Odluka direktora Agencije za statistiku BiH da se rezultati popisa stanovništva iz 2013. godine objave u zakonskom roku, do 1. jula ove godine, donijela je nove podjele u Bosni i Hercegovini piše Sputnjik.
Popis prema čijim su preliminarnim rezultatima Bošnjaci većinski narod u BiH, bez obzira na političku krizu, ujedinio je vlast i opoziciju u Republici Srpskoj.
Srpski član Predsjedništva Bosne i Hercegovine Mladen Ivanić i predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik ocijenili su u Banjaluci da je odluka o popisu stanovništva donijeta pod pritiskom Tužilaštva i da je kao takva neprihvatljiva.
Naime, prema spornim rezultatima popisa, Bošnjaci čine 50,1 odsto stanovništva, a 1991. godine bilo ih je 43,5 odsto. Kako je to moguće, kada je od prethodnog popisa Bosnu i Hercegovinu zbog rata napustilo nekoliko stotina hiljada građana?
Profesor međunarodnog prava na banjalučkom Univerzitetu Miloš Šolaja podsjeća da je i sam popis sporan, da je odlagan dvije godine, a da je njegova politizacija dostigla dramatične razmjere upravo zbog sistema obrade podataka. Suštinska razlika je u tome ko je državljanin a ko je stanovnik, rezident BiH, kaže Šolaja.
“Popis je vršen kao popis stanovnika, ljudi koji trenutno žive u BiH, a ne onih koji imaju državljanstvo i žive negdje u svijetu. Čak i Evrostat, kao metodološki glavni referentni subjekat, traži da se popisuju stanovnici koji tu žive, a ne državljani, jer se podatak o državljanstvu dobija ukrštanjem podataka u okviru EU. Međutim, nakon popisa, kada je već obavljen, došlo je do zahtjeva da se oko 195.000 državljana, uglavnom Bošnjaka, definiše u popisu kao da tu stanuju, iako žive drugdje, najviše u Njemačkoj i drugim zemljama srednje Evrope“, objašnjava Šolaja.
On takođe podsjeća da je osnivač i predsjednik Stranke demokratske akcije, nekadašnji predsedavajući BiH Alija Izetbegović rekao da će BiH postati islamska država ukoliko bude imala natpolovični broj stanovnika bošnjačke nacionalnosti.
Potpuno je prirodno da je ovo pitanje u Republici Srpskoj u kojoj postoje mnogi politički nesporazumi i razlike, ujedinilo poziciju i opoziciju. S druge strane, nevalidni podaci onemogućavaju ekonomsko i demografsko planiranje zemlje, utiču na proces donošenja političkih odluka, takav iskrivljen podatak imao bi pogubne posljedice, kaže Šolaja.
“Budući da se mnogo kalkulisalo tim popisom, koštao je oko 25 miliona evra, onda je Tužilaštvo BiH reklo da je neobjavljivanje rezultata popisa nakon toliko uloženih sredstava krivično djelo. Sada se kalkuliše s tim da li je tužilac pritisnuo direktora Agencije za statistiku BiH da jednostavnom odlukom, bez usaglašavanja sa entitetima, što je bio dužan, objavi tu odluku. On je to i uradio i tako izazvao političku krizu, praktično je u političkom smislu blokirao BiH“, kaže Šolaja.
Činjenica da je na volšeban način popisu dodato 200.000 nerezidenata sa kojima bi u BiH bilo više od 50 odsto Bošnjaka, za procese odlučivanja u BiH ne znači mnogo. Naime, Republika Srpska je institucija u BiH, i ona donosi odluke u okvirima ustavnog sistema, ali bi u okvirima političkih odnosa moglo da znači izvjesna kalkulisanja, odnosno težnju za dominacijom.
Šolaja smatra da je zato izuzetno važno da se politički predstavnici Republike Srpske slože oko kvalifikacije ovog događaja i zajedničkih akcija koje će preduzeti.
Čini se da su politički protivnici, predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik i član predsjedništva BiH Mladen Ivanić, odlučni u namjeri da, kako kažu, ne prihvate prevaru kao mehanizam odlučivanja.
