet miliona KM, što je više nego dovoljno za finansiranje svih potreba lokalne zajednice, uključujući i one razvojne.
Mogućnosti održivog razvoja
Buduća opština Omarska ima dobru putnu i komunikacionu povezanost. To otvara mogućnosti za razne oblike privrednog razvoja. Korištenjem mogućnosti kreiranja poslovnih zona u funkciji ekonomskog razvoja, buduća opština će stvoriti poslovni ambijent za povećanje konkurentnosti postojećih privrednika, te omogućiti privlačenje novih domaćih i stranih investicija.
Područje buduće opštine Omarska takođe ima dobre osnovne preduslove za razvoj poljoprivredne proizvodnje. Velike površine poljoprivrednog zemljišta, stanovništvo sa tradicijom u poljoprivrednoj proizvodnji, te bogati vodni resursi stvorili su pretpostavke za proizvodnju i preradu poljoprivrednih proizvoda. Buduća opština Omarska će stimulisati razvoj konkurentne poljoprivrede zasnovane na održivoj i tržišno orijentisanoj proizvodnji, izgradnji potrebne infrastrukture za navodnjavanje, edukaciji poljoprivrednih proizvođača i boljem povezivanju sa tržištem što će otkupljivače i prerađivačke kapacitete približiti sirovinskoj osnovi.
Rast kvaliteta života praktično je nemoguć bez odgovarajućeg poboljšanja kvaliteta društvenog okruženja i javnih usluga. Buduća opština Omarska će obezbijediti nastavak razvoja društvene infrastrukture kao i izgradnju komunalne infrastrukture koja nedostaje. U vezi sa pitanjem napretka u sferi jačanja društvenog sektora (obrazovanje, zdravstvo i dr.) buduća opština je na dobrom putu. Međutim, održivi razvoj ovdje podrazumijeva dalje povećanje dostupnosti i kvaliteta i društvenih, ali i komunalnih usluga za pojedince i organizacije na ovom području.
Geografski i prostorno zaokružena cjelina
Buduća opština Omarska je geografski i prostorno zaokružena cjelina, na južnim obroncima planina Kozara, a istočnom dijelu Prijedorsko-omarsko polje.
Obuhvata 12 mjesnih zajednica, i to: Petrov Gaj, Kevljani, Lamovita, Babići, Omarska, Bistrica, Niševići, Gradina, Jelićka, Krivaja, Marićka i Busnovi. Cjelokupno područje zahvata teritorijalno kompaktnu površinu od 246,73 km². Potrebno je napomenuti da Omarska posjeduje sve elemente urbanog naselja i ima sve predispozicije da postane središte istoimene opštine.
Upravni potencijal sa pregledom prihoda i rashoda
Upravni potencijal na području buduće opštine Omarska je značajan, jer na ovom prostoru djeluje 12 mjesnih zajednica (MZ) koje pružaju građanima javne usluge u skladu sa svojim nadležnostima. MZ na ovom području su teritorijalno određeni prostori mjesne samouprave koje lokalno stanovništvo koristi za učešće u lokalnim pitanjima, uključujući komunalna i stambena pitanja, pitanja infrastrukture i zaštite potrošača.
Kancelarije mjesnih zajednica na području buduće opštine Omarska obavljaju stručne i administrativne poslove za potrebe organa mjesnih zajednica, vrše koordinaciju rada mjesnih zajednica, obavljajući posao u sjedištu mjesnih zajednica i uspostavljajući direktan kontakt sa Odsjekom za mjesne zajednice grada Prijedor.
Takođe, mora se naglasiti da su u funkcionisanju grada Prijedor učestvovali ljudi iz područja buduće opštine Omarska, često obavljajući brojne javne funkcije, ponekad i one sa visokom odgovornošću. Svemu tome je i doprinio Rudnik Omarska, te privatni sektor buduće opštine i ljudi koji su iz njega potekli.“
Kako su istakli iz inicijativnog odbora za osnivanje opštine Omarska, rado će odgovoriti na sva građanska pitanja u vezi sa sadržajem Elaborata.
